Inbreuk auteursrechten door gebruik data van oud-werkgever?
In een zaak die speelde voor de kantonrechter van de rechtbank Den Haag was aan de orde dat een werknemer bij het opstellen van adviezen en onderzoeksrapporten voor opdrachtgevers data, modellen, tools heeft gebruikt die toebehoorden aan zijn voormalig werkgever. De werknemer wist dat de auteursrechten op deze data, modellen en tools toebehoorden aan zijn voormalig werkgever, maar gebruikte deze desondanks in het kader van zijn werkzaamheden voor zijn huidige werkgever. De voormalig werkgever heeft voor het gebruik van de data, modellen en tools geen toestemming verleend.
Toen dit aan het licht kwam, heeft de werkgever meerdere malen aan de werknemer verzocht om de data, modellen en tools te verstrekken waarop zijn adviezen en onderzoeksrapporten gebaseerd waren. Aan deze verzoeken gaf de werknemer geen gehoor. De werknemer stelde zich op daarbij op het standpunt dat hij de gevraagde gegevens niet kon verstrekken omdat zijn werkgever niet beschikte over de auteursrechten op de betreffende gegevens.
Het gevolg hiervan was dat de werkgever een belangrijk deel van het werk moest overdoen. Het afleggen van verantwoordelijkheid over bronnen en data is – naar de mening van de werkgever – immers een wezenlijk onderdeel van het uit te voeren onderzoek. Bovendien zijn de gegevens nodig voor de beoordeling van de kwaliteit van het geleverde werk.
Gelet op het ongeoorloofde gebruik van de data, modellen en tools, was de werkgever bovendien genoodzaakt om met de voormalig werkgever van de werknemer in gesprek te treden over een licentie op de auteursrechten op de gebruikte data, modellen en tools.
Verzoek tot ontbinding arbeidsovereenkomst
Omdat de werknemer al eerder zelf had aangegeven niet tevreden te zijn met zijn huidige werkgever, was de door de werknemer gepleegde auteursrechtinbreuk de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen. De werkgever verzocht de kantonrechter om de arbeidsovereenkomst met de werknemer te ontbinden. De werkgever was daarbij van mening dat de inbreuk niet meer ongedaan kon worden gemaakt en dat de werknemer ernstig toerekenbaar tekort is geschoten in zijn verplichtingen uit de arbeidsovereenkomst.
Het oordeel van de kantonrechter
De kantonrechter van de rechtbank Den Haag oordeelde in de uitspraak van 8 mei 2018 (ECLI:NL:RBDHA:2018:16457, gepubliceerd op 10 oktober 2019) dat de auteursrechtinbreuken door de werknemer niet zodanig ernstig waren dat dit een ontbinding van de arbeidsovereenkomst rechtvaardigde.
De kantonrechter was van oordeel dat de werknemer, als senior onderzoeker, zijn werkgever had moeten mededelen dat hij gebruik maakte van data, modellen en tools waarop zijn voormalig werkgever auteursrechthebbende is. Door dit na te laten en door niet de gegevens te verstrekken waarom zijn werkgever had verzocht, is de werknemer tekort geschoten in de nakoming van zijn verplichtingen. Daarbij was volgens de kantonrechter van belang dat:
“(…) deze gegevens immers (mede) de onderbouwing [zijn] gaan vormen van de conclusies en adviezen die hij de opdrachtgevers van [werkgever] heeft gegeven. Voor zover die gegevens zijn gebruikt bij de uitvoering van een of meer afgeronde projecten, is dit niet anders, omdat ook ten aanzien van dat soort projecten aan de hand van het daarop betrekking hebbende dossier zo nodig getoetst moet kunnen worden of de conclusies en de gegeven adviezen naar behoren zijn onderbouwd en geldig zijn.”
Dat de inbreuk echter niet dusdanig ernstig is dat deze een ontbinding van de arbeidsovereenkomst rechtvaardigt, is volgens de kantonrechter gelegen in de omstandigheid dat de werknemer tot 2017 altijd naar behoren heeft gefunctioneerd en de voormalig werkgever heeft aangegeven geen bezwaren te hebben tegen het gebruik van de data, modellen en tools. De vordering van de werkgever tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst wordt aldus afgewezen. Wel wijst de kantonrechter de vordering van de werkgever tot afgifte van de door de werknemer gebruikte gegevens toe.
Omdat is gebleken dat de arbeidsverhoudingen tussen partijen verstoord zijn, gaat de kantonrechter uiteindelijk toch over tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst met toekenning van een transitievergoeding aan de werknemer.
Lessons learned
Uit deze uitspraak kan worden afgeleid dat werknemers (en werkgevers) zich ervan bewust moeten zijn dat zij bij de uitvoering van hun werkzaamheden niet zomaar gebruik kunnen maken van data, tools, modellen of andere werken van derden. Het zonder toestemming gebruiken van auteursrechtelijk beschermde werken in adviezen of andere werken, kan ernstige gevolgen hebben voor het daadwerkelijk kunnen gebruiken van deze adviezen of werken. De auteursrechthebbende kan immers zijn exclusieve rechten uitoefenen en het gebruik daarvan verbieden.
Hoewel de kantonrechter in dit geval van oordeel was dat de auteursrechtinbreuk niet de ontbinding van de arbeidsovereenkomst rechtvaardigde, had dit oordeel ook anders kunnen uitvallen. Bijvoorbeeld indien de voormalig werkgever zich niet zo coulant had opgesteld ten aanzien van het gebruik van zijn data, modellen en tools. Als de werkzaamheden bestaan uit het opleveren van bruikbare adviezen en (onderzoeks-)rapporten, kan het gebruiken van legitieme data verder als een essentieel onderdeel van die adviezen en rapporten, en daarmee de werkzaamheden worden beschouwd. Indien data van derden wordt gebruikt, kan worden gesteld dat het zowel de taak van de werknemer als van de werkgever is om ervoor te zorgen dat er toestemming wordt verkregen voor het gebruik van deze data.
