Uitgangspunten contractenrecht
In het Nederlandse rechtsstelsel geldt het beginsel van contractsvrijheid. Ieder is dus vrij om te bepalen of hij een overeenkomst wil sluiten, met wie hij deze overeenkomst wil sluiten en wat de inhoud en vorm van deze overeenkomst is. Veel bepalingen in het contractenrecht zijn dan ook van regelend recht. Dit wil zeggen dat van deze bepalingen bij overeenkomst kan worden afgeweken. In principe is alles via een contract te regelen, maar dat betekent niet dat alle bepalingen in contracten toelaatbaar zijn. De contractsvrijheid is namelijk niet absoluut. Een belangrijke uitzondering op de contractsvrijheid is artikel 3:40 van het Burgerlijk Wetboek. Dit bepaalt dat rechtshandelingen (waaronder overeenkomsten) die door inhoud of strekking in strijd zijn met de goede zeden of de openbare orde nietig (niet-geldig) zijn. Feitelijk betekent dit dat een dergelijke overeenkomst, of het betreffende met de goede zeden of openbare orde strijdige onderdeel, wordt geacht nooit te hebben bestaan. De wet bepaalt daarnaast dat een rechtshandeling (waaronder een overeenkomst) die in strijd is met een dwingende wetsbepaling nietig is. Dus het is van belang om de overeenkomsten die je maakt of tekent goed te checken en te controleren of ze wettelijk door de beugel kunnen.
Waar moet ik op letten bij contracten met consumenten?
Voor bepaalde groepen personen, onder wie consumenten, kennen zowel de Nederlandse wet als Europese regelgeving belangrijke spelregels. Deze spelregels zijn veelal dwingende wetsbepalingen. Een simpele, maar zeer belangrijke vraag die je je als startup zou moeten stellen, is: Wie worden mijn klanten?. Is dit een professionele wederpartij (de zogenoemde business-to-businessrelatie: B2B) óf is dit een consument (de zogenoemde business-to-consumerrelatie: B2C)?
Bij dwingende wetsbepalingen kan je op geen enkele wijze ten nadele van de consument afwijken. De achtergrond hiervan is dat de wetgever de consument ziet als ‘zwakke’ partij die bescherming verdient tegen de ‘sterke’ ondernemer. Hierdoor kun je als startup in contracten (en in algemene voorwaarden) met consumenten niet alles vastleggen wat je misschien zou willen. Anders dan in een B2Brelatie, is de contractsvrijheid in het consumentenrecht beperkt.
Bij een contract met een professionele partij zijn er nagenoeg geen dwingende wetsbepalingen waar je rekening mee moet houden. Behalve de openbare orde en goede zeden en enige mate van reflexwerking ten aanzien van kleine ondernemers, is de contractsvrijheid met klanten die geen consument zijn dan ook veel groter. Reflexwerking betekent dat sommige kleine ondernemers aanspraak kunnen maken op dezelfde rechten als consumenten. Als jij als startup zowel aan consumenten als aan professionele partijen levert, is het raadzaam twee verschillende contracten en twee verschillende sets algemene voorwaarden te gebruiken. Voor elke doelgroep een.
Waar moet ik op letten bij contracten met leveranciers?
Uiteraard zal je als startup ook contracten moeten sluiten met leveranciers. Een leverancier is eigenlijk altijd een professionele partij, dus de contractsvrijheid is groot. Grote leveranciers zullen je vaak hun eigen voorwaarden willen opleggen. Is dat het geval, inventariseer dan je risico’s. Breng in kaart wat er mis zou kunnen gaan en welke consequenties dit op grond van het contract zal hebben. Probeer in de onderhandeling op die risico’s in te spelen. Alles naar eigen wensen aanpassen is wellicht wat ambitieus, dus probeer prioriteiten te stellen. Vaak ligt deze prioriteit bij voorwaarden die gaan over garanties en aansprakelijkheid.
Een specifieke vorm van contracteren is het contracteren op basis van algemene voorwaarden. Het volgende artikel in deze reeks zal daarom aandacht besteden aan ‘de kleine lettertjes’.
