Structuur
De structuur van de vennootschappen waarin de familie Agnelli’ een belang heeft is als volgt. De Agnelli’s houden belangen in de Italiaanse vennootschap Giovanni Agnelli e C. S.a.p.az. Deze vennootschapsvorm lijkt op de Nederlandse commanditaire vennootschap, maar dan met een in aandelen verdeeld kapitaal. Via die vennootschap hebben zij een meerderheidsbelang van 52,99% in de - eveneens Italiaanse - houdstermaatschappij EXOR S.p.A (een met de N.V. vergelijkbare vennootschapsvorm). EXOR bezit weer meerdere belangen in onder andere Ferrari (22,91% van de aandelen, 32,75% stemrecht), Fiat Chrysler (29,15% van de aandelen, 44,26% stemrecht), Juventus (63,77%) en The Economist (43,40% van de aandelen, 20% stemrecht).
Naast Ferrari verhuisden onder andere Altice, CNH Industrial, Cnova, Fiat Chrysler en Yandex (nu allen N.V.’s) ook vennootschapsrechtelijk naar Nederland vanwege het soepele vennootschapsrecht.
Loyaliteitsstemrecht
De inzet van deze vennootschapsrechtelijke verhuizingen is veelal de invoering van 'loyaliteitsstemrecht'. De kern van het loyaliteitsstemrecht is dat de loyale aandeelhouder wordt beloond door hem na verloop van tijd extra stemrecht toe te kennen. In het geval van EXOR krijgt men 4 extra stemmen indien men het aandelenbelang vijf jaar houdt en zelfs 9 extra stemmen indien men het aandelenbelang tien jaar vasthoudt. Het is de bedoeling om de beleggers op deze wijze voor een langere termijn te verbinden. Ook bij CNH Industrial en Ferrari ziet men het loyaliteitsstemrecht terug.
Bij Ferrari zorgt het loyaliteitsstemrecht voor een dubbele stem, doch is de achterliggende gedachte hetzelfde. In de statuten heeft men twee soorten aandelen opgenomen; de normale aandelen en de 'bijzondere stemrechtaandelen'. Aan alle aandelen is één stem verbonden en alle aandelen vertegenwoordigen een nominale waarde van één eurocent. Eerst verkrijgt men normale aandelen. Indien de aandeelhouder zich vervolgens laat inschrijven in het 'loyaliteitsregister' – waardoor de aandelen niet meer kunnen worden verhandeld op de beurs – voor een onafgebroken periode van drie jaar, wordt men een 'kwalificerend aandeelhouder'. In ruil hiervoor krijgt men, naast het normale aandeel dus, een extra bijzonder stemrechtaandeel. Het gevolg hiervan is dat men nu twee stemmen heeft, in plaats van één. Omdat men een speciale reserve heeft aangelegd ten laste waarvan het aandeel wordt volgestort, hoeft de aandeelhouder niet zelf te betalen voor de verkrijging van het aandeel. Daarnaast is aan het bijzondere stemrechtaandeel slechts een minuscuul winstrecht verbonden. Wanneer de aandeelhouder niet meer voldoet aan de voorwaarden, zal hij het bijzondere stemrechtaandeel moeten inleveren. Tevens zijn een aantal bijzondere situaties opgenomen waarbij men het bijzondere stemrechtaandeel weer moet inleveren.
Onzekerheid
Hoewel een aantal grote partijen loyaliteitsstemrecht in hun statuten hebben opgenomen, is het loyaliteitsstemrecht niet uitdrukkelijk in de wet verankerd. Enige onzekerheid omtrent het loyaliteitsstemrecht blijft dus bestaan. Bovendien lijken niet alle partijen, waaronder de institutionele beleggers, tevreden te zijn met het loyaliteitsstemrecht. Ook lijken toekomstige wettelijke beperkingen tot de mogelijkheden te behoren.
Conclusie
Met de komst van de Flex-BV heeft men het BV-recht sterk geflexibiliseerd. De NV lijkt echter ook flexibele mogelijkheden te hebben, bijvoorbeeld met het loyaliteitsstemrecht. Meerdere grote spelers zijn door middel van een grensoverschrijdende fusie vennootschapsrechtelijk naar Nederland verhuisd met het oog op het soepele vennootschapsrecht. Met loyaliteitsstemrecht kan de loyale aandeelhouder worden beloond door het toekennen van extra stemrecht. Nu het loyaliteitsstemrecht niet uitdrukkelijk in de wet is geregeld, blijft voorzichtigheid geboden.
