Inschrijven met € 0,01 mogelijk manipulatief

Bij vonnis van 25 januari 2011 heeft de voorzieningenrechter Den Bosch een nieuwe uitspraak gedaan betreffende manipulatief inschrijven (Vzr. Rb. Den Bosch 25 januari 2011, nr. 223812/ KG ZA 10-901, n.n.g.). Inschrijven met € 0,01 op prijs is niet in alle gevallen geoorloofd, zo valt uit het vonnis te lezen.



De zaak

In 2010 heeft AMG namens vijf gemeenten en een waterschap een openbare Europese aanbesteding uitgeschreven voor de aanschaf, levering, implementatie en onderhoud van een belastingsysteem. Gunning vond plaats op basis van het criterium economisch meest voordelige inschrijving. Het gunningscriterium was opgedeeld in 2 subgunningscriteria: ‘kwaliteit en prijs’ (80%) en ‘presentatie’ (20%). Als onderdeel van ‘prijs en kwaliteit’ was ‘prijs’ opgenomen als subsubgunningscriterium wat met maximaal 20 punten werd beoordeeld. ‘Prijs’ was weer onderverdeeld in subsubsubgunningscriteria: ‘initiële aanschafkosten’, ‘implementatiekosten’, ‘onderhoudskosten’ en ‘opleidingskosten’. Uit de Nota van Inlichtingen bleek dat deze 20 punten evenredig over de vier onderdelen zouden worden verdeeld.

De enige inschrijvers waren Centric en GouwIT. Centric schreef in met een bedrag van € 0,01 op de posten ‘initiële aanschaf’, ‘implementatie’ en ‘opleiding’. Alle werkelijke kosten voor de uitvoering van de opdracht werden ondergebracht bij het onderdeel ‘onderhoud’.

Aan Centric werd medegedeeld dat voorlopig zou worden gegund aan GouwIT daar zij volgens AMG de economisch meest voordelige inschrijving had gedaan. Verder werd (later) medegedeeld dat haar inschrijving ongeldig was. Onder meer omdat zij manipulatief zou hebben inschreven. Centric betrok AMG daarop in kort geding waarin zij stelde dat haar inschrijving wel degelijk geldig was nu zij strategisch had ingeschreven en niet manipulatief.

De beoordeling

De voorzieningenrechter stelt voorop dat strategisch inschrijven in beginsel is toegestaan, maar onderscheiden moet worden van manipulatief inschrijven. Inschrijvers mogen hun kosten naar eigen inzicht verdelen over de gevraagde posten. Dit leidt slechts uitzondering indien dit op zodanige wijze gebeurt dat

“als gevolg van miskenning door de inschrijver van bepaalde aannames van de aanbestedende dienst (zoals de aanname dat er realistische prijzen zullen worden geboden) de beoordelingssystematiek zo wordt gemanipuleerd dat het daarmee beoogde doel wordt verstoord.”

De rechter oordeelt dat voor iedere normaal oplettende inschrijver duidelijk moest zijn dat uit de gehanteerde systematiek volgt dat de aanbesteder inzicht wil hebben in de opbouw van de prijs en dat deze systematiek met zich meebrengt dat voor ieder onderdeel een realistische prijs moest worden geboden. Hoewel de rechter in het midden laat wat in dit geval een realistische prijs is, is hij van mening dat € 0,01 dat in dit geval niet is. Zo is het volgens de rechter niet aannemelijk dat het bedrag is geboden omdat Centric geen kosten in rekening wenste te brengen. Centric had immers haar kosten in de post onderhoudskosten verdisconteerd. Een andere aanwijzing hiervoor was dat de totale prijs van Centric hoger was dan die van GouwIT, hoewel GouwIT haar prijs wel had gesplitst in de bedoelde posten. Deze inschrijving zou ertoe leiden dat Centric als winnaar zou eindigen, terwijl zij bepaald niet de economisch meest voordelige inschrijving had gedaan. Dit bleek onder andere uit het feit dat GouwIT zowel op kwaliteit als presentatie een hogere score had behaald dan Centric.

De voorzieningenrechter voegt hieraan toe dat het maatschappelijk belang in deze zaak moet worden meegewogen. Volgens de rechter valt niet in te zien waarom de belastingbetaler een hogere prijs moet betalen voor een kwalitatief wezenlijk minder product. Met een aanbesteding wordt beoogd tot een zo doelmatig mogelijke besteding van voor de opdracht beschikbare gemeenschapsmiddelen te komen. De rechter concludeert dat door de inschrijving van Centric dit doel duidelijk is gefrustreerd.

Ten slotte oordeelt de voorzieningenrechter dat aan het feit dat Centric voor de presentatie was uitgenodigd, niet het gerechtvaardigd vertrouwen mag worden ontleend dat de inschrijving niet ongeldig is. Tijdens de presentatie werd gecontroleerd of Centric en GouwIT voldeden aan de gestelde eisen. De presentatie telde bovendien mee voor de gunning. Op basis daarvan mocht AMG de inschrijving van Centric derhalve alsnog ongeldig verklaren.