Waarom niet? Omdat fiscale regelingen zoals de bedrijfsopvolgingsregeling in de schenk- en erfbelasting (BOR) en de doorschuifregeling in de inkomstenbelasting (DSR) alleen voordeel bieden wanneer tijdig aan de strikte voorwaarden wordt voldaan.
Wie kort voor zijn pensioen begint met plannen, loopt het risico dat niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, waardoor bij de bedrijfsopvolging de fiscale rekening forst hoger uitvalt. Bovendien zien wij in de praktijk dat een late planning ook impact heeft op de beoogde opvolgers, bijvoorbeeld uw kinderen: zij hebben inmiddels al een carrière opgebouwd en zitten mogelijk niet meer te wachten op een (late) overname van de onderneming. Daardoor kan de continuïteit van de BV in gevaar komen.
Een tijdige aanvang van het bedrijfsopvolgingstraject geeft daarom meer flexibiliteit. Daarnaast biedt een tijdige bedrijfsopvolging de mogelijkheid om al een deel van het economisch belang in uw BV over te dragen, zodat uw opvolger(s) ook profiteren van toekomstige waardestijgingen. Tegelijkertijd kunt u zelf de zeggenschap behouden.
In deze blog nemen we u mee door de belangrijke stappen van een succesvolle bedrijfsopvolging: van de eerste oriëntatie tot en met de juridische afronding en nazorg.
Welke fiscale voorwaarden gelden bij een tijdig BOR-traject?
De BOR en de DSR maken het mogelijk om ondernemingsvermogen bij schenking of overlijden fiscaal gunstig over te dragen naar de volgende generatie. Daarvoor gelden belangrijke voorwaarden, waaronder:
-
De bezitseis:
De schenker of erflater moet de aandelen in de BV al een bepaalde periode in bezit hebben (één jaar bij overlijden, vijf jaar bij schenking) en de BV moet gedurende deze periode de onderneming hebben gedreven. -
De voortzettingseis:
De opvolgers moeten de aandelen in de BV minimaal drie jaar in bezit houden en de BV moet de onderneming gedurende deze periode voortzetten. -
Leeftijdseis:
In geval van een schenking moeten de beoogde opvolgers ten minste 21 jaar oud zijn. -
Ondernemingsvermogen versus beleggingsvermogen:
Alleen het ondernemingsdeel komt in aanmerking.
De voorwaarden van de BOR en DSR zijn in deze blog nader toegelicht.
Fase 1 – Oriëntatie: wensen en doelen in kaart brengen
Een goede bedrijfsopvolging begint niet met belastingregels of juridische documenten, maar met uw wensen. Belangrijke vragen zijn:
- Welke rol wilt u na de overdracht van de aandelen nog spelen binnen uw onderneming? Volledig terugtreden of (deels) betrokken blijven?
- Wilt u zowel het (volledige) economische belang als de zeggenschap overdragen? Of wilt u eerst zelf nog een deel van het economische belang of de zeggenschap behouden?
- Wanneer zou u de overdracht willen laten plaatsvinden?
- Zijn er al opvolgers in beeld die bereid en geschikt zijn om de onderneming voort te zetten
- Wenst u alle aandelen in uw BV te schenken of ook een deel te verkopen voor uw eigen oudedagsvoorziening?
- Onder welke voorwaarden wilt u schenken? Denk bijvoorbeeld aan een “in - en uitsluitingsclausule”, een "tweetrapsmaking” en een “bewindsbepaling”.
De antwoorden op de bovenstaande vragen vormen de basis voor de verdere stappen.
Fase 2 – Inventarisatie: fiscale uitgangspunten en structuur bepalen
Zodra uw wensen helder zijn, volgt de inventarisatie. In deze fase wordt bekeken hoe uw plannen zich verhouden tot de fiscale en juridische kaders. Belangrijke vragen zijn:
- Welke vermogensbestanddelen vallen onder de BOR/DSR en welke niet?
- Wilt u een deel van de vermogensbestanddelen achterhouden?
- Wenst u na de bedrijfsoverdracht zelf nog een (aandelen)belang te houden in de BV?
- Is een herstructurering nodig, bijvoorbeeld een (af)splitsing van ondernemings- en beleggingsvermogen?
- Hoe wordt de waarde van de onderneming vastgesteld?
In deze fase speelt de bezitseis een belangrijke rol. Wie een nieuwe onderneming is gestart, kan nog niet direct gebruikmaken van de BOR. Een tijdige voorbereiding is daarom cruciaal.
