Wat is er aan de hand?
Microsoft OneDrive is een opslagdienst waarmee consumenten (grote) hoeveelheden bestanden in de vorm van documenten, video’s en foto’s online kunnen opslaan in de cloud van Microsoft. Ook de back-up van berichten en media verstuurd en ontvangen via WhatsApp kan automatisch in OneDrive worden opgeslagen. Eiser in deze procedure maakt gebruik van OneDrive en heeft daartoe een zogenoemde (betaalde) serviceovereenkomst met Microsoft gesloten. Begin april 2020 krijgt eiser plotseling geen toegang meer tot OneDrive. Navraag bij Microsoft leert eiser dat hem de toegang tot zijn account is ontzegd vanwege ‘a serious violation’ van de Serviceovereenkomst. Microsoft weigert eiser – ook na sommatie door zijn advocaat – toegang te verschaffen tot de bestanden. Eiser ziet zich derhalve genoodzaakt een kortgedingprocedure te starten en vordert Microsoft te veroordelen hem weer toegang te verlenen tot zijn account en al zijn bestanden in OneDrive, althans tot de bestanden die niet in strijd zijn met de Serviceovereenkomst.
Wat was de aanleiding?
Ter zitting wordt de (vermeende) schending van de Serviceovereenkomst helder: op de OneDrive van eiser stond een foto opgeslagen die zich laat omschrijven als een afbeelding van een tweetal blote kinderen in een pose die past bij seksuele activiteit. Microsoft heeft deze foto ongepast, uitbuitend en schadelijk voor kinderen gekwalificeerd, en daarmee als een schending van de in de Serviceovereenkomst opgenomen gedragscode. Volgens eiser is deze foto, die hij in een groepsapp toegezonden heeft gekregen, grappig bedoeld omdat er niet daadwerkelijk seksuele handelingen met kinderen staan afgebeeld, maar dat het door het ongelukkige moment van afdrukken bij het maken van deze foto net zo lijkt.
Tekortkoming aan de zijde van eiser?
Ook indien slechts de suggestie gewekt wordt dat de afgebeelde kinderen seksueel contact hebben, behelst de foto een visuele weergave van kinderen die deelnemen aan echte of gesimuleerde expliciete seksuele handelingen. Dat kwalificeert als kinderpornografie in de zin van de Europese Richtlijn ter bestrijding van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie (Richtlijn 2011/93/EU). Op dit moment kan de voorzieningenrechter niet anders oordelen dan dat deze afbeelding door zijn inhoud in ieder geval een schending oplevert van de gedragscode die onderdeel uitmaakt van de Serviceovereenkomst. Daarin wordt immers bepaald dat een gebruiker van OneDrive zich niet schuldig mag maken aan het gebruik van de diensten voor i) onwettige handelingen, ii) activiteiten die kinderen uitbuiten, schade toebrengen of dreigen schade toe te brengen en iii) het weergeven of delen van ongepaste inhoud (waaronder porno).
Dat de onderhavige afbeelding ook vrijelijk op andere plaatsen op internet beschikbaar is, doet daar volgens de voorzieningenrechter niets aan af. De voorzieningenrechter is van oordeel dat dit argument juist de omvang van het probleem van voor kinderen schadelijk en mogelijk uitbuitend materiaal op het internet onderstreept en daarmee ook de urgentie van een effectieve aanpak om dit soort materiaal van het internet te verwijderen en verwijderd te houden.
Handhavingsbepalingen Serviceovereenkomst onredelijk bezwarend?
Microsoft heeft vanwege de geconstateerde schending van de gedragscode haar verplichtingen uit de Servicesovereenkomst beëindigd. De bepalingen in de overeenkomst geven haar daar de bevoegdheid toe. Daarin is immers opgenomen dat schending van de gedragscode kan leiden tot het stoppen van de levering van diensten, het sluiten van het Microsoft-account of het blokkeren van communicatie van en naar de diensten. Ook is opgenomen dat, als sprake is van schending van toepasselijk recht of van de servicevoorwaarden opgeslagen materiaal op enig moment kan worden verwijderd.
