De gedragingen van CTE
CTE-leden schrijven in op aanbestedingen van verzekeraars voor het bergen van auto's. De hoogte van de geoffreerde prijs is een van de criteria die wordt meegewogen bij het beoordelen van de offerte. Voorafgaand aan de aanbestedingen inventariseerde het bestuur van CTE bij alle leden wat volgens hen een redelijke inschrijfprijs zou zijn. De leden gaven vervolgens afzonderlijk aan CTE een voor hen wenselijke bandbreedte voor het tarief, waarna het bestuur een uniforme inschrijfprijs vaststelde. Die prijs werd uiteindelijk gehanteerd bij alle inschrijvingen van CTE-leden, waardoor onderlinge prijsconcurrentie werd uitgesloten.
CTE vervolgens aan de NMa toegezegd dat zij niet langer een uniforme inschrijfprijs zal vaststellen. Tevens heeft CTE toegezegd dat zij haar leden zal informeren dat zij niet onderling mogen overleggen over de hoogte van hun tarieven.
Het toezeggingsbesluit
Op grond van artikel 49a van de Mededingingswet kan een ondernemersvereniging een aanvraag doen bij de NMa om een toezegging van de ondernemersvereniging dat in de toekomst in overeenstemming met het kartelverbod zal worden gehandeld verbindend te verklaren. Wanneer de NMa een toezeggingsbesluit neemt, brengt dat tevens mee dat zij niet tot beboeting van overgaan.
De NMa is bevoegd (maar niet verplicht) om een toezeggingsbesluit te nemen indien aan drie voorwaarden is voldaan.
- de NMa moet verzekerd zijn dat toekomstig gedrag in overeenstemming zal zijn met het kartelverbod;
- de NMa moet overtuigd zijn van het feit dat de toezegging op controleerbare wijze wordt nageleefd; en
- het nemen van een toezeggingsbesluit moet doelmatiger zijn dan het opleggen van een boete of een last onder dwangsom.
Aangenomen wordt dat de laatste voorwaarde eraan in de weg staat dat de NMa een toezeggingsbesluit neem ten aanzien van zeer ernstige overtredingen van de mededingingswet. Daardoor zou namelijk de preventieve werking die van een boete uitgaat in gevaar kunnen komen. De geconstateerde gedragingen van CTE hadden betrekking op het vaststellen van gezamenlijke prijzen van de leden van CTE. Afspraken over gezamenlijke prijsstelling worden geacht het doel te hebben om de mededinging te beperken en (dus) aangemerkt als zeer ernstige overtreding van de mededingingswet. het toezeggingsbesluit wijkt daarmee af van het beleid van de NMa.
In het onderhavige geval is de afwijking mogelijk een gevolg van de bijzondere omstandigheden waaronder de NMa de afspraak omtrent prijsstelling op het spoor is gekomen. De informatie is namelijk verkregen tijdens een gesprek met de voorzitter van CTE in het kader van een ander onderzoek van de NMa. Mogelijk heeft de voorzitter zich niet gerealiseerd dat de NMa informatie (over het algemeen) mag gebruiken die zij heeft verkregen in een ander onderzoek.
Het aanvaarden van de toezeggingen van CTE past wel in de trend dat de NMa vaker gebruikmaakt van het toezeggingsbesluit om handhaving van de mededingingswet te waarborgen. Zo heeft Chris Fonteijn, voorzitter van de Raad van Bestuur van de NMa, recent meermaals laten weten dat de NMa het instrument frequenter zal inzetten dan voorheen. Niet kan worden uitgesloten dat het toegenomen gebruik door de NMa van het toezeggingsbesluit een gevolg is van de bezuinigingen die (ook) de NMa hebben getroffen. Overigens moeten ondernemingen zich wel realiseren dat het aanvragen van een toezeggingsbesluit niet van risico is gespeend. De NMa is namelijk niet verplicht om een toezegging in een toezeggingsbesluit te aanvaarden en kan de verkregen informatie dus tevens gebruiken ten behoeve van een boeteonderzoek.
