Schadevergoeding wegens ongeautoriseerd gebruik pasfoto

Portret- en reportagefotografen opgelet: een pasfoto is ook auteursrechtelijk beschermd! Dat heeft de kantonrechter te Haarlem recentelijk uitgemaakt. Verkooporganisatie voor fotoapparatuur Ringfoto had een pasfoto van onbekende Y op haar website geplaatst. Die pasfoto was gemaakt door Iimages frisse fotografie. Iimages vordert schadevergoeding wegens het gebruik van de pasfoto en zonder naamsvermelding, mede op grond van de algemene voorwaarden van de Fotografenfederatie.

Ringfoto voert aan dat een eigen intellectuele schepping van Iimages ter zake de pasfoto ontbreekt, omdat de verschillen met een gewone, serieuze pasfoto minimaal zijn en de keuzes voor de houding, pose en de gelaatsuitdrukking van gefotografeerde Y niet door Iimages maar uitsluitend zelfstandig door Y zijn gemaakt. Van andere aspecten die de foto tot een creatieve prestatie maakt die auteursrechtelijke bescherming geniet, zoals een speciale achtergrond, compositie of kleurstelling, is volgens Ringfoto ook geen sprake. Schade conform de Fotografenfederatie voorwaarden is ook niet onderbouwd, zo betoogde Ringfoto.

De kantonrechter oordeelt echter dat de pasfoto wél voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komt, ‘omdat het gaat om een werk dat een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het werk het persoonlijk stempel van de maker draagt. Uit de vergelijking van de gewone pasfoto van [Y] met de foto waarop het onderhavige geschil betrekking heeft, blijkt naar het oordeel van de kantonrechter in voldoende mate van persoonlijke, creatieve keuzes die [Iimages] heeft gemaakt teneinde het verschil met de gewone pasfoto tot uitdrukking te brengen. Het mag dan zo zijn, dat de beide foto’s niet (zichtbaar) verschillen in achtergrond en kleding van [Y], de overige aspecten, zoals de uitsnede van de foto, de pose van [Y], de belichting van haar gezicht, de wijze waarop het haar is geschikt, getuigen van even zovele zelfstandige, subjectieve keuzes van de maker bij het tot stand brengen van het portret, zodat het portret van [Y] kan worden aangemerkt als een werk in de zin van artikel 10 van de Auteurswet en aldus voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komt.’

Kortom, de auteursrechtelijke bescherming van de pasfoto is gelegen in de uitsnede van de foto, de pose van gefotografeerde Y, de belichting en de schikking van het haar. Daarin bestaan voldoende keuzemogelijkheden voor de (pas-)fotograaf.

Hoewel de bedragen uit de algemene voorwaarden van de Fotografenfederatie niet worden gevolgd, wordt de hoogte van de schadevergoeding uiteindelijk vastgesteld op € 1.500,-- voor de gederfde aanvullende licentievergoeding en wegens het ontbreken van een naamsvermelding.

Gefotografeerde Y heeft overigens niet in deze zaak als mede-eiser opgetreden; Y had op grond van portretrechten (artikel 21 Auteurswet) een verbod kunnen vorderen de foto nog verder te gebruiken.