Veel beginnende ondernemingen hebben een goed idee, maar missen de financiële middelen of de expertise om het product op de markt te brengen. Daarvoor zijn investeerders en andere partners nodig. Investeerders willen op hun beurt natuurlijk weten waarin ze hun geld steken. Het is dan ook gebruikelijk om een uitgebreide productpresentatie of pitch te houden. Een veel gestelde vraag van beginnende ondernemers is dan: hoe zorg ik ervoor dat mijn potentiële investeerder er niet met mijn idee vandoor gaat?
Intellectuele eigendomsrechten
Er zijn verschillende intellectuele eigendomsrechten die allemaal een andere uitgewerkte creatieve of intellectuele ‘prestatie’ beschermen. Zo beschermt het modellenrecht de industriële vormgeving van producten, het auteursrecht creatieve prestaties en kun je met het octrooirecht technische vindingen beschermen. Deze intellectuele eigendomsrechten hebben dus verschillende beschermingsobjecten, maar ontstaan ook op verschillende wijze. Octrooirechten- en modellenrechten moeten eerst geregistreerd worden, voordat ze bescherming ontvangen. Voor werken van industriële vormgeving geldt dat deze in veel gevallen in de eerste drie jaar na de eerste openbaarmaking aan het publiek, bescherming kunnen ontlenen aan een niet-ingeschreven modelrecht. Voor auteursrechten geldt dat deze 'vanzelf' ontstaan. Daarvoor is geen registratie vereist. Soms is registratie wel verstandig, zodat je het tijdstip van ontstaan van het auteursrecht kan bewijzen.
Geheimhouding
Maar voor veel startups zijn de hiervoor genoemde rechten onvoldoende. Intellectuele eigendomsrechten beschermen in de regel namelijk alleen een concreet uitgewerkte (creatieve of technische) prestatie. Het enkele 'idee' of 'concept' om een product te gaan ontwikkelen, wordt in principe niet beschermd. En startups die een investeerder of een ontwikkelpartner zoeken, zullen hun product veelal nog niet uitgewerkt hebben. En dat zorgt in de praktijk voor lastige situaties. Hoe kan je jouw ideeën delen met investeerders en partners, zonder dat zij die informatie voor zichzelf kunnen gebruiken?
Het antwoord op die vraag luidt kort gezegd: geheimhouden. Dat klinkt tegenstrijdig, want hoe kun je informatie delen en deze tegelijkertijd geheimhouden? Ondernemers lossen dat in de praktijk meestal op
door een geheimhoudingsovereenkomst te gebruiken, ook wel non disclosure agreement (NDA) genoemd. Hierin maakt de ondernemer afspraken met de wederpartij over de voorwaarden waaronder geheime of vertrouwelijke informatie wordt gedeeld. Als je in de NDA een boetebeding opneemt, dan moet jouw wederpartij een boete betalen als hij de geheimhoudingsverplichting overtreedt.
Investeerders en andere partners weigeren soms om een NDA te tekenen. De reden is dat zij bang zijn dat zij tegelijkertijd al een vergelijkbaar product of vergelijkbare dienst aan het ontwikkelen zijn en daarmee na het tekenen van een NDA niet door mogen gaan. Die vrees is echter ongegrond. Als er namelijk een geschil zou ontstaan en de investeerder kan aantonen dat hij al vóór het tekenen van de NDA bezig was met de ontwikkeling van een vergelijkbaar product of vergelijkbare dienst, dan heeft hij niets te vrezen. Hij heeft dan immers zijn geheimhoudingsverplichting niet geschonden. Je kunt dit ook in de geheimhoudingsovereenkomst opschrijven.
Dergelijke bedrijfsgeheime informatie is daarnaast in Europa ook beschermd op grond van de Richtlijn Bescherming Bedrijfsgeheimen (Richtlijn EU 2016/943). Als jouw onderneming over geheime kennis of knowhow beschikt die
‘handelswaarde’ heeft (en dus geld waard is), dan kun je optreden tegen derden die jouw bedrijfsgeheimen op ongeoorloofde wijze bemachtigen (en vervolgens gaan exploiteren). Je kunt echter enkel een beroep doen op deze bescherming als je voldoende maatregelen treft om de informatie geheim te houden. Werk dus altijd met een NDA en treedt op tegen inbreukmakers.
De verschillende intellectuele eigendomsrechten en bescherming van bedrijfsgeheime informatie kennen allerlei voorwaarden. Als startup is het van belang om goed zicht te hebben op jouw intellectuele eigendomsrechten en over de waardevolle kennis en knowhow die je in huis hebt. Dat geldt al helemaal voor kennisintensieve startups die voornamelijk geld verdienen met hun creatieve en intellectuele prestaties. Voorkomen is ten slotte altijd beter dan genezen, en dat geldt in het bijzonder voor startups die wellicht nog weinig budget voor juridische bijstand hebben.
Lees ook onze eerdere blog over het kiezen van jouw bedrijfsnaam.
