GMO-subsidie
Op grond van Verordening 1308/2013 (de GMO-Verordening) kunnen producentenorganisaties (PO’s) en unies van PO’s (UPO’s) in de sector groenten en fruit in aanmerking komen voor GMO-subsidie. Met deze subsidie kunnen de PO’s en UPO’s diverse activiteiten financieren om de afzet te verbeteren. De activiteiten kunnen onder andere bestaan uit innovatie, promotie, maar ook uit investeringen in milieumaatregelen om duurzamer te produceren. PO’s en UPO’s kunnen voor dit soort activiteiten maximaal 4,1% van hun jaarlijkse omzet aan GMO-subsidie ontvangen. De GMO-subsidie dekt slechts 50% van de subsidiabele kosten. De resterende 50% moeten de PO’s en UPO’s zelf bijdragen.
In de Toelichting 2014 staat een overzicht van de GMO-subsidies die in de periode 2010-2014 zijn uitbetaald:
Actiefondsen voor PO’s en Operationele programma’s (GMO-subsidie) | ||||
2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 |
| € 84.482.212,-- | € 75.683.174,-- | € 69.825.081,-- | € 73.032.158,-- | € 27.330.116,-- |
De daling is volgens de Toelichting 2014 voornamelijk toe te schrijven aan het intrekken van de erkenning van een grote PO. Daarnaast zijn er als gevolg van schorsingen van PO’s betalingen verricht na de afsluiting van het Europese boekjaar 2014. Als gekeken wordt naar de afzonderlijke PO’s, dan valt op dat aan bijna alle PO’s in 2014 minder GMO-subsidie is uitbetaald dan in het voorgaande jaar. Zo ontving Coforta in 2013 nog bijna 22 miljoen euro tegenover 2,5 miljoen euro in 2014. Het ligt niet voor de hand dat deze teruggang uitsluitend enkel is veroorzaakt door schorsingen. Niet uitgesloten kan worden dat PO’s bewust minder GMO-subsidie hebben aangevraagd vanwege de risico’s die aan de subsidie verbonden zijn. Zo hebben sommige PO’s in het verleden GMO-subsidie met boete en rente moeten terugbetalen omdat bepaalde uitgaven achteraf niet subsidiabel bleken te zijn. Dit speelde onder andere bij de uitgaven voor bevruchting door hommels en bijen.
Daling van zowel het aantal PO’s als hun aandeel in de afzet
De Toelichting 2014 meldt dat er in 2014 in Nederland 13 erkende PO’s en één UPO van actief waren. Circa 60% van de Nederlandse groente- en fruitproductie werd via deze organisaties afgezet. Uit de Toelichting op betaalde landbouwsubsidies (GLB) 2013 blijkt dat Nederland in 2013 nog 16 erkende PO’s en één UPO kende. Bovendien werd in 2013 nog circa 85% van de Nederlandse groente- en fruitproductie via deze organisaties afgezet.
De bedragen die de afzonderlijke PO’s en de UPO in 2014 aan GMO-subsidie hebben ontvangen, worden vermeld op de site van de RVO onder Europese subsidies 2014 (III.5.0. Actiefondsen van de producentenorganisaties). Wat opvalt is dat FresQ een negatief saldo heeft van € 1.227.156,93. Dit negatieve saldo hangt vermoedelijk samen met het feit dat de erkenning van FresQ is ingetrokken. Deze grote PO bleek namelijk geen regie over de afzet te hebben en dat levert een ernstige schending van de erkenningscriteria op.
Russische boycot
In 2014 zijn er ook tijdelijk buitengewone maatregelen getroffen in reactie op het invoerverbod dat Rusland op bepaalde landbouwproducten, waaronder groenten en fruitproducten, had ingesteld. PO’s en individuele telers hebben van deze buitengewone maatregelen gebruik gemaakt. De betalingen voor deze maatregelen vinden echter plaats in het Europese boekjaar 2015. In de cijfers van 2014 komen deze betalingen dus niet voor.
