Stel, je hebt een B.V. opgericht en er stappen twee nieuwe aandeelhouders in. Het is gebruikelijk om in die situatie een aandeelhoudersovereenkomst overeen te komen, waarin de onderlinge verhoudingen tussen de aandeelhouders wordt vastgelegd. In de aandeelhoudersovereenkomst worden vaak uitgebreidere afspraken gemaakt dan in de statuten. Een aandeelhoudersovereenkomst heeft als voordeel, in tegenstelling tot statuten, dat deze niet openbaar is. Geregeld komt het echter voor dat de bepalingen uit de statuten en de aandeelhoudersovereenkomst strijdigheid opleveren. In de praktijk leidt dit niet tot problemen, totdat de aandeelhouders onderling een conflict krijgen.
Strijdigheid tussen statuten en aandeelhoudersovereenkomst
Hoe dient dan met de strijdigheid tussen de statuten en de aandeelhoudersovereenkomst te worden omgegaan? Wijsheid is om in de aandeelhoudersovereenkomst te regelen welke afspraken voorrang hebben. Dit voorkomt onduidelijkheid achteraf. Vaak wordt in de aandeelhoudersovereenkomst opgenomen dat bij strijdigheid tussen bepalingen uit de statuten en de aandeelhoudersovereenkomst, de aandeelhoudersovereenkomst voorrang heeft, ten gevolge waarvan de statuten in lijn moeten worden gebracht met de aandeelhoudersovereenkomst.
Grammaticale uitleg
Bij het opstellen van een aandeelhoudersovereenkomst is het van belang de afspraken hierover nauwkeurig te formuleren. De rechter hanteert namelijk een grammaticale uitleg, zoals tevens naar voren kwam in deze uitspraak. In deze zaak was er een aandeelhoudersovereenkomst gesloten tussen drie aandeelhouders met ieder 1/3e van de aandelen. Deze aandeelhoudersovereenkomst bepaalde dat alle besluiten van de algemene vergadering dienen te worden genomen met een 2/3e meerderheid. In afwijking hiervan bepaalden de statuten dat belangrijke besluiten, waaronder statutenwijziging en uitgifte van aandelen, een meerderheid vereisen van 3/4e van de uitgebrachte stemmen in een vergadering waar ten minste 3/4e van het geplaatst kapitaal is vertegenwoordigd. Een essentieel verschil, aangezien alle drie de aandeelhouders onder de statutaire bepaling een vetorecht hebben, terwijl onder de aandeelhoudersovereenkomst één aandeelhouder buiten spel kan worden gezet.
Eén aandeelhouder weigerde aanvankelijk mee te werken aan de emissie van aandelen (hij stemde toch in met bijstorting toen de zaak voor de rechter kwam) en vervolgens maakte hij gebruik van zijn vetorecht om de statuten niet in lijn te hoeven brengen met de aandeelhoudersovereenkomst. Zijn motivering hiervoor was dat de bepaling in aandeelhoudersovereenkomst dat voor alle besluiten van de algemene vergadering een 2/3e meerderheid voldoende was, alleen bedoeld was voor ‘’normale dagelijkse besluiten’’, en niet voor de (in de statuten genoemde) belangrijke besluiten. Het kon niet de bedoeling zijn dat hij zijn gelijkwaardige positie kon verliezen door een emissie van aandelen tegen zijn wil in, zo beredeneerde deze aandeelhouder.
Zijn standpunt is begrijpelijk. Toch ging de rechter hier niet in mee: de letterlijke tekst van de aandeelhoudersovereenkomst wordt vooropgesteld. Voor het argument dat deze aandeelhouder de overeenkomst nooit zou hebben getekend, als hij wist dat dit de gevolgen waren, had de rechter weinig begrip.
Overigens was de uitspraak interessanter geweest, indien de aandeelhouder niet tóch had ingestemd met bijstorting. Dan had de rechter zich moeten uitlaten over het opgebrachte gelijkswaardigheidsargument en de rol van de verschillende meerderheidsvereisten.
Deskundige bijstand
Voor nu is het dus in ieder geval van belang je goed te verdiepen in de inhoud van de aandeelhoudersovereenkomst en zo nodig deskundige bijstand in te schakelen. Dirkzwager assisteert graag bij het opstellen van een dergelijke aandeelhoudersovereenkomst en voorziet graag van advies om onduidelijkheid in de toekomst zoveel mogelijk te voorkomen.
