BID-Rigging, samenspanning bij inkooptrajecten

Op 25 juni jl. heeft de NMa de brochure “Bid-rigging, Samenspanning bij Inkooptrajecten – herkennen en voorkomen” gepubliceerd. Deze brochure is gericht tot diegenen die zich bij zowel ondernemingen als overheden bezig houden met inkooptrajecten en de beoordeling van inschrijvingen en offertes. De brochure moet volgens de NMa helpen de eerste signalen van samenspanning of bid-rigging tussen de aanbieders bij inkooptrajecten te herkennen.
 
Bij bid-rigging spreken aanbieders af om hun offertes op elkaar af te stemmen, meestal met de bedoeling een hogere prijs te realiseren of om slechtere kwaliteit te kunnen aanbieden. De afstemming kan vele vormen aannemen. Zo kunnen aanbieders afspreken dat een bepaalde aanbieder geen offerte indient of een inmiddels ingediende offerte terugtrekt. Verder is het mogelijk dat aanbieders afspreken dat een of meer aanbieders bewust tegen een te hoge prijs inschrijven of een oninteressante bieding indienen, zodat zij de inschrijving zeker niet zullen winnen. De afstemming kan onderdeel zijn van een rotatie- of marktverdelingssysteem. In het eerste geval wordt afgesproken wie aan de beurt is om een inschrijving te winnen. In het tweede geval worden afnemers “toegedeeld” op basis van bijvoorbeeld een geografische afbakening.
 
In de brochure zet de NMa uiteen welke signalen kunnen wijzen op bid-rigging.
De NMa onderscheidt hierbij diverse soorten signalen:
·         signalen met betrekking tot het biedpatroon: sommige inschrijvingen zijn bijvoorbeeld uitgebreid en andere niet;
·         signalen met betrekking tot de prijs: er zit bijvoorbeeld een onverklaarbaar verschil tussen de winnaar en de opvolgende aanbieders;
·         signalen met betrekking tot gedrag: meerdere inschrijvingen hebben bijvoorbeeld dezelfde lay-out of bevatten dezelfde (spel)fouten.
 
De NMa geeft tot slot algemene tips hoe bid-rigging zoveel mogelijk kan worden voorkomen.  Zo worden inkopers aangespoord de markt goed te verkennen en de opdracht voor zo veel mogelijk aanbieders op te stellen. Ook wordt aangeraden om iedereen die bij het inkoopproces betrokken is, bekend te maken met de signalen die kunnen wijzen op bid-rigging.
 
En wat moeten inkopers nu doen als ze samenspanning vermoeden? Volgens de brochure moet er contact worden opgenomen met de NMa waarna de NMa zo veel mogelijk informatie moet worden gegeven over het vermoeden.  Wat de NMa met de informatie gaat doen, wordt uit de brochure niet duidelijk.
 
De NMa heeft vergaande opsporingsbevoegdheden die de NMa in staat moeten stellen naar aanleiding van een meegedeeld vermoeden een bid-rigging kartel op te sporen. Hierbij dient echter bedacht te worden dat de NMa een prioriteringsbeleid voert. Niet elk vermoeden wordt onderzocht.  Bij het meedelen van een vermoeden aan de NMa moet dus met de mogelijkheid rekening worden gehouden dat de NMa de mededeling terzijde schuift.