Contractuele afspraken tussen aandeelhouders: vennootschapsrechtelijke (door)werking?

13 augustus 2019
De tendens in de rechtspraak is dat wordt aangenomen dat aandeelhoudersovereenkomsten vennootschapsrechtelijke werking hebben. Dit houdt kortgezegd in dat besluitvorming in strijd met de bepalingen van een aandeelhoudersovereenkomst kan leiden tot vernietiging van de besluitvorming (wegens strijd met de redelijkheid en billijkheid). Volgens de oude leer kon dergelijke besluitvorming wanprestatie inhouden, maar niet worden vernietigd. Geldt deze norm ook voor andere contractuele afspraken tussen aandeelhouders?
Claudia van der Most
Claudia van der Most
Advocaat - Partner
In dit artikel

In mijn vorige artikel schreef ik al over strijdigheid tussen statuten en aandeelhoudersovereenkomst en waarop gelet dient te worden bij het (laten) opstellen van een aandeelhoudersovereenkomst.

De tendens in de rechtspraak is dat wordt aangenomen dat aandeelhoudersovereenkomsten vennootschapsrechtelijke werking hebben. Dit houdt kortgezegd in dat besluitvorming in strijd met de bepalingen van een aandeelhoudersovereenkomst kan leiden tot vernietiging van de besluitvorming (wegens strijd met de redelijkheid en billijkheid). Volgens de oude leer kon dergelijke besluitvorming wanprestatie inhouden, maar niet worden vernietigd.

Naast een aandeelhoudersovereenkomst kunnen aandeelhouders ook (contractuele) afspraken vastleggen in een andere overeenkomst. Geldt de zogenoemde vennootschapsrechtelijke doorwerking voor die andere contractuele afspraken tussen de aandeelhouders, waardoor niet-naleving van deze afspraken de rechtsgeldigheid van de besluitvorming kunnen aantasten? Of geldt een andere norm?

In een recente uitspraak van de Rechtbank Zeeland – West-Brabant kwam onder meer deze vraag aan de orde.

Vennootschapsrechtelijke (door)werking

In bovengenoemde zaak gaat het om een familiebedrijf waarbij de aandelen in de topholding zijn gecertificeerd. De zeggenschap is altijd in handen is geweest van de familie. De certificaten worden gehouden door drie kinderen (voor het gemak: A, B en C). Via een bepaalde structuur kan de familie beslissende zeggenschap uitoefenen binnen het concern. Naar aanleiding van geschillen tussen A, B en C, is een settlement agreement (hierna: SA) aangegaan. De strekking van de SA was om A, B en C in een positie te brengen waarin zij de controle en gezamenlijke beslissende zeggenschap binnen het concern kunnen uitoefenen.

Nu deed zich het probleem voor dat B en C (her)benoemingsbesluiten hadden genomen in strijd met de strekking van de SA. B en C hadden A buiten de besluitvorming gehouden. A stelde zich vervolgens op het standpunt dat voornoemde besluiten vernietigbaar zijn wegens strijd met de redelijkheid en billijkheid, doordat deze besluiten zijn genomen in strijd met de strekking van de SA. In A’s ogen dient de SA te worden gezien als een aandeelhoudersovereenkomst waaraan vennootschapsrechtelijke werking moet worden toegekend.

De rechtbank gaat hierin mee en oordeelt dat er gehandeld is in strijd met de redelijkheid en billijkheid, door A niet bij de besluitvorming te betrekken en de besluiten te nemen met het doel om A zeggenschap binnen het concern te ontnemen. De SA heeft hiermee vennootschapsrechtelijke werking. Dat de vennootschap geen partij is bij de SA maakt in dit geval geen verschil, nu de SA wordt gezien als een bevestiging van de reeds bestaande gezamenlijke invloed van de familie. De (her)benoemingsbesluiten worden vernietigd, hetgeen tot gevolg heeft dat de governance en structuur van het concern zoveel mogelijk wordt teruggebracht in de oude toestand. Een belangrijke nuance: de vennootschapsrechtelijke (door)werking van de SA gaat niet zo ver dat de governance en structuur van de concern in overeenstemming dient te worden gebracht met de uitgangspunten van de SA, aangezien de vennootschap geen partij is bij de SA.

Juridisch advies

De hiervoor genoemde uitspraak is een voorbeeld van een ontwikkeling waarin vennootschapsrechtelijke (door)werking ruimere toepassing krijgt. Gelet op die tendens is het van belang om bij het sluiten van contractuele afspraken tussen aandeelhouders daar alert op te zijn en dat goed wordt gekeken naar de inhoud en de strekking van de contractuele afspraken tussen aandeelhouders, mede met het oog op toekomstige besluitvorming. Dirkzwager voorziet hierbij graag van juridisch advies.

Gerelateerd

Certificering van aandelen: zo maakt u als DGA uw onderneming toekomstbestendig

Iedere DGA stelt zich vroeg of laat de vraag: “hoe ziet de toekomst van mijn onderneming eruit wanneer ik een stap terugdoe of als ik er onverhoopt niet meer...

Tijdig starten met bedrijfsopvolging: het belang van een gestructureerd tijdspad voor de BOR

Veel DGA’s schuiven bedrijfsopvolging voor zich uit. Begrijpelijk, want de dagelijkse bedrijfsvoering vraagt al genoeg aandacht. Het gevaar is echter dat de...

Wet Vifo & Wet weerbaarheid defensie: impact op doelondernemingen

Door toenemende geopolitieke spanningen hebben de NAVO-landen eerder dit jaar ingestemd met een nieuwe NAVO-norm van 5% van het BBP. De Nederlandse defensie-...
Defensie en veiligheid - beveiligingscamera

Defensie & Veiligheid: investeren, innoveren en beschermen

Door toenemende geopolitieke spanningen hebben de NAVO landen recentelijk ingestemd met een nieuwe NAVO norm van 5% van het BBP. De Nederlandse defensie- en...
Veiligheid en defensie

Defensie & Veiligheid: financieringsmogelijkheden van het SecFund

In verband met de toenemende geopolitieke spanningen is men het eens dat meer geld moet worden geïnvesteerd in de defensie-industrie. In lijn daarmee stemden...

Onrechtmatige beëindiging duurovereenkomst

In drie eerdere artikelen schreef mijn collega Selma van Ramele al over de duurovereenkomst en de (on)mogelijkheid tot opzegging van een dergelijke...
No posts found