Zijn huishoudartikelen te beschermen?
Naast het auteursrecht, kan er ook modelrecht op gebruiksvoorwerpen rusten. Een model wordt volgens de wet als volgt omschreven:
Als tekening of model wordt beschouwd het uiterlijk van een voortbrengsel of een deel ervan.
Het uiterlijk van een voortbrengsel kan worden afgeleid uit kenmerken zoals 'de lijnen, de omtrek, de kleuren, de vorm, de textuur of de materialen van het voortbrengsel zelf of de versiering ervan'.
Bescherming afwasborstels?
Komen de litigieuze afwasborstels voor bescherming in aanmerking? Ja, zo zegt de rechtbank, want
‘het gezicht’ van de Modellen (de borstelkop en –houder) [ heeft] wat weg van ‘het gezicht’ van de Boston warehouse-afwasborstels en zijn de Modellen, net als de Pylones-afwasborstels en de Unique & Silly afwasborstel staande figuren. Bij beoordeling van het eigen karakter komt het echter aan op de algemene indruk die de individueel beschouwde modellen uit het Umfeld zullen hebben op de geïnformeerde gebruiker.7 Gezien de onder 4.13 tot en met 4.15 bedoelde kenmerken van de afwasborstels uit het Umfeld, zullen deze afwasborstels als zij ieder voor zich individueel worden beschouwd, op de geïnformeerde gebruiker een andere totaalindruk maken dan de gedeponeerde Modellen. In het bijzonder door hun rechtop staand ‘lichaam’ met een lange nek en een effen strapless avondjurk, die duidelijk zichtbare vrouwelijke vormen (een buste en een smalle taille) toont, zullen de Modellen een andere totaalindruk maken op de geïnformeerde gebruiker. De Modellen voldoen daarmee ook aan het vereiste van het eigen karakter.'
Inbreuk op modellenrecht?
Ook de vraag of er sprake is van inbreuk op het modelrecht wordt bevestigend beantwoord:
Op grond van artikel 10 GModVo is dat het geval indien moet worden geoordeeld dat de Edco-borstels bij de geïnformeerde gebruiker geen andere algemene indruk wekken dan de Modellen. Ook hier gaat het om de gebruiker die, zonder een ontwerper of een technisch deskundige te zijn, de in de betrokken sector bestaande verschillende modellen kent, een zekere kennis bezit met betrekking tot de elementen die deze modellen over het algemeen bevatten, en door zijn belangstelling voor de betrokken voortbrengselen blijk geeft van een vrij hoog aandachtniveau bij gebruik ervan. Voor de door de bril van de geïnformeerde gebruiker uit te voeren beoordeling geldt voorts dat deze het model en het gewraakte gebruiksvoorwerp in de regel naast elkaar zal zien en dus een concrete vergelijking zal kunnen maken, waarbij hem vanwege zijn belangstelling een vrij hoog aandachtsniveau mag worden toegedicht. Dit laatste gaat echter niet zover dat sprake is van een minutieuze vergelijking. De vergelijking zal zich beperken tot die uiterlijke eigenschappen/kenmerken (voor zover kenbaar uit de modelregistratie) die als relevant mogen gelden en duidelijk zichtbaar zijn
Op een aantal borstels wordt geen inbreuk aangenomen. Dat geldt echter niet voor de borstel B:
Edco-borstel B zal op de geïnformeerde gebruiker geen andere totaalindruk maken dan Model A. Beide afwasborstels vormgegeven als een staande vrouwelijk figuur met een lange hals/nek, zonder armen, in een strakke avondjurk met een sleepje, met de borstelkop en borstel als ‘gezicht’ en ‘haar’. Beide borstelkoppen hebben een vergelijkbare ronde vorm, met een gezichtje en een deel van het kapsel erop getekend. De positionering van de borstelharen op de borstelkop is eveneens vergelijkbaar: de borstelharen zijn bovenop de borstelkop aangebracht, zodanig dat het ‘haar’ van de vrouwfiguur bovenop het hoofd strak omhoog naar achteren staat, in een ‘gekleed’ kapsel. De verschillen waarop Edco wijst, zoals de minder dicht op elkaar geplaatste haren van de borstelkop, de vrouwelijke vormen die abstracter zijn vormgegeven bij Edco-borstel B, de andere tekening van het ‘gezicht’ en het getekende deel van het ‘kapsel’ op de borstelkop en de bontere kleurstelling van Edco-borstel B, nemen niet weg dat de geïnformeerde gebruiker geen andere totaalindruk van beide afwasborstels zal hebben; het gaat hetzij om ondergeschikte details, hetzij om verschillen die niet afdoen aan de totaalindruk van Edco-borstel B en Model A. De omstandigheid dat Edco-borstel B in een houder staat en Model A geen houder heeft, leidt niet tot een andere totaalindruk, aangezien dit verschil niet meteen in het oog zal springen bij de geïnformeerde gebruiker; het is ondergeschikt aan de overeenkomsten die de totaalindruk bepalen. Het verwijt van Casa Vigar slaagt dus ten aanzien van Edco-borstel B: deze afwasborstel maakt inbreuk op Model A. Door Edco-borstel B te verhandelen, heeft Edco onrechtmatig gehandeld jegens Casa Vigar.
Conclusie
Deze uitspraak laat zien dat de vergelijking van modellen casuïstisch is: de vraag is steeds of de totaalindrukken dezelfde zijn, of dat er toch voldoende verschillen zijn aan te wijzen.
Joost Becker, advocaat intellectuele eigendom
