Indien een vonnis uitvoerbaar bij voorraad is verklaard, dan kan het vonnis ten uitvoer worden gelegd ondanks dat er hoger beroep is ingesteld . Als er tussentijds beslag wordt gelegd op een onroerende zaak en deze via een executieveiling wordt verkocht, dan bestaat het risico dat het vonnis in hoger beroep wordt vernietigd. De executiebevoegdheid van de beslaglegger is nog niet onherroepelijk. Door vernietiging van het vonnis in hoger beroep heeft er nooit een executoriale titel bestaan. De beschikkingsonbevoegdheid ontbreekt, wat tot gevolg heeft dat de veilingkoper geen eigenaar van de geveilde onroerende zaak is geworden.
Casus
Bij uitvoerbaar bij voorraad verklaard vonnis is X veroordeeld tot het betalen van een bedrag aan Y. X heeft hoger beroep ingesteld. Ondanks het ingesteld hoger beroep heeft Y beslag gelegd op een complex en aangrenzend weiland in eigendom van X. Y heeft beide percelen ter executieveiling aangeboden. Op de executieveiling is het weiland verkocht en vervolgens gegund aan veilingkoper V. De akte vaststelling veilingvoorwaarden, het proces-verbaal van inzet en afslag, de akte van gunning en de akte van kwijting zijn ingeschreven in de daartoe bestemde openbare registers. Echter, het gerechtshof heeft het hoger beroep van X tegen het vonnis gegrond verklaard en het vonnis vernietigd. In geschil is of V eigenaar is geworden van het weiland.
Rechtbank Oost-Brabant
De rechtbank stelt vast dat, ook in het geval van executoriale verkoop van onroerende goederen, voor overdracht is vereist dat er sprake moet zijn van een levering, krachtens geldige titel, verricht door hem die bevoegd is om over het goed te beschikken. De beschikkingsbevoegdheid van Y werd ontleend aan het uitvoerbaar bij voorraad verklaarde vonnis. Vernietiging van een vonnis in hoger beroep heeft in beginsel terugwerkende kracht. Volgens de rechtbank is daarmee echter niet gegeven dat in de verhouding jegens V sprake is van een gebrek dat aan de eigendomsovergang in de weg staat. De rechtbank stelt dat de bevoegdheid van Y tot executie niet achteraf moet worden bezien, maar op het moment dat de eigendom is overgegaan op V na inschrijving van het proces-verbaal van toewijzing. De eisen van het rechtsverkeer en de rechtszekerheid brengen mee dat de rechten van veilingkopers dienen te worden beschermd. Het vernietigen van een vonnis kan niet tot gevolg hebben dat de veilingkoper de eigendom van de geveilde onroerende zaak niet heeft verkregen.
Gerechtshof ’s-Hertogenbosch
Het hof stelt dat de veilingkoper wist of had moeten weten dat het weiland werd geveild op basis van een executoriaal beslag, dit blijkt namelijk uit de akte vaststelling veilingvoorwaarden. De veilingkoper wordt geacht te weten dat de executiebevoegdheid niet onherroepelijk was. Een vernietigd vonnis wordt geacht nooit te zijn gewezen. Volgens het hof kan wel aan veilingkoper worden tegengeworpen dat de executoriale titel niet bestaat. Uitgangspunt is dan ook dat een vonnis slechts werkt tussen partijen en dat een derde geen beroep kan doen op het vonnis. Er mag volgens het hof rekening gehouden worden met rechtsfeiten die dateren van na de datum van veiling en terugwerkende kracht hebben. Het hof komt tot de conclusie dat ten opzichte van de veilingkoper geldt dat de schuldeiser door vernietiging van het vonnis nooit een executoriale titel heeft gehad op grond waarvan de onroerende zaak geveild mocht worden, zodat bij gebreke van beschikkingsbevoegdheid van de verkoper op de veiling de veilingkoper geen eigenaar is geworden van het geveilde weiland.
Conclusie
Als veilingkoper is het van belang om na te gaan of er geveild wordt op basis van een uitvoerbaar bij voorraad verklaard vonnis. Indien dit het geval is raad ik aan om de veilende notaris te benaderen met de vraag of er hoger beroep is ingesteld tegen het vonnis. Op basis van het hierboven besproken arrest loopt een veilingkoper namelijk het risico dat het vonnis wordt vernietigd waardoor de eigendom van de geveilde onroerende zaak niet verkregen is.
