Vervalclausules zijn clausules volgens welke aanspraken uit de arbeidsverhouding vervallen, als ze niet binnen bijvoorbeeld drie maanden na opeisbaarheid schriftelijk worden geclaimd. De bedoeling is om daardoor de afwikkeling van de arbeidsverhouding te bespoedigen en rechtszekerheid te scheppen.
De wet op het minimumloon bepaalt dat overeenkomsten ongeldig zijn voor zover ze het claimen van het minimumloon beperken of uitsluiten (§ 3 lid 1 MiLoG, Duitse wet op het minimumloon). Als de contractuele vervalclausules aanspraken op basis van de wet op het minimumloon niet uitsluiten van de vervallende werking, dan wordt de rechtspositie onjuist voorgesteld, want door de bepaling in de wet op het minimumloon kan het claimen van de aanspraak op minimumloon niet rechtsgeldig beperkt worden.
Vervalclausules in standaardformuliercontracten vormen dus een schending van de transparantieverplichting volgens § 307 BGB (Duits burgerlijk wetboek), omdat bij de werknemer de indruk ontstaat dat hij in deze samenhang aanspraken alleen binnen de aangegeven tijd kan claimen. De contractant moet zonder hulp van buitenaf zekerheid kunnen verkrijgen over de inhoud van de contractuele rechten en plichten. Een clausule die de rechtspositie onjuist of onduidelijk weergeeft benadeelt de contractant, dit is in strijd met het beginsel van goede trouw. Als de aanspraken op het minimumloon niet worden uitgezonderd van het toepassingsgebied van de vervalclausule is er sprake van een dergelijke benadeling.
Er bestaat nog geen uitspraak van de hoogste rechtbank dat deze benadeling ertoe leidt dat de clausule in zijn geheel ongeldig is. Voor een deel wordt in de Duitse rechtspraak aangenomen dat deze bepaling in de wet op het minimumloon er niet toe leidt dat de clausule in zijn geheel ongeldig is. Hoewel de Duitse federale rechtbank voor arbeidszaken geen uitspraak over deze kwestie hoefde te doen, heeft de rechtbank duidelijk gemaakt, dat de ongeldigheid van contractuele vervalclausules ook bij een schending van de wet op het minimumloon wat betreft de gevolgen voor ongeldigheid getoetst moet worden aan het recht van de (AGB) algemene voorwaarden (BAG, vonnis v. 17.10.2017 – 9 AZR 80/17). Volgens dat recht is een clausule die de transparantieverplichting schendt principieel ongeldig.
Met het oog op deze uitspraak van de Duitse federale rechtbank voor arbeidszaken moet er daarom vanuit worden gegaan dat de Duitse rechtbanken op basis van deze argumentatie tot de uitspraak komen dat vervalclausules in hun geheel ongeldig zijn als geen uitzondering is voorzien voor aanspraken op grond van de wet op het minimumloon.
Daarom wordt dringend aangeraden om bestaande arbeidsovereenkomsten ten aanzien daarvan te controleren en er bij het afsluiten van nieuwe arbeidsovereenkomsten op te letten dat de formulering van vervalclausules correct is. Wij helpen u daarbij graag!
