Beschermde geografische aanduidingen
Beschermde geografische aanduidingen, zoals Gouda Holland, zijn als benaming voor voorproducten te beschermen via een registratie. Daarvoor geldt alsdan wel een kwaliteitsregeling. Deze regeling van bescherming van een BGA geldt voor landbouwproducten, levensmiddelen en wijnen. Als het product uit een bepaalde streek afkomstig is, en goede reputatie heeft op grond van de kwaliteit of een ander kenmerk dat met de herkomst van het product te maken heeft, kan dat als BGA beschermd worden. Een lijst van BGA's is hier te vinden.
Beschermingsomvang BGA
Onlangs heeft het Hof van Justitie naar aanleiding van een prejudiciële vraag van de hoogste federale Duitse rechter geoordeeld over beschermingsomvang van een BGA. Het Hof van Justitie oordeelde hierover in een zaak tussen Consorzio Tutela Aceto Balsamico di Modena, een vereniging van producenten van een product met de benaming ‘Aceto Balsamico di Modena’, en de Duitse vennootschap Balema.
Het Consorzio is van mening dat het gebruik van de term ‘Balsamico’ door Balema een inbreuk maakt op de BGA ‘Aceto Balsamico di Modena’ en heeft Balema dan ook gesommeerd om het gebruik van deze term te staken en gestaakt te houden.
Bescherming van levensmiddel via BGA?
Het Hof van Justitie oordeelt dat de registratie van een BGA, en de hieruit voortvloeiende bescherming, betrekking heeft op ‘Aceto Balsamico di Modena’ als levensmiddel als geheel en dus niet op de afzonderlijke, niet-geografische bestanddelen.
Het Hof oordeelt:
“In het onderhavige geval volgt uit overweging 8 van verordening nr. 583/2009 dat de benaming ‘Aceto Balsamico di Modena’ onmiskenbaar op de nationale en internationale markt naamsbekendheid heeft verworven en dat de voorwaarde waaraan moet zijn voldaan om van een specifieke naamsbekendheid te kunnen gewagen, door het product met deze samengestelde benaming als zodanig wordt vervuld.” (r.o. 30)
De niet-geografische bestanddelen van de betrokken BGA, ‘aceto’ en ‘balsamico’ en de combinatie en vertaling hiervan, komen dus niet voor bescherming in aanmerking:
“Bovendien staat vast dat de term „aceto” een gangbare benaming is, zoals het Hof al heeft vastgesteld (zie in die zin arrest van 9 december 1981, Commissie/Italië, 193/80, punten 25 en 26). Voorts is de term „balsamico” de Italiaanse vertaling van het bijvoeglijk naamwoord „balsemiek”, dat geen geografische connotatie heeft en dat met betrekking tot azijn gewoonlijk wordt gebruikt om een azijn met een kenmerkende zoetzure smaak aan te duiden. Ook dit is dus een gangbare benaming in de zin van de in punt 26 van dit arrest in herinnering gebrachte rechtspraak.” (r.o. 34)
“Aangenomen moet immers worden dat het gebruik van de termen „aceto” en „balsamico”, alsook van de combinatie en de vertalingen ervan in deze BOB’s, geen inbreuk maken op de bescherming die aan de betrokken BGA is verleend.” (r.o. 35)
In dit geval betekent het dat het enkele gebruik van balsamico niet kan worden verboden met een beroep op de betreffende BGA.
Conclusie
Het Hof komt tot bovengenoemd oordeel op basis van de ‘specifieke omstandigheden van de registratie’ en neemt daarbij in overweging dat zowel ‘aceto’ als ‘balsamico’ gangbare benamingen zijn. Balsamico hoeft dus niet per se uit Modena te komen, om dit als productnaam te kunnen gebruiken.
Niet volledig uitgesloten is dus dat in bepaalde bijzondere gevallen aan bestanddelen die ook zelfstandig naamsbekendheid hebben verworven én die niet als gangbare benaming hebben te gelden, mogelijk toch bescherming toekomt. Hiervan kan sprake zijn bij een benaming die toch een bepaalde geografische connotatie heeft. Hiermee is dus niet per se gezegd dat een niet-geografisch bestanddeel nooit voor bescherming als BGA in aanmerking kan komen.
Joost Becker, advocaat intellectuele eigendom
Met dank aan Tristan Wouda, student-stagiair bij Dirkzwager