NSW-Landgoed en uw nalatenschap

Behoort een landgoed in de zin van de Natuurschoonwet 1928 (NSW) tot uw vermogen en wilt u voorkomen dat uw erfgenamen onnodig (veel) erfbelasting betalen, dan is het goed om een blik op uw testament te laten werpen.

Hieronder ga ik in hoofdlijnen in op het belang van een goed testament in verband met de NSW-faciliteit voor de erfbelasting.[1]

NSW-faciliteit
Voor de verkrijging van een gerangschikt NSW-landgoed geldt een voorwaardelijke invorderingsvrijstelling. Dat betekent dat de belastingdienst een aanslag erfbelasting oplegt, maar dat het verschuldigde bedrag niet wordt ingevorderd mits er aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.

Sprake kan zijn van een opengesteld landgoed; de waarde van het landgoed wordt dan voor de erfbelasting op nihil gesteld, waardoor geen erfbelasting hoeft te worden betaald. Is het landgoed niet opengesteld, dan hoeft er geen erfbelasting te worden betaald over de helft van de zogenaamde bestemmingswaarde. De bestemmingswaarde is de waarde in het economisch verkeer, verlaagd met een bepaald percentage wegens de last om het NSW-landgoed gedurende 25 jaar in stand te houden.

Instandhoudings- en bezitseis
Om de vrijstelling te kunnen benutten moet de verkrijger aan twee eisen voldoen: - de instandhoudingseis: het landgoed moet gedurende 25 jaar als NSW-landgoed in stand worden gehouden; - de bezitseis: de verkrijger moet het landgoed 25 jaar lang in bezit houden. Wordt aan (een van) de eisen niet voldaan dan wordt alsnog de verschuldigde erfbelasting ingevorderd.

Naast de instandhoudingseis en bezitseis, is de inhoud van het testament van wezenlijk belang. Een ongelukkig gekozen regeling in het testament kan ervoor zorgen dat de faciliteit niet of slechts ten dele kan worden benut. Hierdoor kan het zijn dat uw erfgenamen alsnog erfbelasting betalen over de waarde van het NSW-landgoed.

Testamentvormen
We kennen diverse testamentvormen die elk voor- en nadelen hebben wat betreft de NSW-faciliteit. Hieronder bespreek ik enkele testamentenvormen die gebruikelijk zijn in de situatie waarbij er een langstlevende en kinderen worden achtergelaten, hoewel het belang van een goed testament voor een erflater zonder partner en/of kinderen net zo groot is.

Wettelijke verdeling
In Nederland is de wettelijke verdeling een gebruikelijke regeling bij de afwikkeling van nalatenschappen. Dit is het wettelijke systeem voor mensen zonder testament. De wettelijke verdeling kan ook bij testament van toepassing worden verklaard. Bij de wettelijke verdeling krijgt de langstlevende alle goederen van de nalatenschap en krijgen de kinderen een vordering ter grootte van hun erfdeel. Uit rechtspraak blijkt dat de faciliteit niet van toepassing is op de (onderbedelings)vorderingen van de kinderen. Dit betekent dat de waarde van de vorderingen  met erfbelasting wordt belast en de faciliteit slechts ten dele wordt benut.

Ditzelfde geldt voor de vergelijkbare regeling in een testament met ouderlijke boedelverdeling of quasi-wettelijke verdeling.

Vruchtgebruik
Bij de afwikkeling van een testament waarbij aan de langstlevende het recht van vruchtgebruik is gelegateerd en de kinderen de blooteigendom verkrijgen, kan voor de erfbelasting met succes een beroep worden gedaan op de NSW-faciliteit. Een nadeel waarop in dit verband dient te worden gelet is het eventuele verlies van de box 3-vrijstelling voor de inkomstenbelasting. Deze vrijstelling is slechts van toepassing op vol eigendom.

(Keuze)legaat tegen inbreng
Verkrijgt (of kiest) de langstlevende (legataris) het landgoed via een legaat onder de verplichting om de waarde daarvan te vergoeden aan de nalatenschap, dan kan alleen de legataris een beroep doen op de faciliteit. De waarde die door erfgenamen wordt verkregen, wordt volgens het normale systeem met erfbelasting belast. Voor hen staat een beroep op de faciliteit niet open.

Uit het bovenstaande volgt dat bij gebruikelijke testamentaire regelingen het gebruik van de NSW-faciliteit in gevaar kan komen. Het is daarom raadzaam om een testament flexibel te maken, waarbij de erfgenamen niet in een bepaalde regeling worden geforceerd.

Graag adviseren wij u over het opstellen van een geschikt testament, alsmede bij de afwikkeling (en verdeling) van een nalatenschap met NSW-landgoed.

 

 

[1] Omwille van de leesbaarheid en vanwege het algemene karakter van dit artikel zijn bepaalde nuances achterwege gelaten.