In een behoorlijk aantal cao’s is een wachtgeld- of activeringsregeling opgenomen. Op basis van deze regeling heeft een werknemer (soms naast de wettelijke transitievergoeding) recht op een aanvulling op de WW-uitkering. Ook de cao Ziekenhuizen kent een activeringsregeling. Een werknemer komt (pas) in aanmerking voor de activeringsregeling als hij voor onbepaalde tijd is aangesteld en wordt ontslagen wegens:
1. Vermindering of beëindiging van de werkzaamheden; of
2. Reorganisatie; of
3. Onbekwaamheid c.q. ongeschiktheid voor de in de instelling te vervullen functie die niet aan zijn schuld of toedoen te wijten is.
Welke situaties onder sub 1 en sub 2 verstaan worden, zijn in de regel duidelijk. Echter, bij sub 3 is dit lastiger. Immers, wat wordt onder "niet aan zijn schuld of toedoen te wijten" verstaan? En wordt ‘slechts’ op omstandigheden gedoeld die buiten de invloedssfeer en/of personen van de werknemer liggen? Zoals een wijziging in de organisatie of functie?
In een zaak voor de rechtbank Rotterdam van 24 november 2015 is de kantonrechter op dit vraagstuk ingegaan.
De casus
Het gaat in deze zaak om een revalidatiearts die in dienst is bij de Sophia Stichting. De cao Ziekenhuizen is op de arbeidsovereenkomst van toepassing. De werknemer blijkt op een gegeven moment niet langer geschikt voor de functie en er wordt een verbetertraject gestart, zonder resultaat. Daarop besluiten partijen een beëindigingsovereenkomst te sluiten. Partijen worden het niet eens over de vraag of de activeringsregeling op de werknemer van toepassing is en besluiten daarop deze vraag gezamenlijk aan de rechter voor te leggen.
De werknemer stelt kort gezegd dat zijn ongeschiktheid voor de functie (oftewel zijn disfunctioneren) niet verwijtbaar is, en de activeringsregeling daarom van toepassing is. De werkgever stelt dat de activeringsregeling, in geval van disfunctioneren, alleen dan van toepassing is indien het disfunctioneren wordt veroorzaakt door omstandigheden die buiten de invloedsfeer en/of persoon van de werknemer liggen, zoals wijzigingen in de organisatie of wijzigingen ten aanzien van functie of beroep.
Oordeel van de rechter
De rechter stelt voorop dat het bij de beslechting van het geschil gaat om de uitleg van een cao-bepaling, en dat daarom de cao-norm van toepassing is. Kort gezegd komt deze uitlegmethode er op neer dat de betekenis die naar objectieve maatstaven volgt uit de bewoording van de cao zelf en de structuur van de cao. Ook de voor derden kenbare toelichting op de cao is van belang. Tot slot kan de rechter betekenis toekennen aan de rechtsgevolgen waartoe de verschillende tekstinterpretaties zouden kunnen leiden.
De rechter stelt voorop dat het derde criterium (onbekwaamheid c.q. ongeschiktheid voor de in de instelling te vervullen functie die niet aan zijn schuld of toedoen te wijten is) in samenhang moet worden gelezen met de eerste twee criteria (respectievelijk vermindering of beëindiging van de werkzaamheden en reorganisatie).
De eerste twee criteria van de activeringsregeling zien op de situatie dat een werknemer wordt ontslagen door omstandigheden die buiten zijn invloedssfeer liggen. Dit betekent volgens de rechter dat het derde criterium ook zo moet worden gelezen, en dat ook deze ziet op de situatie dat een werknemer onbekwaam c.q. ongeschiktheid voor de functie is geworden als gevolg van wijzigingen van de functie die te maken hebben met bedrijfseconomische of organisatorische omstandigheden. Een werknemer die uitsluitend onbekwaam c.q. ongeschikt is voor de functie (oftewel disfunctioneert) heeft dan dus geen recht op de activeringsregeling.
Verder heeft de werkgever in deze procedure nog gewezen op een gelijksoortige bepaling uit de cao Gehandicaptenzorg. In deze cao hebben partijen wel toegelicht dat deze bepaling uitgaat van onbekwaamheid c.q. ongeschiktheid voor de functie als gevolg van wijzigingen van de functie die te maken hebben met bedrijfseconomische of organisatorische omstandigheden. De rechter overweegt dat het weinig waarschijnlijk is dat dezelfde onderhandelingspartijen aan werknemerszijde hebben beoogd ten aanzien van werknemers in de gehandicaptenzorg een andere en beperktere definitie van ongeschiktheid te hanteren dan ten aanzien van de werknemers in de ziekenhuiszorg.
Tot slot overweegt de rechter nog dat de WWZ ten doel heeft om het ontslagrecht voor werkgevers minder kostbaar te maken. Als het uitgangspunt van werknemer zou worden gevolgd, namelijk dat als de onbekwaamheid c.q. ongeschiktheid binnen de invloedssfeer van een werknemer zelf ligt deze toch aanspraak maakt op de activeringsregeling, dit zou indruisen tegen het doel van de WWZ. Ook daarom acht de rechter een uitleg in het nadeel van de werknemer aannemelijk.
De rechter oordeelt dan ook dat de werknemer geen recht heeft op de activeringsregeling.
Kanttekening bij overweging
Merkwaardig vind ik dat de rechter zijn oordeel mede baseert op de tekst uit een andere cao. Dit kan ik niet plaatsen in de context van de hierboven geschetste cao-uitlegmethode. Het gaat bij de uitleg via de cao-norm namelijk om objectieve criteria volgend uit de cao-tekst zelf en/of om de (voor derden kenbare) toelichting hierop. Hierbij past naar mijn mening niet dat gekeken wordt naar hoe een soortgelijke bepaling in een andere cao is geformuleerd. Dit zou tot gevolg hebben dat iedere keer als er onduidelijkheid bestaat over een cao-bepaling andere cao’s geraadpleegd zouden moeten worden over hoe de bepaling ook bedoeld kan zijn.
Tot slot
Met deze uitspraak heeft de rechter de reikwijdte van de activeringsregeling beperkt. Wel moet hierbij worden opgemerkt dat dit ‘slechts’ een uitspraak van één rechter. Omdat deze uitspraak verstrekkende gevolgen heeft voor zowel werkgevers als werknemers denk ik dat het laatste woord hier nog niet over gezegd is. Wij blijven de rechtspraak volgen, en bij ontwikkelingen geven wij een update op deze kennispagina.
De activeringsregeling uit de cao Ziekenhuizen, altijd verschuldigd bij disfunctioneren?
In een behoorlijk aantal cao’s is een wachtgeld- of activeringsregeling opgenomen. Op basis van deze regeling heeft een werknemer (soms naast de wettelijke transitievergoeding) recht op een aanvulling op de WW-uitkering. Ook de cao Ziekenhuizen kent een activeringsregeling. Een werknemer komt (pas) in aanmerking voor de activeringsregeling als hij voor onbepaalde tijd is aangesteld en wordt ontslagen wegens:1. Vermindering of beëindiging van de werkzaamheden; of2. Reorganisatie; of3. Onbekwaa...
Leestijd
Auteur artikel
Harold Willems (uit dienst)
Gepubliceerd
17 maart 2016
Laatst gewijzigd
16 april 2018