In dergelijke situaties wilt u voorkomen dat uw kinderen plotseling worden geconfronteerd met onverwacht grote verantwoordelijkheden en lastige beslissingen. Certificering van aandelen biedt in zulke gevallen houvast en continuïteit.
Wat houdt certificering van aandelen in voor DGA’s en hun onderneming?
Bij certificering van aandelen draagt de DGA zijn aandelen over aan een stichting administratiekantoor (STAK). In ruil daarvoor kent de STAK certificaten van aandelen toe aan de DGA.
Door certificering wordt de zeggenschap en het economisch belang die aan de aandelen zijn verbonden van elkaar gescheiden:
- De certificaten vertegenwoordigen het economisch belang, zoals het recht op dividend en de waardevermeerdering van de aandelen in de BV.
- De zeggenschap berust bij de STAK als aandeelhouder en wordt uitgeoefend door haar bestuur.
De certificering van aandelen verloopt in grote lijnen via de volgende (notariële) stappen:
-
Oprichting STAK:
Een stichting administratiekantoor wordt door de notaris bij notariële akte opgericht. -
Vaststellen administratievoorwaarden:
Bij (notariële) akte worden de administratievoorwaarden, conform uw wensen, vastgesteld waarin de rechten en verplichtingen van certificaathouders zijn opgenomen. -
Overdracht aandelen:
De DGA draagt bij notariële akte de aandelen in de BV over aan de STAK, die in ruil daarvoor certificaten van aandelen toekent.
Waarom certificering van aandelen essentieel is voor bedrijfsopvolging en continuïteit
Certificering van aandelen kan een belangrijk instrument zijn bij de voorbereiding van bedrijfsopvolging. Het biedt de mogelijkheid om kinderen geleidelijk bij de onderneming te betrekken zonder dat zij direct (volledig) verantwoordelijkheid hoeven te dragen. Door tijdens uw leven (een deel van) de certificaten van aandelen in de BV aan hen over te dragen, raken zij economisch betrokken bij de onderneming. Tegelijkertijd behoudt u als bestuurder van de STAK de zeggenschap, waardoor de kinderen stapsgewijs kunnen toegroeien naar een rol binnen de onderneming.
Daarnaast biedt certificering ook bescherming en continuïteit van de onderneming bij onverwachte gebeurtenissen, zoals overlijden of ziekte. Bij notariële akte van opvolgend bestuur kunt u vooraf vastleggen wie het bestuur van de STAK in dat geval tijdelijk of definitief zal overnemen (denk bijvoorbeeld aan een familielid, vriend of kennis al dan niet tezamen met een onafhankelijk (professioneel) bestuurder). Zo voorkomt u dat kinderen, die nog jong zijn of nog onvoldoende ervaring hebben met het ondernemerschap, plotseling zeggenschap in de BV krijgen, terwijl zij daar niet klaar voor zijn.
Vergaderrecht en opvolgend bestuur: kinderen geleidelijk betrekken bij de onderneming
Vergaderrecht
Het stemrecht op de aandelen wordt uitgeoefend door het bestuur van de STAK. De kinderen hebben als certificaathouders geen stemrecht in algemene vergadering van de BV. Wel kan worden besloten vergaderrecht toe te kennen aan de certificaten van aandelen; dit kan bij de overdracht van de certificaten van aandelen aan de kinderen of op een later moment. Het vergaderrecht geeft de kinderen het recht om de algemene vergadering van de BV bij te wonen en hun stem te laten horen. Op die manier komen ze meer te weten over het reilen en zeilen van de onderneming en krijgen ze inzicht in de wijze waarop besluiten binnen de BV tot stand komen. Het vergaderrecht kan zodoende een waardevol instrument zijn om kinderen in een vroeg stadium te betrekken bij (besluitvorming binnen) de BV.
Opvolgend bestuur
Overwogen kan worden om de kinderen - in een later stadium - ook een bestuurlijke rol te geven binnen de STAK. In de statuten van de STAK en/of een akte opvolgend bestuur kan worden vastgelegd wanneer en onder welke voorwaarden kinderen tot bestuurder (kunnen) worden benoemd.
Zo kan bijvoorbeeld worden bepaald dat een kind pas na het bereiken van een bepaalde leeftijd of na het opdoen van relevante werkervaring toetreedt tot het bestuur. Om continuïteit en professionaliteit te waarborgen, kan ervoor worden gekozen dat de kinderen tijdelijk samen met externe deskundigen of onafhankelijke bestuurders het bestuur van de STAK vormen. Op deze manier groeit de volgende generatie geleidelijk in hun rol, terwijl de onderneming profiteert van de kennis en ervaring van de overige bestuurders.
Regelmatig komt het voor dat slechts één van de kinderen daadwerkelijk de ambitie heeft om de onderneming voort te zetten. Door hem of haar tot opvolgend bestuurder van de STAK te benoemen, wordt voorkomen dat deze opvolger afhankelijk wordt van broers of zussen. De zeggenschap komt in handen van degene die de onderneming kan en wil leiden, terwijl het economisch belang via de certificaten ook de andere kinderen ten goede komt. Dit bevordert niet alleen de continuïteit, maar ook de onderlinge verhouding binnen de familie.
