Over het algemeen denkt men dat alle uitvindingen, ontwerpen, modellen, vormgeving en creatieve uitwerkingen door middel van patenten, ook wel octrooien genoemd in het Nederlands, kunnen worden beschermd. Toch kan niet alles door octrooien worden beschermd. Andere intellectuele eigendomsrechten bieden voor veel van deze uitvindingen, ontwerpen, modellen of vormgeving namelijk betere bescherming. In dit blog wordt uitgelegd welk intellectueel eigendomsrecht wat beschermt.
Octrooirecht
Een octrooi (of patent in het Engels) wordt verleend voor uitvindingen op alle terreinen van de technologie als aan vier voorwaarden is voldaan:
- Er moet sprake zijn van een uitvinding;
- De uitvinding moet nieuw zijn;
- De uitvinding moet inventief zijn;
- De uitvinding moet toepasbaar zijn op het gebied van nijverheid.
Octrooien worden uitsluitend verleend voor nieuwe en inventieve uitvindingen met een technisch karakter. Een uitvinding is nieuw als de uitvinding op het moment dat de aanvraag wordt ingediend nog geen deel uitmaakt van de stand van de techniek. De stand van techniek is al hetgeen in de wereld al bekend is. Een uitvinding is inventief indien het een bestaand technisch probleem oplost. Tot slot moet de uitvinding ook daadwerkelijk kunnen worden toegepast.
Over het algemeen is het vrij lastig om aan te tonen dat een uitvinding daadwerkelijk nieuw is en niet al deel uitmaakte van de stand van de techniek. Ook met betrekking tot het aantonen van de inventiviteit van een uitvinding ondervindt men vaak problemen.
Een octrooi moet worden geregistreerd en geeft tot 20 jaar bescherming.
Auteursrecht
Het auteursrecht, ook wel aangeduid met copyright, is een recht dat vanzelf ontstaat en dus geheel gratis is. Het auteursrecht beschermt alle “werken van letterkunde, wetenschap en kunst”. De term werken van letterkunde, wetenschap en kunst is een heel breed begrip. Hieronder vallen onder andere boeken, kunstwerken, films, muziek maar ook de vormgeving van websites en kleding(ontwerpen).
Om voor bescherming in aanmerking te komen dient het werk een eigen oorspronkelijk karakter en persoonlijk stempel van de maker te dragen. Dit betekent dat het werk niet mag zijn ontleend aan een ander werk en dat er bij het ontwerpen van het werk creatieve keuzes moeten zijn gemaakt.
Het auteursrecht ontstaat zoals gezegd vanzelf en vervalt pas na 70 jaar na de dood van de maker.
Modellenrecht
Het modellenrecht beschermt het uiterlijk van een voortbrengsel. Onder voortbrengsel wordt verstaan “elk op industriële of ambachtelijke wijze vervaardigd voorwerp, met inbegrip van onder meer onderdelen die zijn bestemd om tot een samengesteld voortbrengsel te worden samengevoegd, verpakkingen, uitvoering, grafische symbolen en typografische lettertypen.” Het uiterlijk van een voortbrengsel wordt afgeleid uit de kenmerken van met name de lijnen, de omtrek, de kleuren, de vorm, de textuur of de materialen van het voortbrengsel zelf of de versiering ervan.
Een voortbrengsel kan van alles zijn, bijvoorbeeld: schoenen, auto’s, telefoons, meubels, patronen maar bijvoorbeeld ook de vormgeving van afwasborstels.
Een model komt voor bescherming in aanmerking voor zover het nieuw is en een eigen karakter heeft. Een model is nieuw indien er geen identiek model voor het publiek beschikbaar is gesteld voor de aanvraagdatum van de registratie. Er is sprake van een eigen karakter indien de algemene indruk die het model bij de geïnformeerde gebruiker wekt, verschilt van de algemene indruk die bij die gebruiker wordt gewekt door modellen die voor het publiek beschikbaar zijn gesteld voor de aanvraagdatum.
Een modelrecht ontstaat door registratie daarvan. Een modelregistratie is 5 jaar geldig en kan voor vier achtereenvolgende termijnen van vijf jaar worden vernieuwd tot een maximale geldigheidsduur van 25 jaar.
Tot slot
Naast het octrooirecht kunnen uitvindingen, ontwerpen en modellen dus ook worden beschermd door middel van het auteursrecht of het modellenrecht.
Heb jij een product ontworpen en weet jij niet direct hoe en of dit kan worden beschermd? Neem dan gerust contact met mij op.
Lorena van den Berg, advocaat intellectuele eigendomsrecht