Planschade garagebedrijf door wegbestemmen supermarktbestemming
De eigenaar van een garagebedrijf te Geleen verzocht om een temoetkoming in planschade omdat als gevolg van het nieuwe bestemmingsplan (onder andere) de mogelijkheid ter plaatse een supermarkt te vestigen is vervallen.
De gemeente Sittard-Geleen is het niet eens met de adviezen van meerdere deskundigen dat aan de eigenaar geen passieve risicoaanvaarding kan worden tegengeworpen. Volgens de gemeente wordt in de Structuurvisie 2010 verwezen naar de Retailstructuurvisie van februari 2008, waarin is besloten nieuwe winkelvestigingen buiten het kernwinkelgebied niet toe te staan.
Relevant detail is dat het ‘oude’ bestemmingsplan, waarin een ruime detailhandelsbestemming (inclusief de mogelijkheid van een supermarkt) was opgenomen, dateerde uit 2008.
Kader passieve risicoaanvaarding
In haar uitspraak van 4 december 2019, ECLI:NL:RVS:2019:4098, zet de Afdeling eerst het kader voor het tegenwerpen van passieve risicoaanvaarding uiteen:
1: is nadelige planwijziging voorzienbaar?
Voor de beantwoording van de vraag of de aanvrager het risico dat de onder het oude planologische regime bestaande bouw- of gebruiksmogelijkheden op diens perceel zouden vervallen passief heeft aanvaard, is voldoende dat, bezien vanuit de positie van een redelijk denkende en handelende eigenaar, aanleiding bestond rekening te houden met de kans dat de planologische situatie ter plaatse zou gaan veranderen in een voor hem ongunstige zin. Daarbij dient rekening te worden gehouden met concrete beleidsvoornemens die openbaar zijn gemaakt. Voor voorzienbaarheid is niet vereist dat een dergelijk beleidsvoornemen een formele status heeft.
2: zijn er concrete pogingen gedaan om de bouw- en gebruiksmogelijkheden te benutten?
Indien wordt geoordeeld dat de nadelige planologische wijziging voorzienbaar was, dient vervolgens de vraag beantwoord te worden of onder het oude planologische regime concrete pogingen tot realisering van de bestaande bouw- en gebruiksmogelijkheden zijn ondernomen. Het risico op verwezenlijking van planologisch nadeel wordt geacht passief te zijn aanvaard als er voorzienbaarheid is en indien geen concrete pogingen zijn gedaan tot realisering van de bouw- en gebruiksmogelijkheden die onder het nieuwe planologische regime zijn komen te vervallen, terwijl dit van een redelijk denkende en handelende eigenaar, vanaf de peildatum voor voorzienbaarheid, kan worden verlangd.
Geen passieve risicoaanvaarding bij niet toegepast beleid
De Afdeling is van oordeel dat de gemeente eraan voorbij gaat dat het beleid uit de Retailstructuurvisie 2008, dat op 21 februari 2008 was vastgesteld, voor het perceel niet het geldende beleid was op het moment dat de Structuurvisie 2010 werd vastgesteld. Het beleid uit de Retailstructuurvisie 2008 hield in dat uitbreiding van het aantal supermarkten wordt tegengegaan en dat op de overige perifere terreinen geen nieuwe detailhandelsvestigingen worden toegestaan. Dat beleid heeft voor het perceel van het garagebedrijf met de inwerkingtreding van het oude bestemmingsplan geen toepassing gekregen. Met dit bestemmingsplan kwam op dat perceel immers, in weerwil van het in de Retailstructuurvisie 2008 neergelegde beleid, de aanduiding ‘d’ van detailhandel te rusten, terwijl er op dat moment geen detailhandel was gevestigd. Vestiging van nieuwe detailhandel was hiermee op dat perceel uitdrukkelijk toegestaan.
De Afdeling overweegt vervolgens dat in zo’n geval, waarin bepaald beleid met de inwerkingtreding van het bestemmingsplan geen toepassing heeft gekregen, de enkele verwijzing in nieuw beleid naar dat oude beleid onvoldoende is om dat beleid aan een rechthebbende tegen te werpen. In zo’n geval dient het nieuwe beleid een concreet voornemen te bevatten op grond waarvan een redelijk denkende en handelende rechthebbende opnieuw rekening dient te houden met de kans dat de planologische situatie op zijn perceel in voor hem ongunstige zin zou kunnen veranderen.
Nu het beleid uit de Retailstructuurvisie 2008 voor het perceel van de holding geen toepassing had gekregen, terwijl in de Structuurvisie 2010 alleen wordt verwezen naar vigerend beleid, en uit de Structuurvisie 2010 niet blijkt dat wordt beoogd de voor het perceel geldende detailhandelsbestemming te laten vervallen, kan de Structuurvisie 2010 niet worden aangemerkt als een concreet beleidsvoornemen op grond waarvan de holding rekening had moeten houden met de kans dat de planologische situatie op haar perceel in nadelige zin zou wijzigen. De rechtbank had dan ook terecht geoordeeld dat aan de eigenaar geen passieve risicoaanvaarding kan worden tegengeworpen.
Heeft u vragen over planschade of nadeelcompensatie? Belt of mailt u met Hanna Zeilmaker of Joske Hagelaars.
