Beheerder en net
De beheerder van een net is degene die als natuurlijk persoon handelende in de uitoefening van een beroep of een bedrijf, dan wel als rechtspersoon, een net beheert. Het gaat om het beroeps- of bedrijfsmatig beheren van een net. Een particulier valt daar dus niet onder.
Één van de belangrijkste definities in de grondroerdersregeling ziet op de vraag wat onder een ‘net’ dient te worden verstaan. Een net in de zin van artikel 1e van de Wion is een ondergrondse kabel of leiding. Dat is een ruim begrip: daaronder vallen ook lege buizen, ondergrondse ondersteuningswerken en beschermingswerken, bestemd voor transport van vaste, vloeibare of gasvormige stoffen, van energie of van informatie.
Aanleggen, in stand houden, opruimen, en informatie verstrekken
Een beheerder moet zijn net aanleggen, in stand houden en opruimen op een wijze dat het beheer van andere netten niet in gevaar wordt gebracht of zonder noodzaak wordt bemoeilijkt. De beheerder die in strijd daarmee handelt, neemt op eigen kosten maatregelen.
In de Wion, het Besluit en de Regeling wordt op die algemene plicht verder niet ingegaan. De betreffende regelgeving is met name gericht op informatieverstrekking door de beheerder. De belangrijkste verplichtingen in dat kader zijn:
- Het opstellen van een beheerpolygoon. Daarop wordt een aaneengesloten gebied weergegeven waarbinnen hij een of meer netten beheert.
- De registratiemelding. Dat wil zeggen: het (volgens diverse technische en praktische eisen) opgeven van het beheerpolygoon/de beheerpolygonen aan de Dienst.
- Ten minste twintig werkdagen voor aanvang van een wijziging dient de beheerder wijzigingen in het beheer te melden bij de Dienst.
- Naar aanleiding van een graafbericht moet diverse informatie aan de Dienst worden verstrekt (zoals de liggingsgegevens van het net). Hier geldt een korte termijn: de beheerder dient binnen één werkdag na verzending van een graafbericht via het elektronische informatiesysteem de informatie aan de Dienst te verstrekken.
- Voordat een grondroerder graafwerkzaamheden in de omgeving van een net met gevaarlijke inhoud verricht, treft de beheerder verplicht voorzorgsmaatregelen. De beheerder moet in ieder geval ter plaatse de exacte ligging van dat net aanwijzen.
Overigens: de beheerder van een net met een grote waarde kan (maar is niet verplicht) voorzorgsmaatregelen treffen voordat een grondroerder graafwerkzaamheden in de omgeving daarvan verricht. Die maatregelen moet hij in beginsel nemen binnen 3 dagen nadat de grondroerder contact met hem heeft opgenomen.
- Wanneer de grondroerder via de Dienst meldt dat het net van de beheerder een afwijkende ligging heeft, treft de beheerder binnen dertig werkdagen de noodzakelijke maatregelen.
- Indien de grondroerder via de Dienst meldt dat een onbekend net is aangetroffen, dient de beheerder zich binnen 10 dagen te melden.
Eigen verantwoordelijkheden, sancties
De grondroerdersregeling werkt de eigen verantwoordelijkheden van de beheerder uit. De beheerder zal schade aan zijn eigen net willen voorkomen. Toch is de Wion niet alleen geschreven om de belangen van de netbeheerders te beschermen (hoewel de beheerder wel jaarlijks alle schades dient te melden aan de Dienst). De grondroerdersregeling dient een veel algemener doel, namelijk het voorkomen van maatschappelijke kosten van graafincidenten, de veiligheid van het publiek en van betrokkenen, en het milieu.
Zoals ook in een ander artikel op deze kennispagina is aangegeven, brengt dat algemene doel/die ratio van de regeling met zich mee dat de bestuursrechter streng is voor degenen die de grondroerdersregeling niet naleven. Bij de beheerder zal dat met name gaan om het overschrijden van termijnen of het doorgeven van onjuiste of onvolledige informatie, zoals (a) het te laat doorgeven van wijziging aan de Dienst, (b) het te laat reageren op een graafbericht en (c) het niet of niet op tijd aanwijzen van de exacte ligging van een net met gevaarlijke inhoud. Daarop staan forse sancties (een bestuurlijke boete van ten hoogste € 100.000,--).
Indien de beheerder de verplichtingen uit de Wion niet is nagekomen, en hij lijdt schade door graafwerkzaamheden, dan kan hij (afhankelijk van de omstandigheden van het geval) in een civiele procedure zijn schade waarschijnlijk niet (geheel) op de grondroerder (of de opdrachtgever) verhalen. Dit omdat de beheerder bijvoorbeeld eigen schuld kan worden verweten.
Anderzijds zou de beheerder aansprakelijk en schadeplichtig kunnen zijn jegens de grondroerder of de opdrachtgever, indien bijvoorbeeld vertragingsschade ontstaat doordat de beheerder te laat (of onjuiste/onvolledige) informatie verstrekt, en/of indien het net een afwijkende ligging heeft.
