Op grond van de Verordening 261/2004 (hierna: de Verordening) hebben passagiers van een vlucht recht op compensatie bij annulering of vertraging. Een luchtvaartmaatschappij is niet verplicht om deze compensatie te betalen indien sprake is van buitengewone omstandigheden die ondanks het treffen van alle redelijke maatregelen niet voorkomen konden worden. Uit de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: het Hof) blijkt dat in het geval van een buitengewone omstandigheid de luchtvaartmaatschappij moet aantonen dat deze zelfs met inzet van alle beschikbare materiële en personeelsmiddelen kennelijk niet vermeden had kunnen worden. Uit de considerans van de Verordening blijkt dat buitengewone omstandigheden zich met name kunnen voordoen in geval van politieke onstabiliteit, weersomstandigheden die de uitvoering van de vlucht in kwestie verhinderen, beveiligingsproblemen, onverwachte vliegveiligheidsproblemen en stakingen die gevolgen hebben voor de vluchtuitvoering van de luchtvaartmaatschappij die de vlucht uitvoert. Recent heeft de Rechtbank Noord-Holland geoordeeld wanneer een staking als buitengewone omstandigheid in de zin van de Verordening wordt aangemerkt.
Uitspraak Rechtbank Noord-Holland
Vier passagiers hebben een vlucht geboekt bij TUI Airlines Nederland B.V. (hierna: TUIfly). TUIfly diende de passagiers op 6 oktober 2016 te vervoeren vanaf het Griekse eiland Karpathos naar Schiphol. Op die datum was de Griekse luchtverkeersleiding echter in staking. Via een boot naar Rhodos en een vlucht vanaf dat eiland zijn de passagiers uiteindelijk in Amsterdam aangekomen, maar wel 12 uur en 16 minuten later dan gepland.
De passagiers vorderen bij de kantonrechter compensatie van TUIfly voor een bedrag van € 400,00 per passagier op grond van de Verordening en jurisprudentie van het Hof. TUIfly betwist de vordering, nu de staking volgens haar een buitengewone omstandigheid was die ondanks het treffen van alle redelijke maatregelen niet kon worden voorkomen. Volgens de passagiers was er van een dergelijke omstandigheid geen sprake, nu TUIfly al vanaf 4 oktober 2016 op de hoogte was van de staking. Daarnaast zijn de passagiers van mening dat TUIfly hen een passend alternatief had moeten aanbieden, zoals een langer verblijf op Karpathos.
De kantonrechter is echter van oordeel dat de staking van de Griekse luchtverkeersleiding geheel buiten de invloedssfeer ligt van TUIfly, ook al was zij enkele dagen van tevoren bekend met de staking. Wat opvallend is, is dat het volgens de rechter van belang is wie er staakt. Een staking van eigen personeel van de luchtvaartmaatschappij valt volgens de rechtbank binnen de invloedssfeer van de bedrijfsvoering en kan daarom niet als buitengewone omstandigheid worden beschouwd. In deze zaak is echter sprake van een staking van de Griekse luchtverkeersleiding die niet inherent is aan de normale bedrijfsuitoefening van TUIfly. Verwijzingen van de passagiers naar rechtspraak die betrekking heeft op stakingen van personeel van de luchtvaartmaatschappij gaan dan ook niet op. De staking van de Griekse luchtverkeersleiding in kwestie is volgens de rechter wel degelijk een buitengewone omstandigheid in de zin van de Verordening.
Tot slot oordeelt de rechter dat TUIfly alle redelijke maatregelen heeft genomen om de vertraging te voorkomen. TUIfly heeft het vervoer naar een andere luchthaven geregeld en de passagiers per sms op de hoogte gesteld van het gewijzigde vluchtschema. Het aanbieden van een langer verblijf op Karpathos valt niet onder de inzet van alle beschikbare materiële en personeelsmiddelen waarmee vertraging vermeden had kunnen worden. De rechtbank wijst daarom de vorderingen van de passagiers af.
Conclusie
De Rechtbank Noord-Holland heeft recent geoordeeld wanneer een staking als buitengewone omstandigheid in de zin van de Verordening 261/2004 wordt aangemerkt. Dit is namelijk het geval indien sprake is van een staking van de luchtverkeersleiding, zelfs indien de luchtvaartmaatschappij op de hoogte is van de aangekondigde staking. Een dergelijke staking van de luchtverkeersleiding ligt namelijk geheel buiten de invloedssfeer van de luchtvaartmaatschappij. Ook is een dergelijke staking niet inherent aan de normale uitoefening van het bedrijf van de luchtvaartmaatschappij. Dit brengt met zich dat de luchtvaartmaatschappij niet gehouden is tot betaling van financiële compensatie aan passagiers van de vlucht in kwestie die als gevolg van de buitengewone omstandigheid vertraagd of geannuleerd is. Kortom: goed nieuws voor de luchtvaartmaatschappij!