Aanbiedingsregeling en kwaliteitseisen: zo blijft het familiebedrijf in vertrouwde handen
Veel DGA’s vinden het belangrijk dat de certificaten van aandelen in de BV binnen de familie blijven. Dit kan op verschillende manieren worden gewaarborgd, onder meer door middel van het opnemen van een aanbiedingsregeling en kwaliteitseisen.
Aanbiedingsregeling en kwaliteitseisen
In de statuten van de BV kan een aanbiedingsregeling worden opgenomen en kunnen kwaliteitseisen aan de aandeelhouder worden gesteld. Via administratievoorwaarden zijn deze bepalingen tevens van toepassing op de certificaten van aandelen respectievelijk de certificaathouders.
De aanbiedingsregeling houdt in dat de certificaten van aandelen bij een voorgenomen verkoop eerst moeten worden aangeboden aan de mede-certificaathouders (bijvoorbeeld broers of zussen), voordat een overdracht aan een derde mogelijk is. Deze regeling kan ook van toepassing zijn in andere situaties dan verkoop, bijvoorbeeld bij overlijden van een certificaathouder. In een (certificaathouders)overeenkomst kunnen aanvullende afspraken worden gemaakt, bijvoorbeeld over de waarderingsmethode.
Kwaliteitseisen bepalen wie certificaathouder mogen zijn, bijvoorbeeld:
- Alleen familieleden in rechte lijn mogen certificaathouder zijn en/of;
- Certificaathouders dienen (gedeeltelijk) werkzaam te zijn in de onderneming.
Wanneer een kwaliteitseis wordt geschonden, ontstaat er op basis van de aanbiedingsregeling automatisch een aanbiedingsplicht.
Voorbeeld: een kind besluit een andere weg in te slaan en niet langer in de onderneming te werken. Op grond van de kwaliteitseisen moet dit kind zijn certificaten van aandelen in de BV aanbieden aan broer(s) en zus(sen) tegen een prijs die wordt bepaald op basis van een vooraf afgesproken waarderingsmethode.
Fiscale aandachtspunten en vereenzelvigingsvoorwaarden bij certificering van aandelen
Bedrijfsopvolgingsregeling en doorschuifregeling
Bij de overdracht van de certificaten van aandelen aan de kinderen kan, onder voorwaarden, gebruik worden gemaakt van de bedrijfsopvolgingsregeling in de schenk- en erfbelasting en doorschuifregeling in de inkomstenbelasting in box 2.
Vereenzelvigingsvoorwaarden
Een voorwaarde voor toepassing van de bedrijfsopvolgingsregeling in de schenk- en erfbelasting is de bezitseis. In beginsel zou bij certificering een nieuwe bezitstermijn aanvangen. De Staatssecretaris van Financiën heeft echter goedgekeurd dat dit niet het geval is, mits de certificaten van aandelen en de onderliggende aandelen met elkaar kunnen worden vereenzelvigd. Dit is het geval wanneer uit de statuten van de STAK en/of de administratievoorwaarden blijkt dat wordt voldaan aan bepaalde voorwaarden, waaronder:
- De doorstootverplichting: dividenden en andere uitkeringen die de STAK ontvangt, moeten direct worden doorbetaald aan de certificaathouders; en
- de overdraagbaarheidseis: de overdraagbaarheid van certificaten van aandelen mag niet strenger zijn dan die van de onderliggende aandelen.
Inkomstenbelasting en overdrachtsbelasting
Wanneer aandelen die behoren tot een aanmerkelijk belang (in de regel een aandelenbelang van ten minste 5% in een BV) worden gecertificeerd, leidt dat in beginsel tot heffing van inkomstenbelasting in box 2. Daarnaast leidt de certificering van aandelen in een zogenoemde onroerendezaakrechtspersoon in beginsel tot heffing van overdrachtsbelasting. Heffing van zowel inkomsten- als overdrachtsbelasting kan achterwege blijven indien de certificering plaatsvindt onder de vereenzelvigingsvoorwaarden. Voor de overdrachtsbelasting is het daarbij van belang dat een verzoek wordt gedaan aan de Belastingdienst.
Vennootschapsbelasting
Certificering van aandelen kan ook spelen als de aandeelhouder een BV is. Heeft deze BV een belang van ten minste 5% in een dochtervennootschap (een zogenoemde 'deelneming'), dan is in beginsel de deelnemingsvrijstelling van toepassing. De deelnemingsvrijstelling voorkomt dat de winst die is belast bij de deelneming nogmaals wordt belast bij de BV in geval van dividenduitkeringen of verkoop van de deelneming.
Wilt u meer weten over certificering van aandelen in een BV? Onze specialisten op het gebied van Business & Estate Planning denken graag met u mee over uw privé- en ondernemingssituatie op juridisch en fiscaal gebied. Neem gerust contact met ons op voor een persoonlijk adviesgesprek.
