Bestemmingsplan Dennenheuvel 2020
De gemeenteraad van Bloemendaal heeft het bestemmingsplan ‘Dennenheuvel 2020’ vastgesteld. Dit bestemmingsplan maakt 83 woningen en maximaal 650 m2 bruto vloeroppervlak aan maatschappelijke voorzieningen mogelijk op landgoed Dennenheuvel in Bloemendaal. Het plangebied ligt dichtbij het Natura 2000-gebied Kennemerland-Zuid, reden waarom bij de voorbereiding van het bestemmingsplan is onderzocht wat de effecten zijn met betrekking tot stikstofdepositie in dit gebied.
Stikstofuitstoot
Volgens de raad zal bij de aanleg en met het toekomstige gebruik weliswaar sprake zijn van stikstofuitstoot, maar zal deze lager zijn dan de bestaande uitstoot. De gasgestookte verwarmingsvoorzieningen zullen namelijk verdwijnen en het aantal verkeersbewegingen zal afnemen. Per saldo zal dus sprake zijn van een afname van stikstofneerslag, aldus de gemeenteraad.
Bestemmingsplan
Buurtvereniging Bloemendaal-Noord heeft tegen de vaststelling van het bestemmingsplan beroep ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling), omdat zij onder meer van mening is dat geen zekerheid bestaat dat de gevolgen van het bestemmingsplan de natuurlijke kenmerken van het Natura 2000-gebied Kennemerland-Zuid niet zullen aantasten. De buurtvereniging meent dat in het bestemmingsplan moet worden opgenomen dat de nieuwe woningen niet worden aangesloten op het gastransportnet.
In haar uitspraak van 4 augustus 2021 (ECLI:NL:RVS:2021:1760) heeft de Afdeling het beroep van de buurtvereniging ongegrond verklaard. Met name de beroepsgronden ten aanzien van de waarborging van het gasloos bouwen en het gebruik van de AERIUS Calculator verdienen nadere bespreking.
Gasloos bouwen hoeft niet in planregels
In het stikstofonderzoek is het uitgangspunt gehanteerd dat de nieuwbouw niet zal worden aangesloten op het gastransportnet. De Afdeling is van oordeel dat dit uitgangspunt reëel en aannemelijk is, omdat in de Gaswet als wettelijk uitgangspunt is opgenomen dat nieuwbouwprojecten niet worden aangesloten op het gastransportnet en het niet aannemelijk is dat voor dit project een uitzondering zal worden gemaakt. Alleen in gevallen waarin aansluiting op het gastransportnet strikt noodzakelijk is om zwaarwegende redenen van algemeen belang kan een uitzondering worden gemaakt. Aangezien in de anterieure overeenkomst tussen de gemeente en de projectontwikkelaar zonder voorbehoud de resultaatsverplichting is opgenomen dat alle gebouwen aardgasvrij worden gebouwd, vindt de Afdeling het niet aannemelijk dat het college een uitzondering zal maken.
De buurtvereniging heeft ook aangevoerd dat de energie-infrastructuur momenteel niet overal toereikend is om alle nieuwbouwprojecten op het elektriciteitsnet aan te kunnen sluiten. Dit leidt niet tot een ander oordeel. Ook in de plantoelichting van het bestemmingsplan is namelijk gemotiveerd dat de nieuwbouw wordt gerealiseerd zonder gasaansluiting en in gemeentelijk beleid is de ambitie opgenomen om op termijn een aardgasvrije gemeente te worden.
Volgens de Afdeling was de gemeenteraad ook niet verplicht om in het plan vast te leggen dat de nieuwbouwwoningen niet op het gastransportnet zullen worden aangesloten.
AERIUS Calculator
Interessant is ook de beroepsgrond ten aanzien van het gebruik van de AERIUS Calculator. Volgens de buurtvereniging is ten onrechte gebruik gemaakt van deze software voor het berekenen van de stikstofdepositie, omdat deze een aantal gebreken zou bevatten. Daardoor zou niet de zekerheid kunnen worden verkregen dat het plan geen negatieve effecten zal hebben voor het nabijgelegen Natura 2000-gebied. De buurtvereniging wijst daarbij op het eindrapport van het Adviescollege Meten en Berekenen Stikstof, "Meer meten, robuuster rekenen", van 15 juni 2020 (hierna: het Eindrapport).
Rekenmethodiek van de AERIUS Calculator
Kort gezegd heeft het Adviescollege geadviseerd dat de huidige rekenmethodiek van de AERIUS Calculator op dit moment niet doelgeschikt is, omdat de mate van detaillering in de berekening van de stikstofdepositie niet in balans is met de onzekerheid van de verschillende factoren die de depositie bepalen. Ook is er een ongelijkheid in de beoordeling van de verkeersbijdrage ten opzichte van andere bronnen. Het Adviescollege heeft echter ook geconcludeerd dat de toepassing van de AERIUS Calculator geen risico heeft op toename van de stikstofdepositie in bepaalde Natura 2000-gebieden, waardoor de instandhoudingsdoelen in gevaar zouden komen. In het Eindrapport wordt namelijk geconcludeerd dat het gebruik van een beoordelingsdrempel van 0,005 mol/ha per jaar in een AERIUS-berekening suggereert dat alle bronnen die leiden tot depositie goed in kaart zijn gebracht, waardoor de kans op onverhoopte toename van stikstofdepositie op bepaalde door toepassing van de AERIUS software beperkt is.
Gevolgen van het bestemmingsplan voor het Natura 2000-gebied Kennemerland-Zuid
De buurtvereniging heeft slechts een algemeen betoog gehouden over haar twijfels bij de toepassing van de AERIUS Calculator. De Afdeling ziet daarin dan ook geen aanleiding voor het oordeel dat de gevolgen van het bestemmingsplan voor het Natura 2000-gebied Kennemerland-Zuid zouden zijn onderschat. Daarbij speelt mee dat volgens het stikstofonderzoek de stikstofdepositie in de aanlegfase en de gebruiksfase van het nieuwe plan lager is dan de maximale stikstofdepositie in de bestaande situatie. Ook deze beroepsgrond slaagt dus niet.
De Afdeling is nog niet vaak ingegaan op de inhoud van het Eindrapport van het Adviescollege of de noodzaak van het al dan niet borgen van gasloos bouwen in de planregels. Dat maakt deze uitspraak interessant voor de praktijk.
Heeft u vragen? Neem contact op met Bart de Haan of Tessa Hubregtse.
