Bij de keuze voor een zorgaanbieder zijn voor de meeste patiënten verschillende elementen van belang. Zo willen patiënten doorgaans zo snel mogelijk behandeld worden en speelt de kwaliteit van de behandeling een belangrijke rol. Maar ook de kosten van de behandeling wegen mee in de keuze van de patiënt, zeker wanneer hij een deel van die kosten zelf zal moeten betalen. In een recent gepubliceerde uitspraak van de rechtbank Den Haag in de zaak tussen Zilveren Kruis en enkele ziekenhuizen werd aan de rechter de vraag voorgelegd wie de patiënt moet informeren over de kosten van een behandeling: het ziekenhuis of de zorgverzekeraar? Eerder verscheen op de kennispagina van Dirkzwager al een artikel over deze uitspraak.
Uitspraak rechtbank Den Haag
Kort samengevat ging draaide bovengenoemde zaak om informatieverstrekking aan patiënten met een zogenoemde ‘budgetpolis’, een naturapolis waarbij slechts een beperkt aantal zorgaanbieders zijn gecontracteerd. De in deze procedure betrokken ziekenhuizen waren voor de budgetpolis niet door Zilveren Kruis gecontracteerd. Voor patiënten met een budgetpolis betekende dit dat zij een deel van de zorgkosten zelf moesten betalen. Zij werden na de behandeling geconfronteerd met een rekening van het ziekenhuis. Geen leuke verrassing, zeker niet nu de patiënten bij een ander ziekenhuis wél zonder bijbetaling hadden kunnen worden behandeld.
De rechtbank stelde in deze zaak voorop dat het primair de eigen verantwoordelijkheid van de verzekerde is na te gaan of zijn zorgverzekeraar een vergoeding biedt voor de zorg die hij in een ziekenhuis ondergaat. Tot eenzelfde conclusie kwam het Gerechtshof Den Haag overigens eerder ook al in een uitspraak van 2 augustus 2016. Daarnaast draagt volgens de rechtbank de zorgverzekeraar de verantwoordelijkheid zijn verzekerden goed te informeren omtrent de voorwaarden van de gesloten zorgverzekeringsovereenkomst. Van zorgaanbieders kan volgens de rechtbank niet worden verwacht dat zij informatie over de kosten van een behandeling verstrekken aan patiënten als de zorgverzekeraar hen onvoldoende in staat heeft gesteld om de daarvoor relevantie informatie over de polis gemakkelijk te kunnen achterhalen.
Gelet op het voorgaande concludeerde de rechtbank dat Zilveren Kruis de patiënten had behoren te informeren over de polisdekking en de eventuele eigen bijdrage. De ziekenhuizen konden volgens de rechtbank volstaan met het informeren van patiënten in algemene zin over het feit dat zij niet gecontracteerd waren onder de budgetpolis, bijvoorbeeld via hun website.
Reactie NZa
De NZa laat in een reactie op deze uitspraak weten dat ook op zorgaanbieders de verplichting rust patiënten zorgvuldig en tijdig te informeren over de kosten van een behandeling. Deze verplichting vloeit volgens de NZa voort uit de artikelen 38 en 39 Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) en de beleidsregels van de NZa, met name de beleidsregel 'Transparantie zorgaanbieders'.
Artikel 5 sub 4 en sub 5 van deze beleidsregel bepalen dat zorgaanbieders “verplicht [zijn] aan te geven, voor zover daar sprake van is, welke producten en diensten niet onder de verzekerde aanspraak vallen” en “verplicht [zijn] om eventuele eigen betalingen, voorafgaand aan de zorglevering, inzichtelijk te maken voor de consument”. Volgens de NZa staat deze verantwoordelijkheid van de zorgaanbieder om transparant te zijn, los van de verantwoordelijkheid van de verzekerde om op te zoeken wat de dekking van zijn verzekering is en van de verantwoordelijkheid van de verzekeraar om de verzekerde te informeren over de voorwaarden van zijn polis.
De NZa benadrukt verder in haar reactie dat de door de rechtbank Den Haag gewezen uitspraak gaat over de situatie in 2014-2015, toen het voor een zorgaanbieder moeilijk was om te controleren wat voor polis een verzekerde precies had en of de zorgaanbieder gecontracteerd was voor die polis. Sinds 2016 heeft VECOZO (het systeem waarin onder meer zorgverzekeraars en zorgaanbieders gegevens uitwisselen) echter een inkijkfunctie, waardoor een zorgaanbieder volgens de NZa gemakkelijk kan opzoeken wat voor polis een patiënt heeft. Als uit deze inzage blijkt dat de patiënt een deel van de kosten zelf moet betalen, dan hoort een zorgaanbieder de patiënt daar actief op te wijzen, aldus de NZa.
Tot slot
Geconcludeerd kan worden dat met betrekking tot informatie over de kosten van een behandeling geldt dat het primair de verantwoordelijkheid van de patiënt zelf is om op te zoeken welke dekking zijn verzekeringspolis biedt. Daarnaast rust echter zowel op de zorgverzekeraar als op de zorgaanbieder een informatieplicht. Deze informatieplichten staan los van elkaar. In het documenten 'Mijn zorgkosten: wie moet mij vooraf welke informatie geven?' legt de NZa voor patiënten helder uit welke informatieverplichtingen volgens de NZa op zorgaanbieders respectievelijk zorgverzekeraars rusten. Het bestuderen waard, voor patiënten én zorgaanbieders en zorgverzekeraars.
