Onteigening Haarlemmermeer: planologische grondslag

Op gronden met de bestemming Recreatie moet de hoofdentree van het Park Zwanenburg worden aangelegd. Past deze toegangsweg voor gemotoriseerd verkeer wel binnen de bestemming? Zo niet, dan is onteigening voor dat werk immers niet mogelijk. O.a. hierover oordeelde de Kroon in het Koninklijk Besluit van 2 april 2014 (gemeente Haarlemmermeer, nr. 2014000665).

Feiten
Het Bureau Beheer Landbouwgronden verzoekt om de onteigening van gronden ter uitvoering van het bestemmingsplan. Volgens het bestemmingsplan rust op de te onteigeningen gronden de bestemming Recreatie. Concreet moeten op de te onteigenen gronden een bomenlaan, een toegangsweg naar de parkeerplaats in het park en een doorlopend fietspad worden gerealiseerd.

De eigenaar voert als zienswijze (onder meer) aan dat in de bstemmingsomschrijving in de planregels geen grondslag is te vinden voor een toegangsweg voor gemotoriseerd verkeer. Daarvoor is nu juist in het bestemmingsplan de bestemming Verkeer gegeven. De eigenaren verwijzen in dit verband naar het KB Hillegom van 22 augustus 2005. De gemeente Alphen aan den Rijn wil in de provinciale weg N209 een rotonde aanleggen voor de ontsluiting van de te realiseren woonwijk Weidelanden. De onteigenden voeren een aantal zienswijzen aan waarvan er twee interessant zijn om nader te bespreken.

Planologische grondslag
De Kroon stelt voorop dat dit onderdeel van de zienswijze mede betrekking heeft op aspecten van planologische aard. Dat is zo, maar het betreft wel bij uitstek de planologische toets die de Kroon moet uitvoeren, namelijk de toets of het bestemmingsplan inderdaad de grondslag biedt voor het werk waarvoor moet worden onteigend.

De Kroon stelt vast dat uit de planregels blijkt dat op gronden met de bestemming Recreatie onder meer zijn toegelaten verhardingen en parkeren. Uit deze bepalingen kan volgens de Kroon niet worden afgeleid dat “een en ander uitsluit dat op de desbetreffende gronden een ontsluiting van het park voor gemotoriseerd verkeer kan worden gerealiseerd”. Ook de ligging van het geprojecteerde parkeerterrein maakt dat aannemelijk. Over de aan te leggen doodlopende verharde weg kunnen automobielen immers het parkeerterrein bereiken. De locatie van het evenemententerrein is als zodanig aangeduid in het bestemmingsplan en is ruimtelijk verknoopt met de locatie van het parkeerterrein. Uit een figuur in de plantoelichting blijkt ook dat ter plaatse uitdrukkelijk is voorzien in een ontsluiting voor auto’s. De in het bestemmingsplan voor Verkeer bestemde gronden zijn daarentegen gereserveerd ten behoeve van het doorgaand verkeer binnen het plangebied; deze bestemming is volgens de Kroon dan ook niet aangewezen als grondslag voor de realisatie van de voorgenomen ontsluitingsweg.

Naar aanleiding van de verwijzing door de eigenaren naar het KB Hillegom merkt de Kroon op dat in dat KB sprake was van een op de plankaart aangegeven tracé van een fietspad binnen een gebied met een agrarische bestemming. De planvoorschriften van dat bestemmingsplan lieten de aanleg van een fietspad echter niet toe, omdat in de planvoorschriften niet was voorzien in de aanleg van een fietspad binnen de agrarische bestemming. Om die reden werd de goedkeuring aan die onteigening onthouden. Uitgaande van de planregels van het bestemmingsplan zijn de onteigeningen niet vergelijkbaar.

Kortom, bij de vraag of het bestemmingsplan een planologische grondslag biedt voor het werk waarvoor wordt onteigend komt het aan op de vraag of dit werk volgens de planregels (en de verbeelding) kan worden gerealiseerd. Die grondslag kan erin bestaan dat het werk uitdrukkelijk in de bestemmingsomschrijving wordt omschreven maar ook dat de planregels de realisatie van dit werk niet uitsluiten.

Geen zelfrealisatie
De Kroon maakt in dit KB ook nog korte metten met een beroep van de eigenaren op zelfrealisatie. De Kroon constateert dat uit de overgelegde stukken niet is gebleken dat de mogelijkheid van zelfrealisatie door de eigenaren in het minnelijk overleg naar voren is gebracht. Daarmee hoefde de verzoeker om onteigening ten tijde van zijn verzoekbesluit dan ook geen rekening te houden.

Heeft u vragen over onteigening? Bel of mail met Mr. Hanna Zeilmaker of mr. Joske Hagelaars, de onteigeningsadvocaten van Dirkzwager