Aanslag erfbelasting: vanaf 2012 moet elke executeur de aangifte zelf indienen

Vorig jaar heeft de Tweede kamer een amendement aangenomen op grond waarvan alle erfgenamen per 1 januari 2012 de aangifte erfbelasting moeten ondertekenen. Dit amendement leidde tot ophef in de literatuur en de (notariële) praktijk. Thans is het amendement van de medeondertekening geheel van de baan en is in een nieuw voorstel opgenomen dat de executeur altijd verplicht is om de aangifte erfbelasting in te dienen. De executeur wordt hiermee persoonlijk aansprakelijk voor een eventueel foutief ingediende aangifte.Het amendement is in 2010 aangenomen om de zogenoemde Edelweiss-route te blokkeren. Deze route is een constructie waarmee via een Zwitserse notaris heffing van erfbelasting over buitenlands vermogen wordt ontdoken. Deze fiscale vluchtroute loopt via een Zwisterse notaris die door een Nederlandse erflater wordt benoemd tot executeur. De Zwitserse notaris zet het buitenlandse geld op een geheime rekening en zwijgt vervolgens. Pas als de termijn van twaalf jaren is verstreken waarop de Nederlandse fiscus kan navorderen, laat hij de erfgenamen over het geld beschikken. Overigens zijn er geen gevallen in de praktijk bekend waarbij de Edelweiss-route is bewandeld teneinde Nederlandse erfbelasting te ontduiken.

De in het amendement opgenomen verplichting dat alle erfgenamen de aangifte erfbelasting dienen te ondertekenen was één van de twee instrumenten om de Zwisterse frauduleuze constructie te bestrijden. Dit stuitte echter op dermate grote bezwaren uit de praktijk dat het amendement alsnog is gesneuveld. Vooral bij nalatenschappen met veel erfgenamen en/of erfgenamen in het buitenland zouden de praktische problemen en de dientengevolge extra financiële kosten onevenredig groot zijn. Om hieraan tegemoet te komen, maar tegelijkertijd frauduleuze constructies als de Edelweiss-route te voorkomen, is in het wetsvoorstel opgenomen dat de executeur zelf verplicht is om de aangifte erfbelasting in te dienen. De executeur wordt hiermee persoonlijk aansprakelijk voor de gevolgen van een verkeerd ingediende aangifte en zal daarmee niet zo snel moedwillig de aanwezigheid van buitenlands vermogen verzwijgen. Het tweede instrument, het omzetten van de navorderingstermijn van twaalf jaar naar een onbegrensde navorderingstermijn, lijkt vooralsnog te worden gehandhaafd.

Een executeur heeft er dus een nieuwe wettelijke taak bij: het indienen van de aangifte erfbelasting. Overigens zal deze nieuwe eis gelden ten aanzien van alle aangiften erfbelasting die vanaf 1 januari 2012 worden ingediend, ongeacht wanneer de nalatenschap is opengevallen.