Vijf aandachtspunten bij auteursrechtoverdracht
Ieder bedrijf komt in aanraking met auteursrechten. Auteursrechten ontstaan namelijk 'vanzelf'. Een boek, softwarecode, foto's en illustraties zijn meestal beschermd, maar ook brieven en powerpointpresentaties kunnen auteursrechtelijk beschermde 'werken' zijn. Auteursrechten kunnen daardoor waardevol bedrijfskapitaal zijn. Alle reden dus om de 'auteursrechten' goed te regelen. Bij het verstrekken van een opdracht, de koop van een (software)product, of het aangaan van een exploitatieovereenkomst, is auteursrechtoverdracht soms the way to go. Hieronder lees je vijf aandachtspunten bij de overdracht van auteursrechten.
Tip 1 - Regel de auteursrechtoverdracht op papier
Overdracht van auteursrechten is enkel mogelijk door middel van een 'akte' (artikel 2 lid 3 Auteurswet). Een akte is volgens de wet een ondertekend geschrift, bestemd om tot bewijs te dienen (artikel 156 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering). Kortgezegd komt dat neer op een door beide partijen ondertekende overeenkomst. Een mondelinge overdracht van auteursrechten is niet mogelijk. Hoewel afspraken tegenwoordig meestal via de e-mail worden vastgelegd, adviseren wij toch om de overdracht van auteursrechten altijd op papier via een ondertekende overeenkomst te regelen.
Tip 2 - Specificeer wat wordt overgedragen
Goede afspraken over de overdracht kunnen teniet worden gedaan als er achteraf discussie ontstaat over wat er eigenlijk is overgedragen. De maker zal er namelijk belang bij hebben om zoveel mogelijk rechten te behouden. De koper bezit juist het liefst alle rechten. Dat probleem is te ondervangen door in de overdrachtsovereenkomst goed te omschrijven welke rechten worden overgedragen. Het is mogelijk om álle auteursrechten over te dragen, maar partijen kunnen er ook voor kiezen om bijvoorbeeld enkel het exploitatierecht voor een boekenuitgave over te dragen. Hetzelfde geldt voor het territoir: draagt de maker de auteursrechten wereldwijd over, of slechts voor een bepaald gebied? Partijen kunnen daarnaast ook afspraken maken over het object van de overdracht. Misschien wil de maker wel de auteursrechten op een tekst overdragen, maar niet de rechten op de door hem gemaakte illustraties. Zoals u leest biedt het recht hierin veel flexibiliteit. Dit betekent tegelijkertijd ook dat de overdracht goed moet worden omschreven.
Tip 3 - Persoonlijkheidsrechten van de maker
De natuurlijk maker van een auteursrechtelijk beschermd werk heeft persoonlijkheidsrechten. Op grond van deze rechten kan de maker onder meer eisen dat zijn naam wordt vermeld bij (in principe) iedere openbaarmaking van 'zijn' werk, kan hij zich verzetten tegen openbaarmaking van zijn werk onder een andere naam, en kan hij zich verzetten tegen wijziging van het werk (artikel 25 lid 1 onder a, b en c Auteurswet). Van deze persoonlijkheidsrechten kan contractueel afstand worden gedaan. De maker kan zich daarnaast ook verzetten tegen aantasting en verminking van het werk. Hoewel van deze rechten geen afstand kan worden gedaan, kunt u wel contractueel vastleggen dat de maker zich niet op die rechten kan beroepen.
Tip 4 - Breng beperkingen en risico's in kaart
Als koper weet u niet of er beperkingen aan de auteursrechten van de verkoper kleven. Mogelijk heeft de verkoper zijn auteursrechtelijke beschermde werk wel gebaseerd op een eerder, ook auteursrechtelijk beschermd werk. Indien de verkoper toestemming heeft gekregen om een bewerking of adaptatie te maken, dan kunnen daaraan voorwaarden verbonden zijn. Ook is het mogelijk dat de verkoper zijn auteursrechten aan een derde partij in licentie heeft gegeven, of deze heeft bezwaard met een pandrecht.
Tip 5 - Let op bij overdracht ter exploitatie
Sinds 2015 geldt de Wet Auteurscontractenrecht. In die wet is onder andere een aantal aanvullende rechten toegekend aan 'natuurlijke makers' die auteursrechten ter exploitatie overdragen aan een ander. Een duidelijk voorbeeld daarvan is de schrijver (een 'natuurlijk maker') die de auteursrechten op een nieuw boek overdraagt aan zijn uitgever. Het doel van de overdracht is het exploiteren van de rechten door de uitgever. De schrijver heeft bijvoorbeeld recht op een aanvullende vergoeding als het boek onverwacht een groot succes blijkt (best-seller), en kan zijn rechten terugeisen als de uitgever deze onvoldoende exploiteert. Wees er bij de overdracht van auteursrechten dus van bewust dat deze rechten bestaan. Hiervan kan namelijk niet worden afgeweken in een overeenkomst.
Elke auteursrechtoverdracht is anders, en daarom hebben bedrijven behoefte aan andere afspraken. De overdracht van het auteursrecht op een foto verschilt van de overdracht van het auteursrecht op omvangrijke softwarecode. Het maken van goede afspraken vooraf, voorkomt discussie achteraf.
