In nieuwe Successiewet is het verstandig om partner te zijn

Erven is goedkoper geworden met de nieuwe Successiewet. En overzichtelijker. Vooral door vermindering en verlaging van een aantal tarieven. Maar daarmee leven we nog niet in een belastingparadijs, waarschuwen Ineke Meuwese en Inge Rutgers. De kandidaat-notarissen, gespecialiseerd in erf- en schenkbelasting, geven tips en adviezen over hoe de nieuwe wet optimaal kan worden benut. “Het gaat om het zo fiscaalvriendelijk mogelijk overdragen en in stand houden van het vermogen.”

Partners
“Voor de erfbelasting is het begrip partner veranderd. Daarom doen ongehuwd samenwonenden er goed aan hun relatie te bezegelen met een samenlevingsovereenkomst”, stelt Meuwese. “Want bij de nieuwe erfbelasting kan na overlijden de overgebleven partner aanspraak maken op een vrijstelling van zes ton. Wie minder erft dan dat bedrag, hoeft dus geen erfbelasting te betalen. Voorwaarde is wel dat de partners minstens vijf jaar een gezamenlijk huishouden hebben gevoerd. Bij minder dan vijf jaar kan de partner alleen belastingvrij erven als een samenlevingsovereenkomst bij de notaris is opgemaakt. Wie getrouwd is, heeft erfrechtelijk geen probleem. In alle gevallen loont het dus om als partner goed geregistreerd te staan.”

Vroeger mocht iemand voor de fiscus twee partners opvoeren. Bijvoorbeeld twee dochters die samen met hun moeder een huishouden bestierden. De Successiewet 2010 erkent nog maar één partner. Dus kan voortaan nog slechts één dochter fiscale partner van de moeder zijn. Rutgers, lachend: “Ook voor de getrouwde man die voorheen zijn vriendin als partner mocht opvoeren, is de wetgever minder begripvol. Wil die man zijn vriendin nog steeds op een voordelige manier laten delen in de erfenis, dan moet hij eerst scheiden.” Een andere wijziging is de volgende. Voorheen kon zich een schrijnende situatie voordoen als een van de samenwonende partners het koophuis moest verlaten, om te worden opgenomen in een verzorgings- of verpleeghuis. Voor de oude Successiewet gaat zo’n stel dan definitief uit elkaar. Meuwese: “Stel dat vervolgens de elders wonende partner overlijdt. Dan erft de langstlevende partner volgens de wet het huis. Maar de aanspraak op de partnervrijstelling van zes ton gold dan niet meer omdat de wet zegt dat de partners uit elkaar zijn. Dat is een kromme redenering. Daarom houdt de wetgever met deze menselijke omstandigheden nu rekening door een uitzondering te maken.”

Goed testament
Hoe belangrijk een goed testament kan zijn, blijkt uit het voorbeeld van de weduwe en haar twee kinderen. Rutgers: “De erfenis bestaat alleen uit een huis dat zes ton waard is. Dat valt binnen de partnervrijstelling van zes ton. Als er testamentair niets is geregeld, hebben ze alle drie recht op twee ton. Maar dat geld zit vast in het huis. Blijft moeder in dat huis wonen, dan krijgt ze een schuld op papier aan elk kind van twee ton. Het probleem doet zich dan voor dat de kinderen over hun deel van het huis belasting moeten betalen, terwijl de erfenis louter op papier is verkregen. Ieder kind betaalt erfbelasting over twee ton. Dat is in totaal bijna € 20.000, die de weduwe moet voorschieten. Als al het geld in het huis zit, ontstaat hier een probleem.” “Dergelijke vervelende zaken kunnen eenvoudig worden voorkomen door een ‘stenen’ testament op te maken waaruit blijkt dat de langstlevende ouder in eerste instantie nagenoeg alles erft. Zo kan de vrijstelling tot zes ton wel optimaal worden benut en is er helemaal geen erfbelasting verschuldigd.”

Schenking aan kinderen
De Successiewet regelt ook schenkingen. Ouders kunnen hun kinderen geld toestoppen. Dat is jaarlijks maximaal vijfduizend euro belastingvrij. Ook kunnen zij hun kinderen, in de leeftijd van achttien tot vijfendertig jaar, eenmalig een bedrag schenken, tot € 24.000. Dit bedrag kan zelfs worden verhoogd tot € 50.000 als de schenking wordt gebruikt voor een studie of het kopen van een huis.�
�
Goede doelen
Aan goede doelen kan ook geld worden geschonken. Dat hoeven niet per se landelijk bekende goede doelen te zijn. Ook de plaatselijke muziekvereniging of toneelclub kan er blij mee worden gemaakt. Dit soort schenkingen is voor de ontvangende partij belastingvrij en kan voor de schenkende partij dienen als aftrekpost voor de inkomstenbelasting. Schenken aan een goed doel werkt dus twee kanten op.

Soepelheid bij bedrijfsopvolging
Bij bedrijfsopvolging hoeven ondernemingen niet in financiële problemen te raken. Het erven van een onderneming tot een waarde van € 1.000.000 is fiscaal namelijk volledig vrijgesteld. Over het meerdere moet wel belasting worden betaald. Maar dat blijft beperkt tot 17%. Met andere woorden: 83% is vrijgesteld.

Nodeloos geld verloren
Een aantal wijzigingen in de Successiewet werkt in het voordeel van de belastingbetaler. “Maar niet allemaal”, stelt Meuwese vast. “Veel constructies die in het verleden zijn opgetuigd om belasting te besparen, hebben nu een averechts effect. Zo worden de veel voorkomende rentelozen geldleningen van ouders aan kinderen ineens met schenkbelasting belast. Ook situaties waarbij het huis op naam van de kinderen is gezet en de ouders het recht van vruchtgebruik kregen, worden hard aangepakt. Het wrange hierbij is dat de nieuwe wet direct geldt, ook voor oude gevallen. Daardoor komen veel mensen ongewild en onverwacht in een lastig parket terecht. Daarom loont het de moeite om tijdig informatie in te winnen. Dit zijn slechts twee voorbeelden waarbij juridische en fiscale adviezen kunnen voorkomen dat nodeloos geld verloren gaat.”