Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) heeft recent zes uitspraken gedaan in beroepsprocedures die door ziekenhuizen aanhangig zijn gemaakt tegen afwijzende tariefbeschikkingen van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) op verzoeken om versnelde afschrijving van de (plan- en ontwikkelings)kosten van vastgoed van de ziekenhuizen. Naar het oordeel van het College mocht de NZa in de overgangsregeling een strenge definitie hanteren van het begrip “immateriële vaste activa” als gevolg waarvan de ziekenhuizen naast een vergoeding van hun kosten grepen.
Achtergrond beleid
Tot 2012 konden ziekenhuizen aanspraak maken op een gegarandeerde vergoeding van de rente en afschrijvingen van hun gebouwen. Dit werd aangemerkt als “functiegerichte budgettering”. Met ingang van 2012 is dit systeem beëindigd. De overheid is overgestapt op een stelsel waarin ziekenhuizen één bedrag krijgen om alle zorg te organiseren die zij leveren aan een patiënt. Dit wordt de zogenaamde “prestatiebekostiging” genoemd. Hierdoor wordt het risico voor het vastgoed naar de ziekenhuizen verlegd.
Overgangsregelingen
Vanwege de overstap naar het nieuwe systeem heeft de minister van VWS een aantal overgangsregelingen getroffen, waaronder de Beleidsregel Compensatie IVA 2010 (BR-CU-2002). Deze voorziet in een volledige vergoeding voor afschrijvingen van immateriële vaste activa (IVA). Het gaat bij IVA (onder meer) om ontwikkelingskosten en kosten inzake verwerving van vergunningen voor vastgoed (artikel 2:365 lid 1 BW).
De beleidsregel is van toepassing op:
a. IVA conform de definitie uit het NZa-nacalculatieformulier/NZI-rekeningschema die (i) in de jaarrekening 2008 als IVA waren geclassificeerd of (ii) in eerdere jaarrekeningen als IVA waren geclassificeerd en in de jaarrekening 2008 waren geclassificeerd als financiële vaste activa of op basis van de aanvulling op de RJ-uiting 2008-2 als materiële vaste activa (iii) in de jaarrekening 2007 zijn afgeboekt onder gelijktijdige opneming van een vordering op de overheid van dezelfde omvang met verwijzing naar afschaffing van het bouwregime;
b. (nieuwe) asbestproblemen en plankosten van lopende of na 2008 in gebruik genomen/te nemen bouwprojecten met WTZi-vergunning of gerealiseerd uit de trekkingsruimte waarvan activering uiterlijk in de jaarrekening 2010 plaatsvindt.
Uitspraken CBb
Alle ziekenhuizen voeren kosten op voor nacalculatie 2010 die volgens hen voor versnelde afschrijving in aanmerking komen. De NZa heeft in tariefbeschikkingen afwijzend beslist op deze verzoeken om versnelde afschrijving. Het college laat (op één zaak na) de afwijzingen van de NZa in stand en verklaart de beroepen van de ziekenhuizen ongegrond. Zo viel een post die Stichting Saxenburgh Groep had opgevoerd voor plankosten van nieuwbouw niet binnen het toepassingsbereik van de Beleidsregel, omdat genoegzaam vaststond dat deze kosten geen betrekking hadden op lopende of na 2008 in gebruik genomen/te nemen bouwprojecten (ECLI:NL:CBB:2014:184). Daarmee was niet voldaan aan het vereiste sub b van onderdeel 3.1 van de Beleidsregel. Omdat niet ter discussie stond dat de post op grond van onderdeel 3.1, onder a, niet voor versnelde afschrijving in aanmerking kwam, had de NZa naar het oordeel van het College het verzoek terecht afgewezen. Slechts in één geval oordeelde het College dat de NZA niet had erkend dat – nadat was overwogen dat geen sprake was van IVA – een post voor OK-units wel degelijk onder de reikwijdte viel van onderdeel 3.1, onder b, van de Beleidsregel (ECLI:NL:CBB:2014:183).
