Wat was er aan de hand?
AkzoNobel is meer dan alleen een producent van verf die zij onder meerdere merken op de markt brengt (zoals Sikkens, Flexa, Cetabever). AkzoNobel verhandelt ook verfmengmachines die (onder meer) in verschillende doe-het-zelf bouwmarkten te vinden zijn. Met die machines kunnen verf en kleurenpasta’s gemengd worden tot een specifieke door de consument gewenste kleur wordt gebruik gemaakt van specifieke software (Mix2Win). AkzoNobel krijgt het begin 2015 aan de stok met Kirs, een onderneming die zich bezig houdt met het reviseren, repareren en onderhouden verfmachines.
Nadat AkzoNobel eerst beslag legt op bij Kirs aanwezige Mix2Win software en bewijsbeslag op stukken en gegevensdragers, start zij een kort geding wegens het ongeoorloofd kopiëren en installeren van de Mix2Win software van AkzoNobel op gereviseerde verfmengmachines.
De voorzieningenrechter heeft de vorderingen van AkzoNobel gedeeltelijk toegewezen, namelijk:
- de hoofdvordering dat Kirs onmiddellijk elke inbreuk op de auteursrechten op de Mix2Win software moet staken in elke lidstaat van de EER.
- De gevorderde rectificatie, zij het met een door de voorzieningenrechter aangepaste tekst.
- De gevorderde inzake in de door de gerechtsdeurwaarden in beslag genomen stukken en de afgifte daarvan.
De overige (neven)vorderingen worden afgewezen, waaronder begrepen:
- Vordering tot verwijdering van de software van computers en systemen en afgeven van eventuele verveelvoudigingen van die software aan AkzoNobel.
- Vordering tot afleggen van rekening en verantwoording door een onafhankelijke accountant over waaronder onder meer begrepen: (a) alle namen en adressen van iedereen die de software van Kirs heeft ontvangen; (b) alle namen en adressen van iedereen van wie Kirs de software heeft ontvangen; (c) nauwkeurige overzichten van de desbetreffende ontvangen en verstrekte data software (d) aantal kopieën (e) inkoop- en verkoopprijs van de software (f) totale winst gemaakt met de verkoop van de software.
- Vordering tot recall van alle software bij afnemers van Kirs inclusief de verplichting om van de afnemers te verlangen dat zij geen verveelvoudigingen van bedoelde software zullen achterhouden en permanent van hun computers en andere dragers zullen wissen.
- Vordering tot het versturen van een brief aan afnemers.
- Vordering tot plaatsen van een rectificatie op de website van Kirs en in het Schildersvakblad dezelfde mededeling te doen.
Hoger beroep: aannemelijk dat sprake is van een inbreuk
In hoger beroep stelt het gerechtshof voorop dat niet in geschil is dat de het kopiëren en het verspreiden van de Mix2Win software door Kirs verveelhoudigingshandelingen zijn die door AkzoNobel kunnen worden verboden. Dit verbodsrecht geldt echter niet voor uitgeputte exemplaren, zijnde exemplaren van de software die met toestemming van AkzoNobel aan haar klanten ter beschikking zijn gesteld (artikel 12b Auteurswet). Dergelijke exemplaren mogen derhalve als “tweedehands software” verder worden verspreid. Het hof maakt nog onderscheid tot de Mix2Win software en updates daarvan.
Het hof geeft vervolgens aan dat het aan AkzoNobel is om aannemelijk te maken dat Kirs de Mix2Win software (en de updates) heeft gekopieerd en aan derden heeft geleverd. De stelplicht en bewijslast ten aanzien van het verweer dat het zou gaan om tweedehands exemplaren waarop het verbodsrecht niet meer geldt, rust bij Kirs.
Het hof geeft AkzoNobel uiteindelijk gelijk als het gaat om de Mix2Win software. Ten aanzien van de updates is het hof minder overtuigd, de vorderingen worden derhalve ten aanzien daarvan afgewezen.
