Besteed aandacht aan een ingebrekestelling
Het versturen van een deugdelijke ingebrekestelling kan cruciaal zijn voor de uitkomst van een juridische procedure. Opvallend genoeg wordt hier vaak weinig aandacht aan besteed of wordt een overeenkomst – doorgaans bij hoog oplopende frustratie - direct ontbonden zonder ingebrekestelling. Dit kan u duur komen te staan. Zo blijkt maar weer eens uit een uitspraak van de Rechtbank Arnhem van 7 december 2011 tussen CTA Consulting en SoundSight Music. In deze bijdrage wordt ingegaan op deze uitspraak en op bovenstaande vragen.
Wat was er aan de hand met de ingebrekestelling?
SoundSight is een muziekproductiebedrijf dat voor opdrachtgevers diverse muziekstukken componeert. SoundSight beschikt over een database van 10.000 afgewezen voorstellen en wil deze via een webshop online te koop gaan aanbieden. Daarvoor heeft zij een website nodig, een database, een betalingssysteem en hostingdiensten. SoundSight raakt in gesprek met CTA voor het leveren daarvan. CTA brengt een offerte uit, die per e-mail wordt geaccordeerd door SoundSight, althans voor wat betreft het opstarten van het eerste traject (opstellen functionele productspecificaties). CTA gaat vervolgens voortvarend van start en voert alle geoffreerde werkzaamheden uit, ook die geen betrekking hebben op het eerste traject.
SoundSight is echter niet tevreden over het verloop van het project en besluit vlak voor de oplevering van de eerste versie van de website om de overeenkomst te beëindigen. Vast staat verder dat SoundSight de facturen van CTA onbetaald heeft gelaten (op 500 euro na met betrekking tot het eerste traject) en dat SoundSight weliswaar mondeling heeft aangegeven niet tevreden te zijn over het project, maar dat zij nooit een ingebrekestelling heeft gestuurd.
CTA is van mening dat de overeenkomst nooit (rechtsgeldig) is beëindigd en vordert (onder meer) betaling van de openstaande facturen alsmede schadevergoeding. Op haar beurt vordert SoundSight vergoeding voor de door haar geleden schade.
Oordeel van de rechter: Geen ingebrekestelling = geen verzuim CTA = geen ontbinding = SoundSight moet facturen betalen en schade vergoeden
De rechtbank stelt eerst vast wat de inhoud van de overeenkomst was. Was de offerte van 28 juli 2008 volledig aanvaard of alleen maar voor het eerste deel? Aangezien SoundSight geen blijk van enig bezwaar heeft gegeven tegen het uitvoeren van de overige geoffreerde werkzaamheden, oordeelt de rechtbank dat SoundSight impliciet (tevens) haar toestemming had gegeven voor het uitvoeren daarvan. Alleen over de prijs van het database abonnement bestond naar het oordeel van de rechtbank geen overeenstemming. Daarover mogen partijen zich later nog uitaten.
Ontbinding van de overeenkomst?
Voor ontbinding is noodzakelijk dat CTA in verzuim is ten aanzien de nakoming van de overeengekomen werkzaamheden of dat het niet meer (blijvend) mogelijk is dat die werkzaamheden nog correct worden nagekomen. De rechtbank oordeelt dat de werkzaamheden nog kunnen worden uitgevoerd (de website kon nog steeds worden opgeleverd) en stelt vast dat CTA ten onrechte niet in gebreke is gesteld. Sound Sight heeft nog geprobeerd om met een beroep op de redelijkheid en billijkheid aan te voeren dat het versturen van een ingebrekestelling niet nodig was. De rechter maakt daar korte metten mee en overweegt dat het versturen van een ingebrekestelling niet nodig is als dit naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is en oordeelt: “Gelet op de functie van een ingebrekestelling zal niet snel aan dit criterium worden voldaan”.
Nu een ingebrekestelling ontbrak oordeelt de rechtbank dat er geen sprake is van verzuim, dat de overeenkomst daardoor niet is ontbonden en dus nog van kracht is, dat SoundSight ten onrechte de facturen van CTA onbetaald heeft gelaten en veroordeelt SoundSight tot betaling daarvan. Omdat CTA de overeenkomst zelf gedeeltelijk heeft ontbonden, namelijk voor dat deel dan nog niet was uitgevoerd, wordt SoundSight veroordeeld tot betaling van vervangende schadevergoeding. Die schadevergoeding houdt in de voor die werkzaamheden overeengekomen vergoedingen minus de besparingen die CTA heeft genoten als gevolg van het feit dat zij die resterende werkzaamheden niet hoeft te verrichten.
De functie en inhoud van een ingebrekestelling
Deze uitspraak laat weer eens zien wat het belang van een goede ingebrekestelling is. Als er wel een deugdelijke ingebrekestelling was gestuurd, dan zou deze zaak heel anders kunnen hebben gelopen. Opvallend is dat de rechtbank refereert ook aan de functie van de ingebrekestelling. Wat houdt dit eigenlijk in? Waarom moet u die versturen? Een ingebrekestelling is niet bedoeld om verzuim vast te stellen of te creëren, maar dient om de schuldenaar nog een laatste (reële) kans te geven om deugdelijk te presteren. Doet hij dat niet dan raakt hij in verzuim (zie bijvoorbeeld HR 22 oktober 2004, LJN AO9490).
Wat moet er een termijn in de ingebrekestelling staan?
Wat moet in een ingebrekestelling staan? Op grond van artikel 6:82 BW moet een ingebrekestelling een schriftelijke aanmaning zijn waarin (in beginsel) aan de schuldenaar een redelijke termijn voor de nakoming wordt gesteld. Een redelijke termijn is een redelijke termijn, niet standaard 14 dagen of 30 dagen wat vaak wordt gedacht. Afhankelijk van de situatie kan dit zelfs enkele maanden beslaan of slechts een paar uur.
Daarnaast moet ook vermeld worden wat er gebeurt als uw wederpartij niet binnen de gestelde termijn alsnog presteert. Denk in ieder geval aan een aansprakelijkstelling voor uw schade of aan het vooruitzicht dat u dan overgaat tot ontbinding van de overeenkomst. Dit laatste wordt in de praktijk vaak als erg dwingend en dreigend gezien en daarom weggelaten (“We hebben ze nog wel nodig”). U loopt dan wel het risico dat een rechter uw ingebrekestelling onvoldoende acht, met als gevolg dat uw vorderingen die daarop gestoeld zijn, worden afgewezen (zie ook hiervoor).
Is een ingebrekestelling altijd vereist?
Moet u altijd een ingebrekestelling versturen? Nee, het versturen van een ingebrekestelling is op grond van de wet (artikel 6:83 BW) niet altijd nodig. Zo hoeft dit bijvoorbeeld niet als er aan fatale leveringstermijn (of betalingstermijn) is afgesproken die wordt overschreden of als uw wederpartij aangeeft dat hij niet meer zal nakomen.
Ook bij een onrechtmatige daad of schadeclaim die voortvloeit uit wanprestatie is een ingebrekestelling niet vereist. Maar let op! In veel contracten en algemene voorwaarden staat dat er altijd een ingebrekestelling nodig is voordat u kunt ontbinden en schadevergoeding kunt claimen. Dit gebeurt onder meer in de FENIT en ICT-Office voorwaarden. Dit hoeft niet erg te zijn, maar u moet hier wel op bedacht zijn. Dergelijke afspraken die tussen partijen zijn overeengekomen “overrulen” namelijk het wettelijke systeem.
