Rechten op kleding
Op het ontwerp van kleding kunnen verschillende rechten rusten. Het is mogelijk een drie jarig niet-ingeschreven modelrecht in te roepen wegens namaak. Daarnaast is het ook mogelijk een ingeschreven modelrecht te registreren, mits dit gebeurt binnen een jaar na eerste openbaarmaking van het kledingstuk. Daarnaast is kleding te beschermen op grond van het auteursrecht (copyright) en/of het merkenrecht.
Auteursrechten op kleding
Auteursrecht op kleding ontstaat in beginsel automatisch, op het moment van creatie. Dat geldt in principe ook voor doorontwikkelingen van hetzelfde werk. De auteursrechten op kleding rustten in beginsel bij de maker ervan. Hierover kunnen evenwel (schriftelijk) ander afspraken gemaakt worden.
In of buiten rechte optreden op grond van auteursrechten op kleding is mogelijk indien de totaalindruk van de kledingstukken geheel of gedeeltelijk overeenstemmen.
Merkenrecht op kleding
Kledingstukken, of onderdelen daarvan, kunnen ook als een merk worden ingeschreven. Voor de verkrijging van een merkenrecht is het verplicht een merkregistratie te verrichten. Voor kleding is een speciale klasse (klasse25: kledingstukken, schoeisel en hoofddeksels) in het leven geroepen. Het merkenrecht vereist van een merkteken onderscheidend vermogen heeft.
Optreden op grond van een merkrecht is mogelijk, mits er verwarringsgevaar bestaat of er voordeel wordt getrokken uit het merk.
Praktijkvoorbeeld
Een recent voorbeeld over de rechten op het ontwerp van spijkerbroeken van Diesel, het zogenoemde 5-pocketmodel, laat zien hoe dit in de praktijk kan uitpakken.
Specifiek gaat de rechtszaak over het ontwerp van het rechthoekig zakje dat zich (gezien vanuit de drager van de broek) bevindt deels boven en deels in de rechtersteekzak van de spijkerbroek (de ‘coin pocket’), waarop woord/beeldmerken van Diesel zijn aangebracht (het zogeheten Diesel label). Diesel stelde dat Calvin Klein hierop inbreuk maakt.
Merkinbreuk?
De rechter oordeelt, anders dan Calvin Klein aanvoert, dat het Diesel label wel degelijk onderscheidend vermogen bezit, gelet op het feit dat deze niet enkel uit een simpele streep bestaat, maar uit een strook die bestemd is op een bepaalde plaats en op een bepaalde wijze op een broek te worden aangebracht. Het "beeld "van het kan dus wel dienen om broeken te onderscheiden naar herkomst en heeft van huis uit onderscheidend vermogen (mede gelet op de bijzonder schuine plaatsing van de strook op het onderste deel van (het zichtbare deel van) de coin pocket. Het Hof acht merkinbreuk echter niet aan de orde, omdat er geen sprake is van zodanig overeenstemming dat daardoor bij het in aanmerking komende publiek van de desbetreffende waren (directe of indirecte) verwarring kan ontstaan. Wegens de prijsniveau wordt daarbij uitgegaan van een "iets hoger dan gemiddeld aandachtsniveau".
In ogenschouw nemen dat het gaat om positiemerk dat juist de positie van het label - en niet een label op zichzelf - beoogt te beschermen, op dezelfde plek het wereldbekende CK-woordmerk CALVIN KLEIN en het woord JEANS daarop zijn aangebracht, de plaatsing van het label relevant afwijkt, en zich aan elk uiteinde van het CK-label een zogenaamde rivet (een metalen klinknagel) bevindt, acht het hof geen althans onvoldoende overeenstemming aanwezig onvoldoende om verwarringsgevaar aan te kunnen nemen. Diesel heeft ook onvoldoende onderbouwd dat sprake is van ongerechtvaardigd afbreuk doen aan of voordeel trekken uit het onderscheidend vermogen of de reputatie van het merk.
Auteursrechtinbreuk?
Bij auteursrechtinbreuk is de vraag of het werk een eigen oorspronkelijk karakter bezit en het persoonlijk stempel van de maker draagt , ofwel een eigen intellectuele schepping van de auteur is , die de persoonlijkheid van de auteur weerspiegelt en tot uiting komt door de vrije creatieve keuzen van die auteur bij de totstandkoming ervan.
Volgens het Hof is voldoende duidelijk waarvoor, dus voor welke vormgeving, Diesel auteursrechtelijke bescherming inroept. Weliswaar is “het aanbrengen van een stukje stof” als label op de coin pocket onbeschermd, maar de combinatie van de elementen geldt dat volgens het Hof niet.
Niettemin wijst het Hof de vordering op grond van het auteursrecht ook af, afgewezen omdat zij vindt dat de totaalindruk op de relevante punten afwijkt.
Conclusie
Voor het uitoefenen van auteursrecht en merkenrecht is in elk geval vereist dat er een bepaalde mate van overeenstemming bestaat tussen het origineel of het merk enerzijds en de beweerdelijke navolging daarvan anderzijds, wil met succes inbreuk daarop in rechte kunnen worden aangenomen.
Joost Becker, advocaat intellectueel eigendom