Eiser acht deze handhavingsbepalingen op meerdere gronden oneerlijk en vindt dat ze buiten toepassing moeten blijven. De voorzieningenrechter gaat daarin niet mee. De normen en sancties waren duidelijk, zijn noodzakelijk voor veilig gebruik van de diensten en brengen klanten niet op een onaanvaardbare wijze in een achterstandspositie. De bepalingen beschrijven van welke gedragingen de klant van Microsoft zich dient te onthouden en deze gedragingen kunnen in beginsel de gegeven handhavingsmaatregelen rechtvaardigen.
Disproportionele sanctie?
Eiser stelt dat de door Microsoft jegens hem genomen maatregel disproportioneel is, omdat de toegepaste sanctie niet in verhouding staat tot de (vermeende) schending van de gedragscode. Aldus eiser had Microsoft een minder vergaande sanctie moeten nemen door hem te verzoeken de bewuste foto te (laten) verwijderen en hem daarover te informeren. Ook had Microsoft tijdelijk de toegang tot zijn account kunnen blokkeren. De voorzieningenrechter vindt de maatregel echter niet buiten proportie. Integendeel. Indien het gebleven zou zijn bij het verwijderen van de bewuste foto of een tijdelijke afsluiting van het account, zou het optreden van Microsoft veel minder effectief zijn.
Eiser wil verder dat Microsoft hem in ieder geval weer toegang tot zijn bestanden geeft, met uitzondering van de betreffende afbeelding. Ook daarvoor hanteert de voorzieningenrechter dezelfde stelregel; dat zou afbreuk doen aan de effectiviteit van de maatregel. Daarbij komt dat eiser slechts in algemene termen gezegd heeft dat de bestanden een (emotionele) waarde voor hem hebben. Indien eiser naar voren zou hebben gebracht dat hij een of meer onderdelen van de bestanden dringend nodig had, dan zou de voorzieningenrechter dat belang bij de beoordeling kunnen betrekken maar dat heeft eiser nagelaten.
Conclusie: geblokkeerd OneDrive-account (voor nu) gerechtvaardigd
De voorzieningenrechter komt tot de slotsom dat er vooralsnog van uitgegaan moet worden dat Microsoft gerechtigd was het account van eiser te blokkeren, zodat laatstgenoemde geen toegang meer heeft tot de gegevens die daar opgeslagen stonden. De voorzieningenrechter wijst de vorderingen van eiser die zien op het toegang verstrekken tot (een deel van) zijn bestanden en daarmee op het deblokkeren van zijn account af.
De vordering voor zover deze ziet op het verbieden van het verwijderen van de bestanden wordt toegewezen. Het betreft immers een kortgedingprocedure waarbij enkel een voorlopig oordeel geveld wordt. Er wordt vooruitgelopen op een beslissing in een bodemprocedure zonder dat aan een uitgebreid partijdebat wordt toegekomen waarin één of beide partijen in de gelegenheid zijn stellingen te bewijzen, of daarvan tegenbewijs te leveren. Daarin ziet de voorzieningenrechter in dit geval, gelet op het belang van eiser, aanleiding om Microsoft een verbod op te leggen de bestanden van eiser waar het in deze procedure over gaat definitief te verwijderen. Onbesproken blijft dus verder de toelaatbaarheid van de verwijdering van de door eiser opgeslagen gegevens als reactie op de schending van de gedragscode. Dit terwijl volgens dat volgens Serviceovereenkomst ook een handhavingsmaatregel van Microsoft kan zijn.
Tot slot en lessons learned
Op grond van uitlatingen in de media door eiser lijkt het tot een bodemprocedure te komen. Ik ben erg benieuwd naar de uitkomst van de bodemprocedure.
Totdat het oordeel door de bodemrechter geveld is, is het voor gebruikers van OneDrive opletten geblazen wat zij (al dan niet per ongeluk) in de cloud van Microsoft opslaan. Ongevraagd een ongepaste foto ontvangen in een groepsapp die vervolgens in OneDrive wordt opgeslagen (via de automatische back-up van WhatsApp of foto’s), kan leiden tot een blokkade van jouw OneDrive account. Je hebt daardoor geen toegang meer tot je opgeslagen gegevens, en – blijkens dit recente kortgedingvonnis – krijg je die toegang ook niet zo maar terug.
Sven Wakker, advocaat IT-recht
