Het arrest
Het Hof van Justitie formuleert in zijn arrest van 6 december 2017 (geparafraseerd) de volgende rechtsregels:
- Het handhaven van een luxe-imago is voldoende rechtvaardiging om een selectief distributiestelsel te hanteren.
- Als uitsluitend kwalitatieve criteria worden gehanteerd, is dat stelsel altijd in overeenstemming met het kartelverbod als:
- de wederverkopers worden gekozen op grond van kwalitatieve criteria die uniform worden vastgesteld en zonder discriminatie worden toegepast;
- het betrokken product een selectief distributienetwerk noodzakelijk maakt om de kwaliteit ervan te behouden; en
- de (selectie)criteria niet verder gaan dan noodzakelijk.
- Een verbod op het gebruik van online distributieplatforms zoals Marktplaats.nl en Amazon.com kan aan deze voorwaarden voldoen. Het platformverbod stelt de leverancier in staat om toe te zien op de naleving van de vooraf vastgestelde kwaliteitseisen van onlineverkoop. Bovendien wordt het luxe-imago van een product erdoor in stand gehouden, omdat de onlineverkoop alleen plaatsvindt in webshops van erkende wederverkopers.
- Als naast kwalitatieve criteria ook kwantitatieve criteria worden gehanteerd, is het kartelverbod wel van toepassing op een platformverbod. In dat geval levert een platformverbod geen hardcorebeperking en kan (dus) worden geprofiteerd van een uitzondering op het kartelverbod mits de marktaandelen van partijen kleiner zijn dan 30%.
Commentaar
Het arrest is welkom. Doordat de mededingingsautoriteiten in de verschillende lidstaten anders oordeelde over de toelaatbaarheid van een verbod tot gebruik van online platforms, was voor rechtsonzekerheid ontstaan onder gebruikers van selectieve distributiestelsels. Vooral in Duitsland werd door het Bundeskartellamt handhavend opgetreden, bijvoorbeeld tegen Asics.
Desondanks komt het arrest niet als een verrassing. Op 26 juli 2017 had Advocaat Generaal Wahl het Hof van Justitie al geadviseerd om het platformverbod toe te staan. Dat advies is door het Hof van Justitie goeddeels gevolgd.
Het Hof van Justitie laat een belangrijke vraag onbeantwoord, namelijk wanneer sprake is van een luxe-product dat gerechtvaardigd beschermd mag worden met een selectief distributiestelsel. Alleen als een selectief distributiestelsel mag worden gehanteerd, kan tevens een platformverbod worden overeengekomen. Naar aanleiding van het advies van de Advocaat Generaal heeft de rechtbank Amsterdam in ieder geval geoordeeld dat een platformverbod in het distributiesysteem van Nike was toegestaan. Ook Nike heeft volgens de rechtbank Amsterdam voldoende belang bij een luxe-imago om een selectief distributiestelsel te rechtvaardigen (helaas is de uitspraak niet meer beschikbaar op rechtspraak.nl).
