Achtergrondinformatie
In deze procedure treedt de Finse vennootschap Wärtsilä op tegen Aegir Marine. Beide partijen produceren en onderhouden onderdelen voor schepen. Wärtsilä stelt dat Aegir Marine onrechtmatig jegens haar heeft gehandeld door haar bedrijfsgeheimen (constructietekeningen en overhaallijsten) te gebruiken of openbaar te maken. De vraag die vervolgens bij de rechtbank voorligt is of de constructietekeningen en overhaallijsten van Wärtsilä auteursrechtelijke beschermd zijn en kunnen worden aangemerkt als bedrijfsgeheim van Wärtsilä.
Ten aanzien van de gestelde auteursrechtinbreuk stelt gedaagde Aegir Marine dat van auteursrechtelijk beschermde werken geen sprake kan zijn, omdat de constructietekeningen puur functioneel en banaal zijn. De rechtbank gaat in dit verweer niet mee en oordeelt dat er voldoende creatieve ruimte is om keuzes in de vormgeving te maken. Dat de vormgeving van dergelijke tekeningen is bepaald door functionaliteit en algemene normen die gelden voor het maken van constructietekeningen doet aan dit oordeel niet af. Aldus zijn de constructietekeningen auteursrechtelijk beschermd. Vervolgens oordeelt de rechtbank dat Aegir Marine inbreuk maakt op dit auteursrecht door gebruik te maken van de constructietekeningen van Wärtsilä.
Vervolgens oordeelt de rechtbank over de stelling van Wärtsilä dat het gebruiken en openbaar maken van constructietekeningen en overhaallijsten een schending oplevert van haar bedrijfsgeheimen.
Juridisch kader bedrijfsgeheimen
Bescherming als bedrijfsgeheim
De rechtbank overweegt dat volgens de Europese richtlijn bedrijfsgeheimen de bescherming van informatie als bedrijfsgeheim is onderworpen aan de volgende voorwaarden (sinds 16 oktober 2018 zijn deze voorwaarden ook in artikel 1 van de (Nederlandse) Wet bescherming bedrijfsgeheimen te vinden):
- De informatie is geheim, in de zin dat zij niet algemeen bekend of gemakkelijk toegankelijk is voor personen die zich gewoonlijk bezighouden met dergelijke informatie;
- De informatie bezit handelswaarde, vanwege het feit dat zij geheim is; en
- Degene die rechtmatig over de informatie beschikt onderwerpt deze aan redelijke maatregelen om de informatie geheim te houden.
Het oordeel van de rechtbank concentreert zich op de derde voorwaarde. Wärtsilä stelt dat zij redelijke maatregelen heeft getroffen om haar constructietekeningen en overhaallijsten geheim te houden. De rechtbank neemt deze maatregelen onder de loep en beoordeelt of aan deze voorwaarde is voldaan.
Inbreuk op bedrijfsgeheimen
Als sprake is van een bedrijfsgeheim kan de houder daarvan optreden tegen een inbreuk op dit bedrijfsgeheim. De Wet bescherming bedrijfsgeheimen bepaalt wanneer een bedrijfsgeheim op onrechtmatige wijze wordt verkregen, gebruikt of openbaar gemaakt. Centraal daarbij staat dat de toestemming van de houder van het bedrijfsgeheim ontbreekt. In de eerste plaats is de verkrijging van een bedrijfsgeheim onrechtmatig indien op onrechtmatige wijze toegang is verkregen tot het bedrijfsgeheim of de verkrijging in strijd is met eerlijke handelsgebruiken. Hierbij kan gedacht worden aan vergaande onderhandelingen over samenwerking of de aankoop van een product waarbij met behulp van misleidende informatie het bedrijfsgeheim wordt ontfutseld van (een werknemer van) de houder van een bedrijfsgeheim. Daarnaast is het gebruiken of openbaar maken van een bedrijfsgeheim onrechtmatig indien het bedrijfsgeheim op onrechtmatige wijze verkregen is of sprake is van wanprestatie. Het niet naleven van een andere verplichting die inhoudt het bedrijfsgeheim niet te gebruiken of openbaar te maken is ook onrechtmatig. Overigens is het verkrijgen van een bedrijfsgeheim door bijvoorbeeld eigen ontdekking, reverse engineering en het verkrijgen van informatie die al publiekelijk beschikbaar was wel rechtmatig.
