Bedrijven mogen voortaan meer informatie uitwisselen, en gezamenlijk product vermarkten, zonder NMa-boete

De Europese Commissie heeft nieuwe richtsnoeren uitgevaardigd voor de beoordeling van samenwerking door ondernemingen. Zulke samenwerking is toegestaan, tenzij zij de mededinging tussen de ondernemingen – de concurrentie dus – beperkt. In dat geval moeten de ondernemingen aantonen dat het voordeel van de samenwerking opweegt tegen de nadelen ervan.

Dat is in de praktijk makkelijker gezegd dan gedaan. Het is daarom dat de NMa – die in Nederland de mededingingsregels handhaaft – en de Europese Commissie richtsnoeren publiceren waaraan ondernemingen houvast hebben bij die beoordeling. De NMa volgt in de praktijk altijd de Europese richtsnoeren. Er waren al richtsnoeren voor samenwerking: die zijn nu dus aangepast.

Informatieuitwisseling realistischer benaderd

Een belangrijke aanpassing betreft de beoordeling van uitwisseling van concurrentiegevoelige informatie. Zulke informatie betreft bijvoorbeeld actuele of voorgenomen prijzen, voornemens tot een bepaalde strategie, enzovoort. De Commissie is nog steeds erg streng met betrekking tot dergelijke uitwisseling: zij gaat ervan uit dat, zeker in een markt waarin maar weinig spelers zijn en de omstandigheden niet veel veranderen, uitwisseling van informatie leidt tot, bijvoorbeeld, een verstandhouding om de prijzen op een bepaald niveau te houden, of elkaars klanten niet te bedienen. De Commissie is echter duidelijk opgeschoven waar het gaat om het elkaar informeren omtrent voorraden in een markt die schommelt. Een goed voorbeeld is een markt voor verse, bederfelijke waar: vaak moet daar product worden vernietigd omdat het niet goed meer is, of juist nee verkocht worden omdat de voorraad is uitgeput, terwijl een inzicht in de voorraden van concurrenten een betere afstemming tussen vraag en aanbod had kunnen bewerkstelligen. De uitwisseling van informatie kan dan weliswaar de concurrentie beperken – als ik weet dat de voorraad van mijn concurrent is uitgeput, kan ik hogere prijzen vragen – maar de Commissie gaat ervan uit dat het voordeel dat uiteindelijk meer product zal worden verkocht, opweegt tegen dat risico.

Gezamenlijk produceren – een vrijbrief voor een prijskartel?

Naast de richtsnoeren heeft de Commissie een nieuwe vrijstelling vastgesteld betreffende de gezamenlijke productie van goederen. Nieuw in die vrijstelling is de mogelijkheid voor ondernemingen om hun gezamenlijk geproduceerde goederen ook gezamenlijk te distribueren (lees: verkopen) en daarbij gezamenlijk prijzen vast te stellen. Dat laatste betekent natuurlijk dat tussen die twee bedrijven in het geheel geen concurrentie meer bestaat. Vandaar ook dat de vrijstelling alleen geldt indien de bedrijven in kwestie samen minder dan 20% marktaandeel behalen. Toch is het een tamelijk revolutionaire ontwikkeling. En als je dan in aanmerking neemt dat de Commissie niet heeft gedefinieerd wanneer gesproken kan worden van ‘gezamenlijke’ productie, valt zeker niet uit te sluiten dat allerlei bedrijven die in wat voor vorm samenwerken, het gezamenlijk vaststellen van hun prijzen zullen proberen te rechtvaardigen door te stellen dat zij die producten, op een of andere manier, gezamenlijk tot stand hebben gebracht. De toekomst zal uitwijzen hoe de Commissie – en de NMa – hierop gaan reageren.