Beschermde oorsprongsbenamingen
De regeling omtrent beschermde oorsprongsbenamingen geeft bescherming aan de oorsprong van met name landbouwproducten en levensmiddelen. Dit kan zijn bier, kaas, chololade, drank, brood- en bakkerswaren en dergelijke.
De status van beschermde oorsprongsbenaming wordt verkregen na registratie. Vereist is dat alle productiestadia van het product met de betreffende naam in een bepaald geografisch gebied moeten plaatsvinden, en alle relevante bestanddelen daar ook hun oorsprong moeten hebben.
Net als feta uit Griekenland is ook Champagne uit de Franse Champagnestreek daar een voorbeeld van. Dat komt immers als drank exclusief uit de Champagnestreek. Denk ook aan Gouda, de kaas uit Zuid-Holland. Maar dus ook feta uit Griekenland.
Misbruik, nabootsing of imitatie
Vergelijkbaar met intellectueel eigendomsrechten, zoals een merkrecht of auteursrecht, regelt de BOB-verordening, dat aan geregistreerde namen bescherming wordt gegeven. Zo beschermt de EU BOB-regeling tegen:
- direct of indirect commercieel gebruik van de geregistreerde naam,
- misbruik, nabootsing of imitatie daarvan, en
- elke andere valse of misleidende aanduiding.
In de BOB-regeling staat verder dat de EU-lidstaten, zoals Denemarken, passende stappen moeten nemen om onrechtmatig gebruik van beschermde oorsprongsbenamingen te voorkomen of te beëindigen.
Namaakfeta?
In het arrest van vandaag gaat het over de vraag of Denemarken tekort is geschoten om FETA als beschermde oorsprongsbenaming te beschermen, door producenten in Denemarken niet te beletten de naam feta te gebruiken voor hun producten. En dan specifiek voor de export naar derde landen, dus buiten de Europese Unie.
Griekenland heeft die rechtszaak, die trekken heeft van intellectueel eigendom, aangespannen bij de Europese Commissie die Denemarken op de vingers heeft getikt.
De adviseur van het Hof heeft eerder al geoordeeld dat niet duidelijk is wat precies geldt. In de betreffende BOB-verordening 1151/2012 staat niet expliciet vermeld dat die van toepassing is op uitvoer naar derde staten. Denemarken heeft zich ook op de vrijheid van handel beroepen. Zij stelt dat het zo kan zijn dat de regels binnen de EU gelden, maar die niet van toepassing zijn op feta die weliswaar geproduceerd wordt in de EU maar bestemd is voor daarbuiten (dus de export naar derde staten). Daar zou geen expliciete wettelijke verplichting tot bescherming voor gelden.
De Europese Commissie beroept zich samengevat op de bescherming van intellectuele eigendom; dus het tegengaan van namaakfeta. Van oudsher beschermt intellectueel eigendom tegen het namaken van creaties (auteursrecht), namen (merkenrecht), vormgeving (modellenrecht) of techniek (octrooirecht). Intellectueel eigendom kan (on)geregistreerde rechten betreffen. Handhaving van een intellectueel eigendom gebeurt vaak via het instellen van een verbod tegen gebruik.
Verboden gebruik
Volgens het Hof is verboden elk gebruik dat "elk rechtstreeks of onrechtstreeks gebruik door de handel van een geregistreerde benaming voor producten die niet onder de registratie vallen, wanneer deze producten vergelijkbaar zijn met de onder deze benaming geregistreerde producten of wanneer dit gebruik het mogelijk maakt te profiteren van de beschermde faam". Uit de woorden "elk gebruik" volgt volgens het Hof dat het gebruik van een geregistreerde benaming ter aanduiding van niet onder de registratie vallende producten die in de Unie worden vervaardigd en voor uitvoer naar derde landen zijn bestemd, niet van dit verbod is uitgesloten.
Ook de vervaardiging voor uitvoer naar derde landen (buiten de Unie) kan dus verboden worden.
Intellectueel Eigendom
Beschermde oorsprongsbenamingen moeten dus worden beschermd als intellectueel eigendomsrecht. In de woorden van het Hof:
51 Het is dus als intellectuele-eigendomsrecht dat BOB's en BGA's worden beschermd door verordening nr. 1151/2012, en met name door artikel 13 daarvan, zoals wordt bevestigd door artikel 4, sub b, van die verordening, volgens hetwelk een stelsel van BOB's en BGA's wordt ingesteld om producenten van producten die verbonden zijn met een geografisch gebied te helpen door een eenvormige bescherming van de namen als intellectuele-eigendomsrechten op het grondgebied van de Unie
Het Hof stoelt dit op eerlijke mededinging voor landbouwers en producenten wier landbouwproducten en levensmiddelen kenmerken en eigenschappen bezitten die deze een meerwaarde verlenen, voor de beschikbaarheid voor de consumenten van betrouwbare informatie over deze producten, en op de eerbiediging van intellectuele-eigendomsrechten.
De BOB regeling beoogt ook voor producenten een billijk inkomen te waarborgen ten aanzien van de kwaliteit van hun producten, en de specifieke kenmerken die verband houden met de geografische oorsprong van de producten. Zo kunnen consumenten hun aankoopbeslissing met kennis van zaken nemen, aldus het Hof, en zo wordt een eenvormige bescherming van benamingen als intellectuele-eigendomsrechten op het grondgebied van de Unie gewaarborgd.
Joost Becker, advocaat intellectueel eigendom
