Auteursrecht
Auteursrecht is het recht van de maker een werk om dit te verveelvoudigen en openbaar te maken. Een 'werk' kan auteursrechtelijk ook een gebruiksvoorwerp zijn, zoals een meubelstuk.
In het hiervoor aangehaalde recente rechterlijke uitspraak ging het om een tafel(s) van Eek. Eek is onder meer ontwerper van een kantinetafel en afvaltafel in sloophout. Dudink vervaardigt meubels aan de hand van wensen van particuliere klanten en adverteerde onder de naam Dusign op haar website en op Marktplaats met afbeeldingen die inbreuk zouden maken op het auteursrecht van Eek. Deze zaak lijkt daarmee op voorbeelden uit eerdere rechtspraak.
Eek heeft een dagvaarding uitgebracht tegen Dudink, en vordert bij de rechtbank dat de inbreuk van Dudink op haar auteursrecht en slaafse nabootsing op de ontwerpen van de tafels wordt gestaakt.
Bescherming van het auteursrecht?
De eerste vraag die de rechter moet beantwoorden is of de tafel(s) van Eek bescherming verdienen. Volgens de rechter is dat zo.
"Eek heeft op enig moment geconstateerd dat bij het vervaardigen van meubels veel afvalhout overbleef. (...) Hi is vervolgens begonnen om allerlei stukken en stukjes restmateriaal op een bijzondere manier in elkaar te puzzelen tot een meubel en daarbij gebruik te maken van verschillende kleuren hout (...) met (meerdere lagen) doorzichtige lak. Eek maakt zijn meubels derhalve volgens een bepaald productieproces en met bepaalde hulpstoffen. Zeker in de tijd dat Eek hiermee begonnen is, was deze werkwijze als vernieuwend aan te merken en was het niet goed denkbaar dat een ander, onafhankelijk van Ee, bij het maken van een dergelijk werk tot precies hetzelfde resultaat zou komen"
Los van de vraag of de tafel(s) van Eek auteursrechtelijk beschermd zijn, komen twee vragen op bij deze rechtsoverweging: kan Eek zijn abstracte stijl als object beschermen? En kan men zodoende bescherming bieden aan een werkwijze of proces? Men kan hier ook anders over denken dan deze rechter.
Inbreuk op auteursrecht?
De rechter moet vervolgens, omdat er beschemring wordt aangenomen, oordelen over de inbreuk-vraag. De rechtbank overweegt daarover als volgt:
"Door Eek c.s. is gesteld dat sprake is van verveelvoudiging als bedoeld in artikel 13 Aw. De door Dudink c.s. aangestipte verschillen doen naar het oordeel van de rechtbank niet wezenlijk af aan de overeenstemmende totaalindruk van de tafel. Met name het idee van de toegepaste parketlegging in verschillende tinten als motief voor het tafelblad, de vorm van de staanders en de plaats waar de poten onder het blad zijn bevestigd, maken dat de totaalindruk van de tafel er een is als afkomstig van of ontleend aan het ontwerp van Eek. Nu Eek c.s. voor een dergelijke verveelvoudiging van zijn ontwerp geen toestemming heeft gegeven, maakt Dudink c.s. met zijn tafel inbreuk op het auteursrecht van Eek."
Ook dit is opmerkelijk. Van ideeën wordt namelijk ook wel aangenomen dat deze niet te beschermen zijn, althans niet voor zover niet concreet uitgewerkt.
Niettemin spreekt de rechter een verbod uit. En ook de afbeeldingen van andere tafel(bladen) worden verboden:
"Dit geldt ook voor de door Dudink c.s. gepubliceerde afbeeldingen van andere tafel(bladen) onder de vermelding “U bepaalt hoe de tafel eruit ziet.” Ook deze tafel(bladen) lijken teveel op het ontwerp van Eek en zijn aan te merken als een verveelvoudiging van ontwerpen van Eek. ook hiervoor geldt dat hiervoor door Eek c.s. geen toestemming is verleend, zodat ook met deze (afbeeldingen van) tafelbladen en tafels inbreuk wordt gemaakt op het auteursrecht van Eek. Het gevorderde verbod kan worden toegewezen"
Commentaar
Deze zaak bevindt zich op het schemergebied tussen de (on)mogelijkheid van bescherming van ideeën enerzijds en concrete voortbrengsels anderzijds. De rechter neemt ondanks (het idee van) het procédé c.q. de werkwijze van Eek zowel bescherming van zijn meubels als inbreuk daarop aan. Mogelijk heeft het feit dat Eek al eerder procedures gewonnen heeft de rechter tot diens oordeel doen komen.
Joost Becker, advocaat auteursrecht
