Oude & nieuwe legitieme portie

In Nederland is het sinds 2003 mogelijk om kinderen te onterven. Een onterfd kind is geen erfgenaam in de nalatenschap van zijn ouder. Kinderen hebben op grond van de wet echter altijd recht op een minimaal wettelijk deel, de legitieme portie. Zelfs als een kind in een testament is onterfd, behoudt hij het recht op deze legitieme portie. Hij moet dan wel zelf in actie komen.

In het nieuwe erfrecht (na 2003) bedraagt de legitieme portie altijd de helft van het versterferfdeel van het kind, dat wil zeggen datgene wat het kind had geërfd indien er geen testament was opgesteld. Indien er twee kinderen en een echtgenoot zijn (3 erfgenamen) dan bedraagt de legitieme de helft van 1/3 = 1/6.      �
Als een kind zich beroept op zijn legitieme portie, krijgt deze een vordering (geldbedrag) ter grootte van zijn legitieme portie. Het kind heeft vervolgens het recht om deze legitieme portie zes maanden na het overlijden van de ouder op te eisen, maar heeft verder geen enkel recht op de goederen van de nalatenschap. Het kind is dus geen erfgenaam. Indien het kind niet zelf binnen vijf jaar na het overlijden van de ouder de legitieme portie inroept vervalt zijn recht en krijgt het kind niets.
In een testament kan de erflater bepalen dat de legitieme portie eerst opeisbaar is bij het overlijden van de langstlevende ouder of levenspartner, met wie de erflater op grond van een notarieel verleden samenlevingscontract samenwoonde. Het kind moet dan dus wachten tot de langstlevende partner is overleden.

In het oude erfrecht was de omvang van de legitieme portie afhankelijk van het aantal kinderen. Bij één kind was de legitieme portie de helft, bij twee kinderen twee/derde en bij drie of meer kinderen drie/vierde van het bedrag dat hij of zij geërfd had indien er geen testament was. Onder het oude erfrecht was de positie van de legitimaris veel sterker. De legitimaris was wel erfgenaam, en had dus niet enkel een vordering in geld. Het recht verviel nooit en het kind hoefde de executeur niet te dulden.

Oude testamenten zijn nog steeds geldig. Het nieuwe testament komt daarvoor niet automatisch in de plaats. In het nieuwe erfrecht zijn de mogelijkheden om een kind uit te sluiten groter geworden. Indien u daarom onder het oud erfrecht (voor 2003) een testament heeft gemaakt waarbij u uw kind in de legitieme heeft gesteld en u wilt uw kind onterven dan is het goed om een nieuw testament op te stellen.