Fase 3 – Afstemming met de Belastingdienst over BOR en DSR
De toepassing van de BOR en DSR is vaak complex en waarderingsvraagstukken leiden regelmatig tot discussie met de Belastingdienst. Wij adviseren daarom meestal om de voorgenomen bedrijfsopvolging en eventuele herstructurering tijdig af te stemmen met de Belastingdienst. Zo krijgt u vooraf inzicht in de hoogte van de belastingdruk bij de beoogde bedrijfsopvolging en worden verrassingen achteraf voorkomen.
Dit traject kost tijd: er moet een onafhankelijk waarderingsrapport komen, de voorgenomen stappen moeten besproken en afgestemd worden, en de Belastingdienst moet een standpunt innemen.
Fase 4 – Juridische uitvoering van de bedrijfsoverdracht
Als de kaders duidelijk zijn, kan de juridische uitvoering plaatsvinden:
- Het opstellen en passeren van notariële akten voor de herstructurering en de schenking.
- Het aanpassen van statuten en aandeelhoudersovereenkomsten.
Fase 5 – Nazorg en fiscale optimalisatie na overdracht
Na de overdracht is het van belang dat de opvolgers blijven voldoen aan de fiscale voorwaarde van de BOR: de aandelen in de BV moeten minimaal drie jaar in bezit blijven van de opvolgers en in de BV moet minimaal drie jaar een onderneming worden gedreven. Daarnaast moeten aangiften worden verzorgd, testamenten geactualiseerd en de structuur waar nodig geoptimaliseerd.
Dit is daarnaast het moment om opvolgers goed voor te bereiden op hun nieuwe rol als aandeelhouder (en mogelijk bestuurder), bijvoorbeeld met een kennissessie of begeleidingstraject.
Uit de praktijk
Wij hebben veel verschillende bedrijfsopvolgingstrajecten begeleid en onze ervaring is dat ieder traject uniek is. Het verloop hangt namelijk volledig af van de wensen van de DGA. Hierna zijn enkele voorbeelden opgenomen van hoe een bedrijfsopvolging kan worden vormgegeven.
-
Economisch belang van de aandelen in de BV schenken en zeggenschap behouden.
U schenkt het economische belang van de aandelen in de BV aan uw opvolgers (bijvoorbeeld uw kinderen) en behoudt zelf de zeggenschap. Zo kunt u uw opvolgers geleidelijk klaarstomen voor het overnemen van de zeggenschap, die eventueel later gefaseerd wordt overgedragen. -
Aandelen in de BV deels schenken en deels verkopen.
U schenkt een deel van de aandelen in de BV aan uw opvolgers (bijvoorbeeld uw kinderen) en verkoopt het resterende belang aan hen. Met de verkoopopbrengst verzekert u uw inkomen voor de toekomst. Hierbij kan rekening worden gehouden met de mogelijkheid dat uw kinderen nog onvoldoende eigen middelen hebben om de koopsom direct te voldoen. -
Aandelen in de BV deels schenken en deels behouden.
U schenkt een deel van de aandelen in de BV aan uw opvolgers (bijvoorbeeld uw kinderen) en behoudt zelf ook (deels) een belang in de BV. Met het achterblijvende aandelenbelang waarborgt u uw toekomstige inkomen.
Bovenstaande mogelijkheden kunnen uiteraard ook worden gecombineerd. Daarnaast zijn er nog vele andere manieren om de bedrijfsopvolging vorm te geven. De beste aanpak hangt altijd af van uw persoonlijke wensen en uitgangspunten.
Conclusie
Bedrijfsopvolging vraagt om een gestructureerd en zorgvuldig gepland traject. Niet alleen vanwege de emotionele en praktische kant van het overdragen, maar ook vanwege de fiscale wetgeving.
Door uw wensen tijdig scherp te stellen en de fiscale en juridische voorbereiding te starten, voorkomt u dat u belangrijke belastingvoordelen misloopt. Bovendien creëert u rust: voor uzelf en voor uw opvolgers.
Wilt u weten waar u staat in uw eigen tijdspad en of u aan de fiscale voorwaarden voldoet? Onze specialisten op het gebied van Business & Estate Planning denken graag met u mee over uw privé- en ondernemingssituatie op juridisch en fiscaal gebied. Neem contact met ons op voor een persoonlijk adviesgesprek.