Beoordeling door de rechtbank
Informatie zonder geheimhoudingsverplichting aan derden gestuurd
De rechtbank oordeelt allereerst over de stelling van Wärtsilä dat de constructietekeningen en overhaallijsten niet zonder meer aan derden ter beschikking worden gesteld. Wärtsilä stelt dat constructietekeningen alleen in uitzonderingsgevallen aan derden ter beschikking worden gesteld, waarbij met die derden bovendien een non-disclosure-overeenkomst (‘NDA’) wordt gesloten. In de procedure blijkt echter dat Wärtsilä constructietekeningen en overhaallijsten zonder voorbehoud en zonder NDA aan derden heeft toegestuurd.
Geheimhoudingsclausules op informatie en in arbeidsovereenkomsten onvoldoende
Vervolgens oordeelt de rechtbank dat onvoldoende zijn de maatregelen dat 1) op alle constructietekeningen een geheimhoudingsclausule staat en 2) in alle arbeidsovereenkomsten geheimhoudingsbedingen zijn opgenomen. “Die vermelding heeft immers geen betrekking op de verspreiding aan degene tot wie die vermelding is gericht. Bovendien geldt dat in de praktijk die vermelding en die bedingen kennelijk niet verhinderen dat bedrijfsgegevens naar buiten komen, in zodanige mate dat niet op voorhand duidelijk is dat de gestelde maatregelen van Wärtsilä […] hier als redelijk zijn aan te merken”, aldus de rechtbank.
Gekwalificeerd toegangs- en beveiligingssysteem onvoldoende onderbouwd
De rechtbank geeft ten slotte aan dat een gekwalificeerd toegangs- en beveiligingssysteem op zich als redelijke maatregel kan gelden, mits dat ertoe leidt dat alleen een beperkte groep sleutelfiguren in de organisatie toegang heeft tot bedrijfsgeheimen. Dit helpt Wärtsilä in de onderhavige procedure niet nu zij onvoldoende heeft onderbouwd dat een dergelijk systeem daadwerkelijk is gebruikt.
Onvoldoende maatregelen getroffen
Gelet op het voorgaande oordeelt de rechtbank dat Wärtsilä niet voldoet aan het voor bescherming als bedrijfsgeheim gestelde vereiste dat zij redelijke maatregelen heeft getroffen om haar informatie geheim te houden.
Relevantie voor de praktijk
De Wet bescherming bedrijfsgeheimen verleent bescherming aan ondernemers die beschikken over bedrijfsgeheimen. Indien de bedrijfsgeheimen in strijd met deze wet openbaar worden gemaakt kan de rechthebbende de rechter vragen voorlopige maatregelen te bevelen. Dergelijke maatregelen zijn bijvoorbeeld 1) de staking van het gebruik van het bedrijfsgeheim, 2) een verbod op de openbaarmaking van het bedrijfsgeheim en 3) een verbod om inbreukmakende goederen te produceren, aan te bieden, in de handel te brengen of te gebruiken. Daarnaast kan de houder van een bedrijfsgeheim schadevergoeding vorderen van de inbreukmaker. Eén van de voorwaarden om te spreken van een bedrijfsgeheim is dat de ondernemer redelijke maatregelen heeft getroffen om de informatie geheim te houden.
Uit de uitspraak van de rechtbank volgt dat in dat specifieke geval een geheimhoudingsclausule op de te beschermen informatie en in arbeidscontracten onvoldoende voor bescherming als bedrijfsgeheim is. De ondernemer doet er dan ook verstandig aan in een vergelijkbaar geval nadere maatregelen te treffen. Hierbij kan gedacht worden aan afzonderlijke NDA-overeenkomsten met personen aan wie de informatie beschikbaar wordt gesteld. Ook een functionerend gekwalificeerd toegangs- en beveiligingssysteem dat op individueel niveau toegang aan werknemers verleent of weigert kan als redelijke maatregel gelden. Als bovendien de informatie geheim is en handelswaarde bezit, kan de ondernemer bij de rechter met succes staking en/of een verbod vorderen.
