Het Lieferkettengesetz beoogt de bescherming van mensenrechten in de leveranciersketen.
Het verplicht grote Duitse ondernemingen tot het naleven van zorgvuldigheidsplichten met betrekking tot internationaal erkende mensenrechten in de toeleveringsketen. Ook aspecten van milieubescherming zijn opgenomen voor zover de schending daarvan rechtstreeks van invloed is op de mensenrechten. De wet moet op 1 januari 2023 in werking treden en zal aanvankelijk alleen gelden voor bedrijven met ten minste 3.000 werknemers; vanaf 2024 zullen daar ook bedrijven met meer dan 1.000 werknemers onder vallen. Met name ondernemingen die afhankelijk zijn van wereldwijde toeleveringsketens, zoals de chemische-, voedings-, automobiel- en textielindustrie zullen waarschijnlijk bijzonder worden getroffen.
Doelstelling en plichten
Het Lieferkettengesetz verplicht de naleving van verplichtingen inzake zorgvuldigheid op het gebied van mensenrechten in toeleveringsketens. Centrale inhoud daarbij is het uitvoeren van een risicoanalyse. Het risico van een inbreuk op de mensenrechten of milieuverplichtingen moet worden geanalyseerd. Het Lieferkettengesetz bevat een sluitende lijst van de mensenrechten- en milieuverplichtingen die onder de wet vallen, waaronder bijvoorbeeld eerlijke arbeidsvoorwaarden, naleving van adequate levensstandaarden, vrijwaring van kinder- en dwangarbeid en bescherming tegen marteling.
Aan de risicoanalyse worden bepaalde voorwaarden gesteld: deze moet allereerst alomvattend zijn. Daarbij moet rekening worden gehouden met alle locaties van het bedrijf, alle bedrijfsprocessen in de toeleveringsketen, van de winning van grondstoffen tot het eindproduct, en met contextuele factoren zoals politieke randvoorwaarden. Bovendien moet de risicoanalyse het eigen bedrijfsgebied van de onderneming als ook het bedrijfsgebied van contractuele partners, de zogenoemde directe leveranciers dekken. Als bedrijven zich ervan bewust worden dat bij een indirecte leverancier mensenrechtenschendingen plaatsvinden of zouden kunnen plaatsvinden, dan vallen ook deze indirecte leveranciers onder de regeling.
Op basis van de risicoanalyse moeten passende preventieve maatregelen worden genomen of, indien het risico zich heeft verwezenlijkt, herstelmaatregelen worden getroffen. Het Lieferkettengesetz legt bedrijven echter geen resultaatsverplichting op. Het enige wat wordt gevraagd, is dat de onderneming passende maatregelen neemt. Wat “passende maatregelen” inhoudt, wordt onder meer bepaald door het type en de reikwijdte van de bedrijfsactiviteit en het vermogen van de onderneming om invloed uit te oefenen.
Toezicht en sancties
Verantwoordelijk voor de toezicht op het Lieferkettengesetz is het Bundesamt für Wirtschaft und Ausfuhrkontrolle. Inbreuken vormen een administratieve overtreding, die met boetes kunnen worden bestraft.
