Op 1 november 2008 is het Besluit brandveilig gebruik bouwwerken, ook wel “het Gebruiksbesluit” (klik hier) , in werking getreden. Het Gebruiksbesluit heeft er voor gezorgd dat de regelgeving omtrent brandveiligheid landelijk geüniformeerd is, waardoor men zich niet langer in verschillende gemeenten geconfronteerd ziet met diverse brandveiligheidsregels. Desondanks leert de praktijk dat het voor met name verhuurders niet duidelijk is wie de verantwoordelijkheid draagt voor het voldoen aan deze brandveiligheidsvoorschriften.
Voorop dient te worden gesteld dat het op grond van de Woningwet verboden is een bouwwerk te bouwen, te gebruiken of te laten gebruiken in strijd met het Gebruiksbesluit. Dit verbod richt zich zowel tegen de gebruiker/huurder (“te gebruiken”) als tegen de eigenaar/verhuurder (“te laten gebruiken”). Dit verbod moet overigens worden onderscheiden van de verplichting tot het beschikken over een gebruiksvergunning, het indienen van een gebruiksmelding of het moeten voldoen aan de voorschriften verbonden aan de vergunning of melding. Voor het voldoen aan die brandveiligheidsvoorschriften draagt alleen de gebruiker/huurder de verantwoordelijkheid.
Op naleving van de brandveiligheidsvoorschriften wordt door gemeenten toegezien door handhavingsmaatregelen te treffen tegen de overtreder van de regels. Omdat zowel de eigenaar als gebruiker in juridische zin zijn te beschouwen als overtreder, kan de gemeente ook beide partijen aanspreken. Uit de nota van toelichting bij het Gebruiksbesluit volgt echter dat de primaire verantwoordelijkheid voor het brandveilig gebruik van een bouwwerk berust bij de gebruiker/huurder. Het college zal dan ook – zo blijkt uit de nota – primair de gebruiker/huurder moeten aanspreken op het niet voldoen aan de regels uit het Gebruiksbesluit. Maar uit de nota volgt tevens dat de eigenaar/verhuurder kan worden aangesproken wanneer het niet voldoende duidelijk is wie de gebruiker is of wanneer de eigenaar een eigen verantwoordelijkheid heeft, zoals bij technische bouwvoorschriften. Gemeenten hebben dan ook een keuzebevoegdheid wie het uiteindelijk zal aanschrijven, waardoor de eigenaar/verhuurder niet van de (totale) verantwoordelijkheid voor het voldoen aan de brandveiligheidsvoorschriften verlost is.
Daarnaast hebben eigenaren/verhuurders ook uit hoofde van de algemene regels uit het Burgerlijk Wetboek of de huurovereenkomst een eigen verantwoordelijkheid. Zo is een eigenaar aansprakelijk indien het verhuurde pand niet voldoet aan de eisen die men in de gegeven omstandigheden daaraan mag stellen, de opstal daardoor gevaar voor personen of zaken oplevert en het gevaar zich verwezenlijkt. Ook kan het niet voldoen van het verhuurde pand aan de brandveiligheidseisen een huurgebrek opleveren, waarvoor de eigenaar/verhuurder tegenover de huurder aansprakelijk kan zijn wanneer door het gebrek schade ontstaat en het aan hem te wijten is dat hij het gebrek niet (tijdig) heeft hersteld.
Gelet op voorstaande doen eigenaren/verhuurders er dan ook goed aan om verhuurde panden jaarlijks te controleren op brandveiligheid en de daarbij aan het licht gekomen gebreken zo snel mogelijk te herstellen.
