Hoofdpunten wetsvoorstel
Doel van de Wet Bibob is het voorkomen dat de overheid ongewild criminele activiteiten faciliteert, bijvoorbeeld door middel van vergunning- of subsidieverlening. Het wetsvoorstel is een onderdeel van de “actie-agenda aanpak ondermijning” van het kabinet en kent de volgende belangrijke wijzigingen:
- de uitbreiding van de mogelijkheden voor bestuursorganen en rechtspersonen met een overheidstaak om eigen onderzoek te verrichten met het oog op toepassing van de Wet Bibob;
- enkele uitbreidingen van het toepassingsbereik van de Wet Bibob; en
- wettelijke criteria voor het Landelijk Bureau Bibob (“het Bureau”) om in bepaalde gevallen af te zien van het uitbrengen van een advies.
Met deze wijzigingen wordt de informatiepositie van bestuursorganen en rechtspersonen met een overheidstaak verder versterkt door hen niet alleen toegang te geven tot justitiële gegevens van de betrokkene, maar ook van een aantal categorieën derden: degene die de betrokkene vermogen verschaft, de op de (aanvraag tot een) beschikking vermelde leidinggevende of beheerder en bestuurders of aandeelhouders van de betrokkene.
Naast deze uitbreiding maakt het voorstel het mogelijk dat Bibob-onderzoek straks bij alle overheidsopdrachten wordt ingezet. Nu is dit nog beperkt tot de sectoren bouw, ICT en milieu. Deze sectoren vertonen bepaalde kenmerken die wijzen op kwetsbaarheid voor criminaliteit, zoals het kenmerk dat het veelal gaat om overheidsopdrachten met een aanzienlijke maatschappelijke of economische waarde. In toelichting bij het wetsvoorstel constateren de ministers echter dat zulke risico’s zich niet tot enkele sectoren beperken. In de praktijk blijkt dat toepassing van de Wet Bibob ook in andere sectoren wordt gewenst ter bescherming van de integriteit van de overheid. Als concrete voorbeelden noemt de toelichting overheidsopdrachten op het gebied van het personenvervoer en in de zorgsector.
Verder verankert het wetsvoorstel in de praktijk ontwikkelde criteria die inhouden dat het Bureau kan afzien van het uitbrengen van een advies als:
- de bevindingen van het eigen onderzoek en de door de betrokkene verstrekte gegevens en bescheiden niet aan het Bureau zijn overgedragen,
- uit deze gegevens blijkt dat het bestuursorgaan of de rechtspersoon onvoldoende gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheden tot het verrichten van eigen onderzoek, of
- uit het eigen onderzoek onvoldoende aanwijzing blijkt dat sprake is van enig gevaar of andere relevante feiten en omstandigheden.
Een wettelijke basis voor deze criteria is van belang, aangezien het Bureau op grond van de Wet Bibob over vergaande bevoegdheden beschikt. Deze bevoegdheden moeten terughoudend worden toegepast gelet op hun ingrijpende karakter, aldus de toelichting.
Vervolg
De internetconsultatie over het wetsvoorstel loopt van 12 april tot en met 6 juni 2018. Hierna zullen de ministers de ingediende reacties verwerken in een definitief wetsvoorstel dat aan de Tweede Kamer zal worden aangeboden. Een interessante ontwikkeling om te blijven volgen.
Wilt u meer weten over de toepassing van de Wet Bibob? Neem contact op met Jelmer Keur, advocaat sectie Overheid & Vastgoed.
