Commissie biedt helpende hand bij voorkomen vendor lock-in bij aanbestedingen

Veel aanbestedende diensten zitten vastgeketend aan hun ICT-systemen omdat alleen hun huidige leverancier rechthebbende is op de gebruikte software en (dus) nieuwe onderdelen of licenties bij diezelfde provider (moeten) worden aangekocht (zogenaamde “vendor lock in”). Daardoor bestaat het risico dat aanbestedingen een gebrek aan concurrentie vertonen. In Nederland zijn er voorbeelden bekend waarbij het door de rechter (onder bepaalde omstandigheden) is toegestaan om van een gegadigde ervaring met een bepaald merk te verlangen.

Het gebrek aan mededinging is de Europese Commissie een doorn in het oog omdat het volgens haar de kosten in de overheidssector opdrijft met een bedrag van ongeveer EUR 1,1 miljard op jaarbasis. Onder het motto voorkomen is beter dan genezen heeft de Europese Commissie de Mededeling “maatregelen tegen lock-in : opbouw van open ICT-systemen door een beter gebruik van normen bij overheidsopdrachten” (de Mededeling) gepubliceerd.

Hoewel de Mededeling het inmiddels bekende standpunt van de Europese Commissie verwoordt dat een vendor lock-in een aanbestedende dienst in principe niet ontslaat van haar aanbestedingsplicht, geeft de Mededeling tevens handvatten voor de wijze waarop een aanbesteding kan worden vormgegeven om een lock-in te vermijden. Kort gezegd adviseert de Commissie aanbestedende diensten om gebruik te maken van ICT-systemen die op normen berusten in plaats van op een fabrikantgebonden technologie. Normen zorgen er volgens de Commissie namelijk voor dat fundamentele kennis over een systeem algemeen beschikbaar is, zodat andere potentiële leveranciers het systeem onder meer concurrerende voorwaarden kunnen handhaven of verder ontwikkelen.