Wat is de Wet Vifo en waarom is deze belangrijk voor nationale veiligheid?
Op grond van de Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (de Wet Vifo) moeten transacties die een risico kunnen vormen voor de nationale veiligheid vooraf goedgekeurd worden door de Minister van Economische Zaken. Doel van deze veiligheidstoets is:
- het voorkomen van ongewenste strategische afhankelijkheden;
- het voorkomen dat de integriteit en exclusiviteit van kennis en informatie niet wordt aangetast;
- het waarborgen van de continuïteit en weerbaarheid van vitale processen.
In dit artikel zal worden stilgestaan bij het huidige en mogelijk toekomstige toepassingsbereik van de Wet Vifo, waaronder het gebruik van AI bij het ondersteunen van militaire inzet of veiligheidsorganisaties in het algemeen.
In de nog te publiceren artikelen over de Wet Vifo zal ingegaan worden op:
- de verwervingsactiviteiten en melddrempels;
- het meldings- en beoordelingsproces bij het Bureau Toetsing Investeringen;
- de investeringstoets en mogelijke uitkomsten / gevolgen.
Verder zal er nog een artikel verschijnen over het wetsvoorstel Wet weerbaarheid defensie en veiligheid gerelateerde industrie. Dit wetsvoorstel bevat onder meer een investeringstoets met betrekking tot doelondernemingen die actief zijn op het gebied van militaire goederen of die typeren als wezenlijke krijgsmacht leverancier door hun aanwijzing in het kader van diensten van algemeen economisch belang of tot voorraadvorming. Het doel van deze wet is om te voorkomen dat bepaalde, voor het defensieapparaat essentiële ondernemingen, in verkeerde handen vallen of dat daar ongewenste invloed op wordt uitgeoefend.
Op welke doelondernemingen is de Wet Vifo nu van toepassing?
Vandaag de dag geldt dat de investeringstoets van de Wet Vifo van toepassing is op fusies, overnames en andere investeringen waarbij de doelonderneming een vitale aanbieder of beheerder van een bedrijfscampus is of actief is op het gebied van sensitieve technologie alsook zeer sensitieve technologie.
Een doelonderneming wordt gezien als een vitale aanbieder indien zij actief is op het gebied van:
- warmtetransport;
- kernenergie;
- luchtvervoer (waaronder luchtvaartmaatschappijen en grondafhandelingsdiensten);
- het havengebied;
- het bankwezen;
- de infrastructuur voor de financiële markt;
- winbare energie; en/of
- gasopslag.
Onder een ‘beheerder van een bedrijfscampus’ wordt verstaan: een onderneming die een terrein beheert waarop een verzameling van ondernemingen actief is en waar publiek-privaat wordt samengewerkt aan technologieën en toepassingen die van economisch en strategisch belang zijn voor Nederland.
Verder omvat (zeer) sensitieve technologie:
- producten voor tweeërlei gebruik waarvan de uitvoer vergunningplichtig is;
- bepaalde militaire goederen;
- kwantumtechnologie;
- fotonicatechnologie;
- halfgeleidertechnologie; en
- high assurance technologie.
Toekomstige uitbreiding van de Wet Vifo naar AI, biotechnologie en andere sectoren
Het is de verwachting dat op relatief korte termijn het toepassingsbereik van de Wet Vifo wordt uitgebreid tot de volgende sectoren:
- kunstmatige intelligentie (AI);
- biotechnologie (zoals synthetische celtechnologie voor het kunstmatig ontwikkelen van levende cellen, stamceltechnologie voor het kweken en manipuleren van stamcellen en gene editing);
- geavanceerde materialen (zoals materialen die het mogelijk maken om energie op te slaan, te transporteren of te converteren van energievorm/drager, 2D-materialen en high-entropy alloys (HEA));
- nanotechnologie (zoals micro-/nanoreactortechnologie);
- sensor- en navigatietechnologie (zoals SLAM-technologie, sensor fusion and array technologies, sensor network and ambient technologies en signatuurmanagement en patroonherkenningstechnologie); en
- nucleaire technologie voor medische toepassingen (therapeutische en diagnostische nucliden).
Bij AI, inclusief onderliggende modellen, gaat het onder meer om systemen die feitelijk of beoogd gebruikt worden of specifiek ontworpen zijn ter ondersteuning van militaire inzet of veiligheidsorganisaties in het algemeen, ten behoeve van:
- waarnemings- en informatievergaring;
- informatie- en inlichtingenverwerking en besluitvorming;
- ondersteuning bij gevechtsdiensten (Combat service support); of
- autonome navigatie en patrouilles.
De ondernemingen die actief zijn binnen vorengenoemde sectoren zullen voor de Wet Vifo worden aangemerkt als doelondernemingen die actief zijn op het gebied van zeer sensitieve technologie. Dat geldt ook voor ondernemingen die zich bezighouden met informatiebeveiliging en het ontwikkelen of het gebruiken van laser-satellietcommunicatietechnieken (en die nu nog worden gezien als ‘sensitieve technologie ondernemingen’).
Het gevolg van deze kwalificatie(wisseling) is dat de verkrijging van 10% van de stemrechten in de doelonderneming al zal leiden tot het verplicht melden onder de Wet Vifo (waarover in een volgend artikel meer).
Vragen over de Wet Vifo of Wet weerbaarheid defensie? Neem contact op
Heeft u te maken met juridische vraagstukken rond defensie of veiligheid? Wilt u weten hoe u investeringen juridisch kunt structureren of dat de Wet Vifo op uw situatie van toepassing is? Neem dan contact op met een van onze specialisten. Wij denken graag met u mee.
