De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft vorige maand een geüpdatete modelarbeidsovereenkomst gepubliceerd. Daarmee is de basis gedekt, maar afhankelijk van de grootte en werkwijze van uw gemeente kan aanvulling wenselijk zijn. Voldoet uw (model)arbeidsovereenkomst aan de wettelijke vereisten en de behoefte van uw gemeentelijke organisatie?
Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden
Op 1 augustus 2022 trad de Wet Transparante en Voorspelbare Arbeidsvoorwaarden (WTVA) in werking. De WTVA geldt ook voor gemeentelijke ambtenaren met een arbeidsovereenkomst (ook bij wie de aanstelling per 1 januari 2020 van rechtswege is omgezet in een arbeidsovereenkomst). De wetswijziging introduceerde onder andere een ruimere informatieverplichting voor de werkgever. Het gaat om informatie over de arbeidsovereenkomst die werkgever verplicht aan de werknemer moet verschaffen. De WTVA heeft niet alleen wijziging van de wet tot gevolg gehad; ook (model)arbeidsovereenkomsten moe(s)ten worden gewijzigd.
Plaats van werkzaamheden
De WTVA vereist dat een werknemer wordt geïnformeerd over zijn arbeidsplaats, ook als dit (op sommige dagen) zijn thuiswerkplaats is én ook als dit geen vaste arbeidsplaats is. In de meeste (model)arbeidsovereenkomsten – zo ook in het model van de VNG – wordt met de mogelijkheid van thuiswerken geen rekening gehouden, zodat een werkgever bij een (deels) thuiswerkende werknemer in zijn informatieplicht tekortschiet. Schending van de informatieverplichting zal in veel gevallen niet direct tot problemen leiden, tegelijkertijd kan een werkgever wel aansprakelijk worden gesteld voor bij een werknemer mogelijk ontstane schade.
Als een werknemer (soms) thuiswerkt, adviseren wij om in de arbeidsovereenkomst over de arbeidsplaats (artikel 2 in het model van de VNG) op te nemen dat een werknemer – met toestemming van werkgever – vanaf de thuiswerkplek van de verblijfplaats van werknemer arbeid kan verrichten. Aanvullende regels voor thuiswerken zijn hierbij ook goed om op te nemen. Bijvoorbeeld over het wanneer en hoe van thuiswerken (wanneer kan het en wanneer niet, waar moet een thuiswerkplek qua eisen aan voldoen, etc.).
Geen oproepovereenkomst of uitzendovereenkomst?
Als een oproep- of uitzendovereenkomst met een werknemer wordt aangegaan, zult u in veel gevallen in de arbeidsovereenkomst opnemen dat een dergelijke overeenkomst is aangegaan. Gaat u daartegen geen oproep- of uitzendovereenkomst aan? Vergeet niet dit dan ook op te nemen. De wetgever heeft het noodzakelijk geacht dat een werknemer altijd moet worden geïnformeerd over de modaliteit van zijn arbeidsovereenkomst, ook als er geen bijzonderheden zijn.
Geheimhoudingsbeding
Uit onze praktijk weten wij dat veel gemeentelijke werkgevers geen geheimhoudingsbeding hebben opgenomen in hun arbeidsovereenkomst. Uit de Ambtenarenwet volgt immers al dat ‘de ambtenaar en gewezen ambtenaar zijn verplicht tot geheimhouding van hetgeen hen in verband met hun functie ter kennis is genomen, voor zover die verplichting uit de aard der zaak volgt’ (artikel 9 Ambtenarenwet). Deze verwijzing naar de Ambtenarenwet zal voor sommige gemeenten en functies volstaan, maar in functies waarin werknemers met zeer gevoelige informatie werken, kan aanvulling gewenst zijn. Denk aan de functionaris die nauw betrokken is geweest bij (de besluitvorming omtrent) een groot aanbestedingstraject of de werknemer die uit hoofde van zijn of haar functie kennis neemt van gevoelige informatie, zoals de griffier.
Een enkele verwijzing naar de geheimhoudingsplicht in de Ambtenarenwet kan in ieder geval om de volgende drie redenen tekort schieten.
- Nakoming en schadevergoeding. De Ambtenarenwet draagt (ex-)ambtenaren geheimhouding op, maar de Gemeente heeft zeer beperkte (sanctie)mogelijkheden als geheimhouding reeds is geschonden. Voor strakkere handhavingsmogelijkheden wordt op overtreding van een geheimhoudingsbeding in de commerciële praktijk daarom veelal een boete gesteld. Daarmee kan eventuele (financiële of reputatie)schade die bij de Gemeente als gevolg van de schending is ontstaan (deels) op de werknemer worden verhaald;
- Preventieve werking. Het koppelen van een boetebeding aan een geheimhoudingsbeding zorgt er niet alleen voor dat schade kan worden verhaald, maar een boetebeding heeft ook afschrikkende werking. Werknemers zijn zich bewust en op de hoogte van de consequenties op het moment dat zij het beding overtreden. Van een verwijzing naar geheimhoudingsplicht in de Ambtenarenwet gaat naar onze mening geen preventieve werking uit. Bovendien is eventuele ontstane schade door het lekken van informatie bijna niet op de werknemer te verhalen.
- Reikwijdte geheimhouding. De Ambtenarenwet is duidelijk (geheimhouding ten aanzien van hetgeen de ambtenaar in verband met zijn of haar functie ter kennis is genomen), maar weinig concreet. Niet gespecificeerd is of de ambtenaar die bepaalde gevoelige informatie ter ore is gekomen dit wel tegen andere collega’s mag vertellen, naar zijn privémail mag sturen, of het ook verboden is om informatiedragers (USB, externe harde schijf) te gebruiken, wat er kan worden gedaan met informatie die een werknemer niet in verband met zijn functie ter kennis is genomen (bijvoorbeeld omdat dit op de wandelgangen ter ore is gekomen). Kort en goed, er kan een goede aanleiding bestaan voor een strakker geheimhoudingsbeding in de schriftelijke arbeidsovereenkomst.
De modelarbeidsovereenkomst van de VNG of de door uw eigen Gemeente opgestelde modelarbeidsovereenkomst bevat in de basis waarschijnlijk de juiste inhoud, maar mogelijk ontbreken er hier en daar nuanceringen of zelfs bepaalde verplichtingen. We kijken indien gewenst graag met u mee hoe we uw modelarbeidsovereenkomst strakker kunnen inkleden.