Nevenvorderingen
Ten aanzien van de nevenvorderingen toetst het hof – volgens de heersende leer - of AkzoNobel een voldoende spoedeisend belang heeft daarbij en weegt zij vervolgens de belangen van beide partijen. De slotsom hiervan is dat bijna alle nevenvorderingen alsnog worden toegewezen:
- Ten aanzien van de vorderingen tot verwijdering en afgifte van de software en rekening en verantwoording oordeelt het hof dat “deze nauw verwant zijn met de in eerste aanleg reeds toegewezen hoofdvordering, nu zij ertoe strekken dat te bewerkstelligen dat verdere inbreuken op het auteursrecht van AkzoNobel c.s. uitblijven”. Het hof is echter ook kritisch: ten aanzien van de een deel van de vorderingen die op het buitenland zagen, acht het hof te onbepaald en wijst zij derhalve af. Ook vindt het hof de gevorderde termijn van 2 weken voor het afgeven van de accountantsverklaring te kort; deze wordt verlengd tot 2 maanden.
- De vordering tot recall (vorderingen onder iv t/m vii) wordt ook voldoende spoedeisend geacht, nu sprake is van voorgezet gebruik van de Mix2Win software door de afnemers van Kirs zonder dat daarvoor toestemming is. Het hof acht echter te verstrekkend de vordering jegens Kirs om van zijn afnemers te verlangen dat zij geen verveelvoudigingen van bedoelde software zullen achterhouden en permanent van hun computers en andere dragers zullen wissen. Dit omdat Kirs niet bij machte is dit daadwerkelijk van zijn afnemers af te dwingen.
- Ook het spoedeisend belang aan de vordering tot rectificatie wordt voldoende aanwezig geacht. In de belangenafweging volgt het hof AkzoNobel in haar stelling dat door de berichten in de vakpers er de indruk zou kunnen zijn ontstaan dat Kirs de software legaal kon leveren. Die indruk moet worden weggenomen. Ook valt de belangenafweging in het voordeel van AkzoNobel uit als het gaat om de rectificatie op de website van Kirs.
- Tot slot acht het hof de gevorderde dwangsommen (20.000 euro per overtreding of 10.000 euro per inbreukmakend product en 2.000 euro per overtreding van een bevel van AkzoNobel), zei het dat het hof die dwangsommen wel maximeert op 200.000 euro.
Commentaar
Deze uitspraak is voor de rechtspraktijk niet wereldschokkend, er worden volgens mij geen nieuwe inzichten gegeven of nieuwe rechtsgronden geïntroduceerd. Het is wel een goed voorbeeld van een uitspraak waarin het toetsingskader helder op een rij wordt gezet en ook helder wordt toegepast. Deze uitspraak laat vooral zien dat een auteursrechthebbende (ook in kort geding) een heel arsenaal heeft aan verstrekkende vorderingen die hij kan instellen tegen een inbreukmaker. Hoe verstrekkend die vorderingen ook mogen zijn voor de inbreukmaker, deze uitspraak laat ook zien dat een rechter die toewijst. Dit laatste hangt natuurlijk wel van de weging van de onderliggende belangen van partijen af.
Een rechthebbende hoeft uiteraard niet te wachten totdat er een procedure wordt gestart alvorens hij kan putten uit dit arsenaal. Sterker nog, dit arsenaal wordt in de praktijk meestal al ingezet in sommatiebrieven en zogenoemde onthoudingsverklaringen. Inbreukmakers doen er goed aan om er serieus rekening mee te houden dat dergelijke (neven)vorderingen kunnen worden toegewezen door de rechter. Dit wil echter ook weer niet zeggen dat nevenvorderingen klakkeloos worden overgenomen door een rechter. Deze uitspraak toont namelijk aan dat het zeker wel zin kan hebben om krachtig verweer te voeren tegen de nevenvorderingen indien die in de ogen van de inbreukmaker te verstrekkend zijn of niet relevant zijn. Dit maakt dat ook rechthebbenden van tevoren goed na moeten denken over welke vorderingen zij precies willen/kunnen inzetten. Maatwerk is hier geboden.
