Voorkom statutenwijziging via rechtbank

Niet alleen besloten en naamloze vennootschappen kunnen tot een concern behoren, ook bij stichtingen komt het vaak voor dat deze organisatorisch zijn verbonden met andere stichtingen of rechtspersonen. Omdat een stichting geen aandeelhouders kent (als eigenaar), maar een bestuur en eventuele andere in de statuten gecreëerde organen, wordt er vaak tussen de organen van de verschillende stichtingen een verbinding gemaakt. De organisatorische verbondenheid wordt altijd in de statuten vastgelegd. In de statuten wordt bijvoorbeeld een personele unie van het bestuur vastgelegd of worden er aan de gelieerde stichting bepaalde bevoegdheden toegekend.

Zo kwam ik laatst statuten tegen waarbij werd bepaald dat het toezichthoudende orgaan van de betreffende stichting bestond uit de raad van toezicht van een gelieerde stichting. De inmiddels verouderde statuten bevatten geen verdere bepalingen met betrekking tot de benoeming van (opvolgende) leden van de raad van toezicht.

De stichting die haar statuten wilde wijzigen, stuitte echter op een probleem. De gelieerde stichting bestond niet meer en er was dus geen raad van toezicht in functie. Juist voor het voorgenomen besluit tot statutenwijziging was goedkeuring nodig van de betreffende raad van toezicht. Nu de raad van toezicht niet in functie was en de statuten geen bepalingen bevatten die in een opvolgende raad van toezicht voorzien, kon het besluit tot statutenwijziging niet geldig worden genomen. Immers, een besluit zonder de door de statuten voorgeschreven voorafgaande toestemming, is nietig.

De enige mogelijkheid om nu alsnog de statuten aan te passen en een raad van toezicht in te stellen, is de gang naar de rechtbank. De rechtbank kan onder andere op verzoek van het bestuur de statuten wijzigen indien dit via de gewone weg niet (meer) mogelijk is. Er zal een advocaat ingeschakeld moet worden om het verzoek bij rechtbank in te dienen.

Het behoeft geen nadere toelichting dat dit niet praktisch is voor de betreffende stichting en dat dit veel extra tijd en kosten met zich mee brengt.

Het bovenstaande voorbeeld laat zien hoe belangrijk het is om de statuten goed te redigeren. Vaak lijken de statuten lang en uitgebreid, maar juist door doordachte bepalingen op te nemen en bepalingen uitgebreider te verwoorden, kan voorkomen worden dat in de toekomst de gang naar de rechtbank moet worden gemaakt. Ook zal een verandering in de structuur waar de stichting deel van uitmaakt aanleiding zijn om de statuten van de betrokken rechtspersonen na te lopen en te zorgen dat deze goed op elkaar aan blijven sluiten. Het is dan ook aan te raden om dit in een vroeg stadium te doen. Is men daarmee te laat, dat is een bezoek aan de rechter niet uitgesloten.

Door Jeanine Ruijs