Materiële controle zorgverzekeraar: wat zijn mijn rechten en plichten?

12 juni 2018
Vrijwel elke zorgaanbieder heeft er mee te maken: materiële controles. Maar wat zijn nu precies de regels waaraan de zorgverzekeraar zich bij dergelijke controles dient te houden?
Koen Mous
Koen Mous
Advocaat - Partner
In dit artikel

Elke zorgaanbieder is gebonden aan een beroepsgeheim ten aanzien van alle informatie die zij in het kader van de uitoefening van haar zorgactiviteiten tot haar beschikking heeft gekregen. Als een zorgaanbieder zonder wettelijke grondslag zou meewerken aan de materiële controle, zou zij haar beroepsgeheim doorbreken én in strijd handelen met (o.a.) de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Een zorgaanbieder mag daarom slechts aan een materiële controle meewerken wanneer de controle een wettelijke grondslag kent. Die grondslag dient gevonden te worden in de Regeling zorgverzekering (Rzv).

Op grond van artikel 7.6 van de Regeling Zorgverzekering is een verzekeraar die een materiële controle wil uitvoeren verplicht om voorafgaand aan die controle een algemene risicoanalyse uit te voeren. Op grond daarvan dient de verzekeraar vervolgens een controleplan op te stellen, waarin in ieder geval de objecten van de materiële controle en de in te zetten controle-instrumenten zijn vastgelegd. Het algemene controleplan voorziet niet in de inzet van het controle-instrument detailcontrole. Met andere woorden: de zorgverzekeraar moet eerst op andere manieren onderzoeken of ingediende declaraties al dan niet rechtmatig zijn voordat zij overgaat tot detailcontrole.

Hoewel een zorgverzekeraar dus de mogelijkheid heeft een materiële controle uit te voeren geldt bij de uitvoering van deze controles dat er zo min mogelijk inbreuk moet worden gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van de patiënten. Zorgverzekeraars moeten daarom eerst lichtere controle-instrumenten inzetten voordat zij over mogen gaan tot de inzet van zwaardere instrumenten. Een detailcontrole is het zwaarste controle-instrument en mag dus enkel ingezet worden indien gebleken is dat andere controle-instrumenten geen soelaas bieden. In de praktijk komt het dikwijls voor dat een zorgverzekeraar direct begint met een detailcontrole en meer algemene vormen van controle dus overslaat. Dit is níet toegestaan. De zorgverzekeraar mag een detailcontrole pas uitvoeren als zij éérst minder ingrijpende vormen van controle heeft ingezet en die controlevormen onvoldoende zekerheid hebben gegeven over de juistheid van declaraties of rechtmatigheid van de verleende zorg.

Indien een zorgverzekeraar aan een zorgaanbieder laat weten dat de algemene risicoanalyse en algemene controle hebben plaatsgevonden, dan mag de zorgaanbieder van de zorgverzekeraar verlangen dat zij dit onderbouwt door inzage te geven in (de uitkomsten van) deze controles. De zorgverzekeraar zal moeten uitleggen welke controle-instrumenten ingezet zijn, wat de uitkomsten zijn geweest en of voldoende aanwijzingen zijn gevonden om te kunnen spreken van ‘onvoldoende zekerheid’ over de juistheid van de door de zorgaanbieder ingediende facturen en de rechtmatigheid van de verleende zorg. Slechts indien objectief vastgesteld is dat ‘onvoldoende zekerheid’ bestaat, kan een zorgverzekeraar de stap naar een detailcontrole zetten.

Let wel: indien voldaan is aan de voorwaarden voor een detailcontrole, betekent dit niet dat ‘dus’ alle gegevens verstrekt moeten/mogen worden die de zorgverzekeraar nodig stelt te hebben. De gegevens die de zorgverzekeraar opvraagt of wil inzien, moeten verband houden met het oorspronkelijke onderzoeksdoel. Onderzocht zal dus moeten worden waarom bij de algemene controle ‘onvoldoende zekerheid’ is verkregen en het nadere onderzoek (in de vorm van een detailcontrole) nodig is om de vereiste zekerheid te verkrijgen over het oorspronkelijke onderwerp van onderzoek. Er moet met andere worden een relatie blijven bestaan met het oorspronkelijke onderzoeksdoel.

Zolang niet voldaan is aan de vereisten die de wet stelt aan een (detail)controle mag een zorgaanbieder, gelet op haar beroepsgeheim, niet meewerken aan een aangekondigde materiële controle. Indien de zorgverzekeraar de zorgaanbieder toch probeert te dwingen tot medewerking zou overwogen kunnen worden een handhavingsverzoek neer te leggen bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Een controle die in strijd is met de bepalingen van de Regeling zorgverzekering is namelijk, zoals opgemerkt, in strijd met de AVG.

Gerelateerd

Jeugdwet en Wmo 2015: belangrijke juridische uitspraken van juni 2025

Jeugdwet en Wmo 2015: belangrijkste jurisprudentie van juli en augustus 2025

Bekijk een overzicht van belangrijke juridische uitspraken binnen het sociaal domein die voor de Jeudgwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo)...
jurisprudentie participatiewet 2025

Jurisprudentie Participatiewet: belangrijkste uitspraken van juli en augustus 2025

Bekijk een overzicht van belangrijke juridische uitspraken binnen het sociaal domein die voor de participatiewet in de maanden juli en augustus 2025 zijn...
Zorgverzekeraar weigert vergoeding: hof oordeelt in voordeel van GGZ-aanbieder

Zorgverzekeraar weigert vergoeding: hof oordeelt in voordeel van GGZ-aanbieder

Op 1 juli 2025 oordeelde het Gerechtshof Den Haag in een zaak tussen GGZ-instelling Care to Change en zorgverzekeraar Zorg & Zekerheid. Care to Change heeft...

Bestuurdersaansprakelijkheid bij onrechtmatig gedeclareerde zorg

Uit recente uitspraken blijkt dat rechters bestuurders van zorginstellingen persoonlijk aansprakelijk kunnen stellen wanneer zij ernstig tekortschieten in hun...
Rechtbank geeft invulling aan toets bij vergoeding restitutie- of combinatiepolis

Rechtbank geeft invulling aan toets bij vergoeding restitutie- of combinatiepolis

Een recente uitspraak van de rechtbank Noord-Nederland van 11 juni 2025 bevestigt opnieuw dat in principe volledige vergoeding van de zorgkosten moet...
Jurisprudentie Sociaal Domein mei 2025

Jurisprudentie Sociaal Domein mei 2025

Hier vindt u een overzicht van belangrijke juridische uitspraken op het gebied van het sociaal domein die in de maand mei 2025 zijn gepubliceerd. Voor iedere...
No posts found