De wet Markt & Overheid geldt voor alle sectoren waarin de overheid optreedt als aanbieder van producten of diensten, met uitzondering van onderwijs en onderzoek, de publieke omroep en, tot op zekere hoogte, sociale werkplaatsen. Als overheid worden aangemerkt het rijk, de provincies, de gemeenten, de waterschappen en de zelfstandige bestuursorganen (zbo's) die een publiekrechtelijke status hebben. Ook gemeenschappelijke regelingen die geen eigen rechtspersoonlijkheid hebben, worden als overheidsorganisatie beschouwd.
De wet markt & Overheid introduceert 4 gedragsregels:
- verplichting tot doorberekening van alle kosten,
- verbod op exclusief gegevensgebruik,
- verbod op functievermenging, en
- bevoordelingsverbod inzake overheidsbedrijven.
Ten aanzien van de eerste gedragsregel, de verplichting alle kosten door te berekenen, heeft de Tweede Kamer wel een beperking aangebracht. De verplichting geldt niet als:
(i) de activiteiten strekken ter uitoefening van een uitsluitend of bijzonder recht en
(ii) reeds voorschriften gelden omtrent de voor de desbetreffende activiteiten in rekening te brengen prijzen.
Een uitsluitend recht is een recht dat bij wettelijk voorschrift of bij besluit van een bestuursorgaan aan een onderneming wordt verleend, waarbij voor die onderneming het recht wordt voorbehouden om binnen een bepaald geografisch gebied een dienst te verrichten of een activiteit uit te oefenen. Bij een bijzonder recht mogen een beperkt aantal ondernemingen binnen een bepaald geografisch gebied een dienst te verrichten of een activiteit uit te oefenen. De begrippen uitsluitend en bijzonder recht zijn overigens ontleend aan artikel 101 VWEU.
Verder geldt bij wijze van overgangsregeling de verplichting tot het doorbereken van kosten niet gedurende twee jaar vanaf het tijdstip van inwerkingtreding van de wet markt & Overheid voor economische activiteiten die ook voor dat tijdstip werden verricht.