In de andere beroepszaken waren kosten op de jaarrekening van 2008 of eerdere jaarrekeningen als “materiële vaste activa” gekwalificeerd. In de jaarrekening was dus een verkeerd label aan deze kosten toegekend. Het betreft immers feitelijk wel immateriële vaste activa, maar door de onjuiste kwalificatie in de jaarrekening loopt de zaak voor de ziekenhuizen stuk. Het betrof verzoeken die betrekking hadden op een post voor bouwrente van verschillende bouwprojecten vanaf 1987 (ECLI:NL:CBB:2014:178), een post voor kosten in verband met nieuwbouw in 2005 (ECLI:NK:CBB:2014:180), een post voor vergunningsplichtige projecten van voor 2009 (ECLI:NL:CBB:2014:182) en een post kosten van nieuwbouw tussen 2001 en 2004 vanwege de fusie tussen twee ziekenhuizen (ECLI:NL:CBB:2014:179). Deze kostenposten zijn eigenlijk aan te merken als IVA, maar door een onjuiste kwalificatie als “materiële vaste activa” in de jaarrekeningen kan geen aanspraak worden gemaakt op een vergoeding voor deze kosten.
Beleidsvrijheid NZa
Een aantal ziekenhuizen stelt in de beroepsprocedure wel dat de opgevoerde kosten materieel wel binnen het toepassingsbereik van de Beleidsregel vallen, maar dat baat hen niet. De gevolgen van het verkeerd labelen van deze kosten waren destijds bij het opstellen van de jaarrekeningen natuurlijk niet bekend. Het College overweegt in dit kader dat de in de overgangsregeling besloten liggende ongelijkheid de keuze voor maatregelen niet onrechtmatig is met het oog op de grote beleidsvrijheid die de NZa toekomt bij het opstellen van deze regeling. Het besluit van de NZa moet volgens het College bovendien worden gezien als onderdeel van een samenhangend geheel van overgangsregelingen. Kortom, de beleidsvrijheid die de NZa toekomt is naar het oordeel van het College ruim. De mogelijkheden voor het College om daar in te treden zijn beperkt.
Nu het op grond van de beleidsregel lastig kan zijn om haar kosten vergoed te krijgen, rijst de vraag of er voor ziekenhuizen nog andere mogelijkheden zijn om (een deel van) hun kosten vergoed te krijgen.
Hiervoor kunnen wel aanknopingspunten worden gevonden in een tussenuitspraak van het College van 13 mei 2014 waarin wordt overwogen dat de minister bij herhaling heeft erkend dat de overheid in geval van resterende schade die is ontstaan ten gevolge van de structuurwijziging onder omstandigheden gehouden zal zijn tot het bieden van nadeelcompensatie (ECLI:NL:CBB:2014:183, r.o. 7).
Conclusie
Om als ziekenhuis in aanmerking te komen voor versnelde afschrijving van bouwkosten is vereist dat deze kosten op de jaarrekeningen als IVA zijn aangemerkt. Wordt hieraan niet voldaan dan is de lijn in de rechtspraak van het College strikt. Voor ziekenhuizen die niet voldoen aan de voorwaarden van de beleidsregel kan via de meer algemene weg van nadeelcompensatie getracht worden om toch een deel van de kosten vergoed te krijgen. Wenst u meer informatie over deze mogelijkheden om aanspraak te kunnen maken op vergoeding van dergelijke kosten? Neem contact op met Jasper Molenaar, advocaat Sectie Overheid & Vastgoed.
Kapitaallasten problematiek ziekenhuizen; afwijzing verzoek om versnelde afschrijving van ziekenhuizen houdt stand
Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) heeft recent zes uitspraken gedaan in beroepsprocedures die door ziekenhuizen aanhangig zijn gemaakt tegen afwijzende tariefbeschikkingen van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) op verzoeken om versnelde afschrijving van de (plan- en ontwikkelings)kosten van vastgoed van de ziekenhuizen. Naar het oordeel van het College mocht de NZa in de overgangsregeling een strenge definitie hanteren van het begrip “immateriële vaste activa” als gevolg wa...
Leestijd
Auteur artikel
Jasper Molenaar
Gepubliceerd
12 juni 2014
Laatst gewijzigd
16 april 2018