Eerste Kamer stemt tegen afschaffing vrije artsenkeuze

De Eerste Kamer heeft gistermiddag, 16 december, tegen de afschaffing van de vrije artsenkeuze gestemd. Van de 71 (van de 75) aanwezige senatoren stemden er 33 voor en 38 tegen wetsvoorstel 33 362. Met dit wetsvoorstel beoogde Minister Schippers (VVD) zorgverzekeraars de vrijheid te geven om alleen zorg van gecontracteerde zorgaanbieders te vergoeden. Dit zou volgens Schippers leiden tot een hogere kwaliteit, lagere zorgpremies en daarmee kostenbesparing in de zorg.

De kern van het wetsvoorstel bestond uit een wijziging van artikel 13 van de Zorgverzekeringswet. Op dit moment zijn zorgverzekeraars verplicht om ook een (groot) deel van niet-gecontracteerde zorg te vergoeden. Artikel 13 van de Zorgverzekeringswet bepaalt dat deze vergoeding niet zodanig laag mag zijn dat er voor verzekerden een hinderpaal ontstaat om zich door een zorgaanbieder te laten behandelen waarmee de zorgverzekeraar geen contract heeft. In de praktijk  ligt de ondergrens op 75-80%. Minister Schippers wilde het zogenaamde ‘hinderpaalcriterium’ afschaffen. Na de wetswijziging zouden zorgverzekeraars het recht hebben om niet-gecontracteerde zorg in het geheel niet meer te vergoeden.

Op het wetsvoorstel kwam van meet af aan veel kritiek. Tegenstanders van het wetsvoorstel voerden aan dat wijziging van artikel 13 van de Zorgverzekeringswet zou leiden tot een ongerechtvaardigde beperking van de vrije artsenkeuze van verzekerden. Een verzekerde met een naturapolis zou niet langer verzekerd zijn van een vergoeding op het moment dat hij zich onder behandeling zou stellen van een niet door zijn zorgverzekeraar gecontracteerde zorgaanbieder. Dit zou ook gelden voor behandelingen die een verzekerde in een andere EU-lidstaat ondergaat. Hierop kwam vooral kritiek vanuit de juridische hoek.

Ondanks alle kritiek nam de Tweede Kamer het wetsvoorstel van Minister Schippers afgelopen zomer aan. Tot vlak voor de stemming van gistermiddag zag het ernaar uit dat het wetsvoorstel ook de Eerste Kamer zou passeren. Minister Schippers leek verzekerd te zijn van een meerderheid van regeringspartijen VVD, PvdA en oppositiepartijen D66, SGP en CU. Het liep anders. Drie PvDA-senatoren (Ter Horst, Duivesteijn en Linthorst) stemden uiteindelijk tegen. Daarmee zag Minister Schippers een van haar belangrijkste hervormingsplannen van de zorg sneuvelen.

De verwerping van het wetsvoorstel is goed nieuws voor verzekerden. Zij blijven recht houden op vergoeding van een deel van de behandelkosten als zij zich onder behandeling stellen van een zorgaanbieder waarmee hun zorgverzekeraar geen contract heeft gesloten. De zet van de Eerste Kamer is vooral ook positief voor alle niet-gecontracteerde zorgaanbieders. Zij vreesden een deel van hun markt te verliezen als het wetsvoorstel zou worden aangenomen. Welke verzekerde zou zich immers nog tot een niet-gecontracteerde zorgaanbieder wenden als de behandeling niet vergoed wordt? Niet-gecontracteerde zorgaanbieders kunnen voorlopig dan ook opgelucht ademhalen.

Voor het kabinet, en met name voor Minister Schippers, betekent de verwerping van het wetsvoorstel een fikse tegenslag. De media berichtten gisteravond over topoverleg tussen de regeringspartijen VVD en PvdA. De vraag dringt zich op wat de waarde nog is van het Zorgakkoord dat Minister Schippers eerder dit jaar sloot. De wijziging van artikel 13 van de Zorgverzekeringswet was daarvan namelijk een van de speerpunten.